گره احیای برجام به دست عمان باز می‌شود؟
دکتر صلاح‌الدین هرسنی، کارشناس و تحلیلگر ارشد در مسایل بین‌الملل در یادداشتی در روزنامه جهان صنعت با عنوان «پشت پرده سفر وزیر خارجه عمان به تهران» به تحلیل سفر وزیر امور خارجه عمان به ایران پرداخت.
به گزارش سرویس سیاسی جهان صنعت نیوز؛ دکتر صلاح‌الدین هرسنی، کارشناس و تحلیلگر ارشد در مسایل بین‌الملل در یادداشتی در روزنامه جهان صنعت با عنوان «پشت پرده سفر وزیر خارجه عمان به تهران» به تحلیل این سفر از دو منظر احیای برجام و تنش‌های منطقه ای پرداخت.
بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان ظهر دوشنبه به تهران سفر کرده و با علی باقری‌کنی سرپرست وزارت امور خارجه دیدار و گفت‌وگو کرد. اگرچه گفته می‌شود که این سفر به منظور ابراز و ادای تسلیت و همچنین ابلاغ مراتب همدردی با مقامات ایرانی بر سر سانحه بالگرد رییس‌جمهوری فقید و هیات همراه صورت گرفته اما به نظر می‌رسد که پای مساله مهم‌تری در میان است. چراکه تا قبل از سانحه بالگرد رییس‌جمهوری، گفت‌وگو‌هایی بر سر مسائل هسته‌ای در قالب دیپلماسی پنهان آن هم تحت ابتکارات دیپلماتیک مقامات عمانی جاری بوده که سانحه بالگرد رییس‌جمهوری مانع از علنی شدن آن به صورت رسمی شده بود.
حال با توجه به سوابق ابتکارات دیپلماتیک مقامات عمانی می‌توان سفر او به تهران را ضمن ادا و ابراز تسلیت حاوی پیام‌های دیپلماتیک و اخلاق راهبردی حول مسائل منطقه‌ای و سپس مساله پرمناقشه هسته‌ای و مشخصا احیای برجام دانست. به این ترتیب سفر وزیر امور خارجه عمان به ایران چیزی جز مخابره پیام مقامات واشنگتن به مقامات تهران نیست.
بسیار روشن است که جنس پیام‌های واشنگتن که قرار است به واسطه دیپلماسی عمانی به مقامات تهران مخابره شود، هشدارآمیز و در عین حال با وجود اراده سیاسی میان طرفین مناقشه، می‌تواند سازنده باشد.
در مساله منطقه‌ای پیامی که وزیر خارجه عمان به مقامات ایرانی مخابره می‌کند آن است که در شرایط جدید پرآشوب منطقه‌ای که متاثر از جنگ حماس با اسرائیل است، ایران باید پاسخگوی پیامد‌های اقدامات ایذایی خود در منطقه باشد و با شفاف‌سازی به نگرانی و دغدغه‌های امنیتی- سیاسی آمریکا پاسخ دهد.
آمریکا به دنبال محدودسازی تنش‌های غرب آسیا
آنگونه که پیداست این خواسته آمریکا به منظور محدودسازی تنش در منطقه غرب آسیا صورت می‌گیرد. چنین خواسته‌ای متاثر از پیش‌فرض و انگاره‌های تحلیلی و ادراکی مقامات آمریکاست. چراکه پیش‌فرض و افق برداشت‌ها و نگاه‌های مقامات تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر آمریکا آن است که ایران همچون گذشته نقش اساسی در نظم ژئوپلیتیک منطقه داشته و همواره درصدد مقابله با منافع آمریکا و متحدانش در منطقه تلاش می‌کند و قصد عقب‌نشینی هم ندارد. به ویژه آنکه در شرایط جدید تنش فزاینده منطقه‌ای، ایران نفوذ زیادی بر نیروهای نیابتی خود یعنی نیرو‌هایی چون حزب‌الله در لبنان، حشد‌الشعبی در عراق، حوثی در یمن، فاطمیون در افغانستان، زینبیون در سوریه، حماس و جهاد اسلامی در فلسطین دارد و این نیرو‌ها به واسطه حمایت‌های لجستیکی ایران موجب افزایش سطح تنش در منطقه و به زیان آمریکا و متحدانش بوده‌اند. به همین خاطر است که آنان به واسطه دیپلماسی عمانی تلاش دارند که ایران را در پذیرش پیامد‌های اقدامات ایذایی خود آماده کنند.بنابراین تلاش دیپلماسی عمانی در قالب سفر به تهران پاسخی به دغدغه‌های امنیتی- سیاسی واشنگتن خواهد بود.
برجام احیای می‌شود؟
در مساله پرمناقشه هسته‌ای و مشخصا احیای برجام نیز اگرچه مخابره پیام وزیر امور خارجه عمان به معنای گشایش و باز بودن پنجره گفت‌وگو و دیپلماسی است اما با توجه به پیچیده‌تر شدن موضوع هسته‌ای و متوقف شدن دوساله مذاکرات حول محور برجام به نظر نمی‌رسد که هرگونه گفت‌وگوهای احتمالی حول موضوع برجام معطوف به نتیجه شود.
این منطق و گمانه به چند دلیل قوت می‌گیرد؛ اول آنکه ایران نتوانست مناقشه خود را با آژانس بر سر دوربین نظارتی و پادمانی حل کند و آنگونه که رافائل گروسی گزارش داده است، طی دو سال تعویق مذاکرات حول احیای برجام، کاهش تعهدات برجامی ایران سرعت بیشتری گرفته به‌گونه‌ای که ایران به واسطه غنی‌سازی ۲۰کیلو اورانیوم با خلوص ۶۰درصدی از نقطه گریز هسته‌ای نیز عبور کرده است.
دوم آنکه، زمینه‌های ذهنی و ادراکی دادن امتیاز از سوی دولت بایدن به ایران در موضوع هسته‌ای فراهم نیست؛ چراکه فضای سیاسی و اجتماعی آمریکا در شرایط حاضر متاثر از انتخابات پیش‌روی نوامبر است و دست بایدن در دادن امتیاز به ایران برای از سر‌گیری برجام باز نیست. اولویت برای بایدن پیروزی در این انتخابات و مهار ترامپ است نه دادن امتیاز برای ایران.
سوم آنکه ابرام و پافشاری ایران بر سر مواضع نامنعطف خود نیز هرگونه امید به گشایش‌های برجامی را کمرنگ و ضعیف کرده است. به ویژه آنکه با روی کار آمدن وزیر امور خارجه جدید به نظر نمی‌رسد که تغییری در روند‌های جاری صورت گیرد. در این ارتباط، ایران خواهان رفع و فروپاشی تحریم‌های مغایر با برجام است و هرگونه امید به از سر‌گیری مذاکرات را به همکاری واشنگتن در رفع برخی تحریم‌ها و پایان دادن برنامه مهار ایران از رهگذر پایان دادن به برنامه‌های ایران‌آزاری گره زده است.
به این ترتیب در همچون گذشته بر همان پاشنه می‌چرخد و نمی‌توان انتظار داشت که گشایشی به واسطه دیپلماسی عمانی در روابط تهران- واشنگتن در نظم پرآشوب منطقه‌ای صورت گیرد.
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :