بلاتکلیفی بودجه درباره قیمت طلای سیاه؛ ایران گرفتار آشفته بازار نفت
گروه انرژی- بازار نفت طی شش ماه گذشته و با خروج آمریکا از برجام دستخوش تغییرات بسیاری شده است. رییس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که قصد دارد میزان صادرات نفت ایران را به صفر برساند و همین موضوع باعث نگرانی بازار جهانی شد به‌طوری که قیمت جهانی نفت به یکباره افزایش یافت و همین موضوع باعث شد زودتر از همه صدای اعتراض آمریکا بلند شود زیرا این افزایش قیمت بیش از همه برای آمریکا و متحدانش سهمگین بود.
ترامپ برای حل این التهاب از دیگر تولیدکنندگان اوپک از جمله عربستان درخواست کرد تولید خود را افزایش دهند. از سوی دیگر به ذخایر استراتژیک خود دست برد تا خلا احتمالی نفت ایران را در بازار جبران کند. با این حال با اینکه آمار ماهانه اوپک همواره از افزایش تولید اعضا حکایت می‌کرد، قیمت نفت همچنان در صدر بود و در محدوده ۸۵ دلار می‌تاخت.
در نهایت رییس‌جمهور آمریکا که به باور بسیاری از کارشناسان با بازار نفت ناآشنا بود، اعلام کرد صادرات نفت ایران را به صفر می‌رساند. ولی وی چند روز قبل از آغاز تحریم‌های نفتی، به هشت مشتری نفت ایران معافیت داد البته به این شرط که این هشت کشور طی شش ماه واردات نفت از ایران را به صفر برسانند. البته باز هم بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ترامپ ناچار به تمدید معافیت‌ها بعد از شش ماه خواهد شد زیرا بسیاری از کشورها نمی‌توانند کمبود نفت ایران را جبران کنند.
اتفاقی که بعد از معافیت آمریکا رخ داد، این بود که تنش‌های سیاسی در بازار کاهش یافت و بازار حس کرد با مازاد عرضه روبه‌رو است. این موضوع قیمت نفت را تا ۶۰ دلار کاهش داد؛ کاهش قیمتی که تیشه به ریشه تولیدکنندگان بزرگ نفت از جمله عربستان می‌زند. به همین دلیل در حال حاضر زمزمه کاهش تولید از سوی اعضا به گوش می‌رسد.
اوپک ششم دسامبر برای مذاکره درباره سیاست تولید خود در مقرش در وین اتریش دیدار خواهد کرد. دیدار اوپک پس از نشست سران کشورهای گروه ۲۰ صورت می‌گیرد که روزهای ۳۰ نوامبر و اول دسامبر دیدار خواهند کرد و جنگ تجاری میان واشنگتن و پکن در راس برنامه آنها قرار دارد، اما با توجه به حضور روسیه، آمریکا و عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان، انتظار می‌رود سیاست نفتی نیز مورد بحث قرار گیرد. بازارهای جهانی نفت با استرس منتظر اجلاس بعدی اوپک هستند تا مساله عرضه آینده نفت مشخص شود. پس از مسیر تمام‌عیاری که بازارهای نفت در چند هفته گذشته پیموده‌اند، عرضه نفت، آینده مبهمی دارد.
تا حالا هیچ نظر خاصی وجود ندارد که تولید کاهش می‌یابد یا ثابت می‌ماند. این عدم ثبات خطر تجارت ناپایدارتری را پس از فروش انبوه نفت و کاهش بیش از ۳۰ درصدی قیمت آن طی یک ماه به وجود می‌آورد.
عموما انتظار می‌رود اوپک در اجلاس ۶ دسامبر، تولید نفت را تا ۴/۱ میلیون بشکه در روز کاهش دهد، ولی شک و شبهه‌های زیادی در این مورد وجود دارد.
تحلیلگران یک بار روی نفت بشکه‌ای ۱۰۰ دلار شرط‌بندی کردند و حالا نظر خود را عوض کرده‌اند و پایین‌ترین قیمت را برای نفت طی یک سال گذشته در نظر می‌گیرند. پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت آمریکا تا ۴۵ یا ۴۰ بشکه در روز در پایان سال ۲۰۱۹ کاهش یابد.
گرگ شرنو، مدیر بخش اوراق بهادار پینکو گفت: «تصمیم عربستان و اوپک کمک می‌کند بازار نفت حس بهتری داشته باشد. اگر اوپک تولید را کاهش ندهد، قیمت به ۴۰ دلار در هر بشکه می‌رسد.»
نشانه‌هایی که از اوپک دریافت می‌شود آشفته هستند. مقامات آگاه از طرح‌های عربستان انتظار دارند تولید را کاهش دهد ولی یک منبع صنعتی هم گفت که تولید نفت عربستان برای اولین بار در نوامبر از ۱۱ میلیون بشکه در روز گذشته است.تصمیم‌گیری کارتل با توجه به تاثیر فزاینده روسیه و آمریکا پیچیده‌تر شده است. تولید نفت روسیه به بالاترین حد پس از فروپاشی شوروی سابق رسیده است و آمریکا در حال تولید با رکورد ۷/۱۱ میلیون بشکه در روز است. مقامات اجرایی نفت روسیه در مورد نیاز به کاهش تولید تردید دارند.
در همین حین، تصمیم آمریکا برای وضع دوباره تحریم‌ها علیه ایران و اعطای معافیت به واردکنندگان عمده نفت این کشور، بازار نفت را پیچیده کرده است.
پیش‌بینی‌های بدبینانه قیمت نفت خام آمریکا را ۴۰ تا ۴۵ دلار در هر بشکه در پایان سال ۲۰۱۹ در نظر گرفته‌اند ولی پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه‌ای هم وجود دارد که افزایش قیمت را تا ۸۰ دلار در هر بشکه نشان می‌دهند چون فکر می‌کنند این کاهش قیمت خیلی سریع بوده است. برخی عقیده دارند قیمت نفت با همان سرعتی که کاهش یافته دوباره افزایش می‌یابد.در هفته‌های اخیر هم اوپک و هم آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی تقاضای آینده نفت را کاهش داده‌اند. منحنی آینده برنت، شاخص اصلی بازار برای پیش‌بینی عرضه و تقاضا، نشان می‌دهد احتمال عرضه بیش از نیاز بازار در اواسط ۲۰۱۹ وجود دارد.بخشی از این بی‌ثباتی‌ها به خاطر دونالد ترامپ است. تصمیم او برای عدم مجازات عربستان به دلیل قتل روزنامه‌نگار جمال خاشقجی باعث شد عربستان تمایلی به مخالفت با او و کاهش تولید نداشته باشد.
تحلیل‌ها نشان می‌دهند تاکتیک ترامپ برای حمایت از محمد بن سلمان در مساله قتل خاشقجی، اهرمی برای فشار بر عربستان در دست او قرار داده است.
این در حالی است که تحلیلگران می‌گویند در صورت پایین ماندن قیمت نفت در سال ۲۰۱۹، عربستان باید کمی سختی بکشد ولی احتمالا لازم نیست اقدامات سختی در پیش گیرد مگر اینکه قیمت خیلی پایین‌تر رود.
از سویی حال ایران در این شرایط آشفته بازار باید درباره قیمت نفت تصمیم بگیرد تا بودجه سال آینده را بر اساس آن پایه‌ریزی کند.
حدود ۱۰ روز دیگر لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ از سوی دولت به مجلس تقدیم می‌شود و قیمت نفت به‌دلیل تحولات بازار جهانی و اعمال تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران امسال از اهمیت بیشتری نسبت به گذشته برخوردار است. در این راستا پیش‌بینی اکثر کارشناسان درباره قیمت هر بشکه نفت در سال آینده حداقل ۵۵ و حداکثر ۷۰ دلار است.
لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ از سوی رییس جمهوری در ۱۴ آذرماه و در زمان قانونی به مجلس تقدیم می‌شود. بررسی روند تدوین لایحه از این حکایت دارد که از نیمه تیرماه کارهای ابتدایی آن در دستور کار سازمان برنامه و بودجه قرار گرفته است از جمله تعیین خط مشی‌ها و سیاست‌ها، تشکیل کارگروه بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد و تهیه گزارش‌های اقتصادی لازم برای تدوین لایحه بودجه ۱۳۹۸ قرار است تا ۱۲ آذرماه چاپ شده و روحانی ۱۴ آذرماه لایحه را به مجلس ارائه کند.
بر این اساس بودجه سال آینده با توجه به تحریم‌های احتمالی نفتی در شرایط خاصی تدوین می‌شود. همان‌طور که چندی پیش نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه آن را مورد اشاره قرار داد و گفت که بودجه سال بعد بر اساس شرایط سخت آماده می‌شود.
به گفته وی، بودجه سال ۱۳۹۸ با توجه به شرایط پیش‌رو و تحریم‌های احتمالی برای شرایط سخت از لحاظ درآمدهای نفتی و سایر درآمدها تدوین می‌شود تا بتواند پاسخگوی هزینه‌ها به ویژه هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر بوده و آن را مدیریت کند. در عین حال که شرایط مناسب و خوش‌بینانه را هم مد نظر دارد.
نوبخت همچنین هفته گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت درباره پیش‌بینی دولت برای قیمت نفت در بودجه سال ۹۸، خاطرنشان کرده بود: قطعا در این باره پیشنهاداتی مطرح شده و منابعی در قانون پیش‌بینی شده است اما همه دستگاه‌هایی که قیمت نفت را پیش‌بینی می‌کنند، بری سال ۱۳۹۸ یا ۲۰۱۹ میلادی، حداقل نرخ ۷۰ دلار را پیش‌بینی کرده‌اند اما خیلی کمتر از ۷۰ دلار برای بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده‌ایم تا اگر با منابعی بیش از آن مواجه شویم، برای سایر مخارج از آن استفاده کنیم. اما بیژن زنگنه وزیر نفت در حاشیه نشست هیات دولت در خصوص قیمت نفت در بودجه سال آینده اظهار داشت: قیمت نفت هر چه هست در بودجه خواهد آمد و قیمت‌هایی که گفته می‌شود همه حرف و پیش‌بینی است.
قیمت نفت دیروز در آستانه دیدار رسمی اوپک که انتظار می‌رود طی آن با کاهش تولید این گروه موافقت شود، یک درصد افزایش پیدا کرد.
بهای معاملات آتی وست تگزاس اینترمدییت آمریکا ۵۵ سنت یا ۱/۱ درصد افزایش یافت و به ۱۱/۵۲ دلار در هر بشکه رسید.
بهای معاملات آتی نفت برنت با ۵۷ سنت یا یک درصد افزایش، به ۷۸/۶۰ دلار در هر بشکه رسید.
به گفته معامله‌گران، تعطیلی بزرگ‌ترین میدان نفتی دریای شمال انگلیس نیز از قیمت‌ها پشتیبانی کرد. میدان نفتی بوزارد که حدود ۱۵۰ هزار بشکه در روز تولید دارد، پس از کشف خرابی یک لوله موقتا تعطیل شد. میدان نفتی کوچک‌تر الگین فرانکلین نیز برای تعمیرات بسته شده است. در نتیجه سه محموله‌ای که قرار بود در دسامبر بارگیری شوند لغو شدند.
با وجود افزایش قیمت در روز جاری، قیمت نفت به دلیل دورنمای مازاد عرضه و ضعف بازارهای مالی، حدود ۳۰ درصد از اوایل اکتبر کاهش پیدا کرده است. افت قیمت نفت از اکتبر با ریزش قیمت ۲۰۰۸ و همچنین بحران ۲۰۱۵ – ۲۰۱۴ برابری می‌کند.
لینک کوتاه :