صادرات آب در دوران خشکسالی
در دوران خشکسالی، پیشنهاد سعید جلیلی برای صادرات صیفی‌جات به روسیه به دلیل بحران آب و نادرستی آمارهای ارائه شده توسط او، با انتقادات زیادی مواجه شده است.
هما میرزایی – جهان صنعت نیوز؛ سعید جلیلی، در مناظره‌های انتخاباتی به موضوع استفاده از فرصت‌ها به ویژه در زمینه سیاست خارجی پرداخته و معتقد است که اختلاف کشورها می‌تواند فرصت‌هایی را به وجود آورد. او به عنوان مثال به اختلاف روسیه و اوکراین اشاره کرده و گفته است: «با این اختلاف فرصتی به دست آمد که ۱۱ میلیارد دلار صیفی‌جات کشور را به روسیه صادر کنیم.»
جلیلی در صفحه توییتر خود درباره صادرات صیفی‌جات نوشته است: «جلسات مختلفی با گوجه‌کارها داشتیم. بندگان خدا می‌گفتند گوجه‌ها روی دست مانده و کسی نمی‌خرد، چون بازار کشور تامین است و صادرات نداریم. آن وقت سهم ایران از ۱۱ میلیارد دلار واردات صیفی‌جات روسیه تقریبا هیچ است.»
این اظهار نظر واکنش‌های زیادی، به ویژه از سوی متخصصین بخش کشاورزی، را به دنبال داشته است. این کارشناسان می‌گویند ایران با بحران کم‌آبی و خشکسالی مواجه است و کشت صیفی‌جات، به عنوان آب‌برترین محصولات، بزرگ‌ترین ضربه را به پیکره ضعیف کشاورزی کشور وارد می‌کند. صنعت کشاورزی توان و ظرفیت تولید این حجم از صیفی‌جات را ندارد و نمی‌تواند بیش از نیاز داخلی تولید کند.
علاوه بر این، رقم ۱۱ میلیارد دلار نیز با واقعیت‌های موجود اختلاف زیادی دارد؛ بر اساس آمارها، کل واردات صیفی‌جات روسیه از تمامی کشورهای دنیا ۱.۶ میلیارد دلار است و کل صادرات ایران به روسیه حدود ۱ میلیارد دلار می‌باشد.
آب‌های زیرزمینی هر روز پایین‌تر می‌روند
یکی از چالش‌های بزرگ سال‌های اخیر، تراز منفی ۱۵۰ میلیارد مترمکعبی آب‌های زیرزمینی است که موجب فرونشست در مناطق مختلف شده است. کاهش سطح آب‌های زیرزمینی به دلیل حفر چاه‌های غیرمجاز و مصرف بیش از حد منابع آبی در بخش کشاورزی به وجود آمده است. تلاش‌هایی مانند نصب کنتورهای هوشمند بر چاه‌های مجاز برای رفع این مشکل در حال انجام است.
وضعیت ذخایر آب در سدها نیز مناسب نیست؛ به گزارش ایرنا، از ابتدای سال آبی جاری تا ۲۶ خردادماه، ۳۶.۹۵ میلیارد مترمکعب آب وارد سدهای کشور شده است که نسبت به سال آبی گذشته که ۳۴.۹۱ میلیارد مترمکعب بود، ۶ درصد افزایش یافته است. اما در همان بازه زمانی، میزان خروجی آب از سدها به ۲۴.۶۹ میلیارد مترمکعب رسید که در مقایسه با سال گذشته که ۲۲.۷۷ میلیارد مترمکعب بود، رشد ۸ درصدی را نشان می‌دهد. در فصل زمستان سال گذشته نیز با کاهش ۱۱ درصدی بارش و کاهش ذخایر سدها، اکثر مناطق جنوبی کشور با خشکسالی مواجه بوده‌اند.
بلعیدن آب تا آخرین قطره توسط کشاورزی
بخش کشاورزی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده منابع آبی ایران است و در میان محصولات کشاورزی، صیفی‌جات بیشترین میزان مصرف آب را دارند. برای تولید هر کیلو خیار، ۳۵۰ لیتر آب، برای هر کیلو هندوانه، ۳۰۰ لیتر، برای هر کیلو پیاز، ۲۸۰ لیتر و برای هر کیلو کاهو، ۲۴۰ لیتر آب مصرف می‌شود.
بر اساس سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی، هدف‌گذاری برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی از ۸۱ میلیارد مترمکعب به ۵۱ میلیارد مترمکعب انجام شده است. تغییر سیاست‌های آبی، از جمله اصلاح الگوی مصرف، گسترش گلخانه‌ها، افزایش کاشت محصولات کم‌مصرف‌تر و اصلاح سیستم آبیاری، باید به طور جدی در دستور کار قرار گیرد. با توجه به کاهش بارش، افزایش دما، کاهش ذخایر سدها و آب‌های زیرزمینی، پیش‌بینی می‌شود که به زودی با بحران آب روبه‌رو خواهیم شد که چالش‌های اقتصادی و امنیتی زیادی مانند تهدید امنیت غذایی و عدم دسترسی به آب شرب بهداشتی و کافی را به همراه خواهد داشت. وجود نهادهای موازی در حوزه آب، مانند جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و سازمان محیط‌زیست، برنامه‌ریزی مناسب برای مدیریت بحران آب را دشوار کرده است.
سوالی که مطرح می‌شود این است که در صورت رسیدن به چنین هدف رویایی و دور از ذهنی، چگونه قرار است ارز به کشور وارد شود؟ آیا باز هم محصولات کشاورزی با کالای دست‌دوم و بی‌کیفیت چین و روسیه تهاتر خواهد شد؟
اخبار برگزیدهکشاورزی
لینک کوتاه :