شب‌های روشن خانه‌، روزهای تاریک صنعت

به گزارش سرویس صنعت «جهان صنعت نیوز»؛ «مردم به دلیل ناترازی برق و عدم افزایش ظرفیت تولید در دولت یازدهم و دوازدهم، خاموشی‌های طولانی‌مدت و بدون برنامه را تجربه می‌کردند، اما با آغاز به کار دولت سیزدهم و تلاش برای تأمین برق پایدار، از بروز خاموشی‌ها جلوگیری شد و در سه سال گذشته در تابستان قطعی برق نداشتیم.» این ادعایی است که رسانه‌های دولتی بارها مطرح کرده‌اند و مدعی هستند که ناترازی انرژی و به‌طور مشخص ناترازی برق در دولت سیزدهم با اتخاذ سیاست‌های درست کاهش یافته است. نتیجه این عملکرد نیز در کاهش قطعی‌های برق در سه سال فعالیت این دولت قابل مشاهده است.

صنایع قربانی دستاوردسازی‌های دولت سیزدهم

در نگاه اول به نظر می‌رسد این ادعا درست است؛ یعنی قطعی‌های برق که در سال‌های گذشته گاه در اوج مصرف به چهار ساعت هم می‌رسید کاهش پیدا کرده است. اما این تنها یک بعد ماجرا است و این دستاوردسازی به قیمت نابودی صنایع انجام شده است. بر اساس آمارهای رسمی، میزان فروش برق به بخش خانگی در سال ۱۳۹۶ حدود ۸۳,۴۰۳ میلیون کیلووات ساعت بوده که این رقم در سال ۱۳۹۹ با رشد حدود ۱۰.۶ درصدی به ۹۸,۲۵۵ میلیون کیلووات ساعت افزایش یافته است. در همین بازه زمانی برق فروش‌رفته به صنایع با رشد حدود ۲۸.۴ درصدی از ۸۴,۱۴۵ به ۱۰۸ میلیون کیلووات ساعت رسیده است.

اما از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ فروش برق به بخش خانگی رشد حدود ۶.۴ درصدی را تجربه کرده و به ۹۸,۲۵۵ میلیون کیلووات ساعت رسیده‌ است. در نقطه مقابل، فروش برق به صنایع در این بازه زمانی با رشد ۶.۹ درصدی به ۱۱۵,۵۶۷ میلیون کیلووات ساعت افزایش یافته است. به بیان دیگر، در حالی که فروش برق به صنایع در بازه زمانی ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ به‌طور متوسط سالانه رشد ۸.۶ درصدی را ثبت کرده بود، این رقم در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ۳.۹ درصد کاهش یافت. این موضوع نشان می‌دهد که دولت سیزدهم برای کاهش قطعی برق مصارف خانگی در سه سال گذشته به کاهش فروش برق به صنایع و در نتیجه قطعی برق آن‌ها روی آورده است.

مدیریت ناترازی برق به قیمت خاموشی صنعت

گزارش اخیر «انرژی سولوشن» نمای دیگری از مدیریت ناترازی برق در دولت سیزدهم را نشان می‌دهد. بر اساس این گزارش، عدم مدیریت مصرف برق در بخش خانگی در فصول گرم سال موجب خاموشی گسترده برق صنایع و لطمه زدن به بخش تولیدی کشور شده‌ است. بررسی خاموشی صنایع در دوره گرم سال نشان می‌دهد که این فشار در سه سال اخیر شدت یافته و روند جدیدی آغاز شده است؛ از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ در دوره گرم سال به‌طور متوسط ۱۱ درصد تقاضای برق صنایع تأمین نشده اما این میزان در سه سال اخیر به ۳۸ درصد افزایش یافته است.

قطعی برق صنایع؛ از سیمان تا خودروسازی

این آمار تاکیدی بر این موضوع است که کاهش قطعی برق بخش خانگی نه به دلیل توسعه متناسب ظرفیت تولید و یا بهینه‌سازی مصرف بلکه ناشی از قطعی برق و فشار بر صنایع کشور است. تنها کافی است که به برخی اخبار همین هفته نگاهی بیندازیم. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که برخی از کارخانه‌های سیمان از قبول سفارشات جدید سرباز می‌زنند و محصولات خود را «عدم موجودی» اعلام کرده‌اند. این موضوع به نوبه خود باعث افزایش فشار بر عرضه سیمان و به‌تبع آن افزایش قیمت‌ها در بازار شده است. به گونه‌ای که قیمت سیمان از ابتدای هفته جاری روند رو به رشدی را آغاز کرده است. این افزایش قیمت به نظر می‌رسد که نتیجه مستقیم بحران ناترازی انرژی و قطعی برق در روزهای گرم سال است که به تدریج به بازار سیمان سرریز شده است. از ابتدای هفته، قیمت هر پاکت سیمان در بازار آزاد از ۶۳ هزار تومان شروع شده و تا بیش از ۹۷ هزار تومان نیز افزایش یافته است.

همچنین بر اساس گزارش‌ها، برق کارخانه سایپا در ابتدای هفته به مدت حداقل پنج ساعت قطع شد. این قطع برق نه تنها روند تولید خودروهای این کارخانه را مختل کرد، بلکه موجب بیکاری و بلاتکلیفی کارگران شد. قطع برق، مشکلات عدیده‌ای برای این کارخانه به وجود آورد، از جمله توقف خط تولید، خسارت به ماشین‌آلات و تأخیر در برنامه‌های تولید. این مشکلات به نوبه خود می‌تواند بر زنجیره تأمین و تولید خودروهای سایپا تأثیر بگذارد و به‌تبع آن، مشکلاتی برای مشتریان و بازار خودرو ایجاد کند.

زیان میلیاردی صنایع از قطعی برق

طبق تحقیقات معاونت پژوهشی انجمن ساتکا، زیان ناشی از قطعی برق در صنایع مختلف، از جمله فولاد، پتروشیمی و سیمان متفاوت است. به‌طور میانگین، زیان هر کیلووات قطعی برق بین ۱.۵ تا ۲ یورو برآورد شده است. در ایران، این زیان بین ۷ هزار تا ۶۳ هزار تومان برای هر کیلووات متغیر است. آنگونه که حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران مطرح کرده، برآوردهای صنایع پتروشیمی، فولادی و سیمانی نشان می‌دهد که عدم‌النفع آنها از قطعی برق بالغ بر ۴ تا ۵ میلیارد دلار است، اما به‌طور خاص، صنعت فولاد با عدم‌النفع ۳ میلیارد دلاری مواجه است. به گفته صالحی، صنایع کشور در تابستان با چالش قطعی برق و در زمستان با قطعی گاز روبه‌رو هستند. این وضعیت ناشی از ناترازی‌های موجود در بخش برق و گاز است که منجر به تصمیم‌گیری برای کاهش مصرف انرژی صنایع و انتقال آن به بخش خانگی شده است. برخی شهرک‌ها و واحدهای صنعتی با قطعی برق برنامه‌ریزی شده مواجه‌اند.

زیان یک میلیارد دلاری فولادی‌ها از قطعی برق

رضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز در گفتگو با تابناک بیان کرد: دولت برای کاهش مصرف برق صنایع فولادی، از تولیدکنندگان خواسته در زمان خاموشی، تعمیرات کارخانه را انجام دهند. در برنامه جدید از تولیدکنندگان خواسته شده تا ۵۵ درصد از فعالیت‌ها را کاهش دهند. این برنامه شامل کاهش ۵۵ درصدی فعالیت‌ها در شش روز، یا سه روز در میان فعالیت کردن، یا اعمال ۱۸ ساعت خاموشی به ازای هر ۱۸ ساعت تولید است.

شهرستانی ادامه داد: آمار خاموشی‌های امسال نسبت به سال پیش افزایش نداشته، اما در عمل بیشتر خواهد شد؛ زیرا دولت برنامه‌ها را به تدریج سنگین‌تر می‌کند. خسارت واردشده از قطع برق در سال گذشته حدود یک میلیارد دلار بوده است. تولیدکنندگان در سال گذشته به دلیل قطعی برق، فرصت تولید یک میلیون تن فولاد را از دست دادند که این مقدار معادل یک میلیارد دلار بوده است.

تعطیلی ۲ ماهه تولید

علی بهشتی، کارشناس بازار سرمایه نیز به صدای بورس گفته است: طبق برآوردی که انجام شد بیشترین اثر قطعی برق بر صنایع فولادی، سیمانی، لاستیکی و حتی خودروسازان است. اگر بخواهیم فولاد خوزستان را به عنوان یک مورد در نظر بگیریم در سه سال گذشته ضرر و زیانی که از قطعی برق در این شرکت به‌وجود آمد حدود ۱,۵۵۰ هزار تن بود که ۸۶۹ میلیون دلار با دلار ۵۰ هزار تومان رقمی بالغ بر ۴۳ همت به این شرکت زیان وارد شده است که این موضوع به‌صورت کلان به تولید ناخالص کشور ضربه می‌زند.

این کارشناس بازار سرمایه به مهم‌ترین فاکتورهای هدررفت انرژی اشاره کرد: اگر بخواهیم قطعی برق را کنار قطعی گاز بگذاریم، عملاً شرکت‌ها از ۱۲ ماه سال ۱۰ ماه تولید می‌کنند. ضرر و زیانی که صنعت و کشور از این موضوعات می‌بیند، اعداد بالایی هستند. از مهم‌ترین فاکتورهایی که در بحث هدررفت انرژی در صنعت برق وجود دارد شامل مصرف برق خانگی و کشاورزی است.

اخبار برگزیدهصنعت و معدن