افزایش قیمت بحران ناترازی بنزین را حل می‌کند؟
سارا پوردلجو – جهان صنعت نیوز – در سال‌های اخیر، ایران با بحران ناترازی بنزین مواجه شده است که به دلیل افزایش شدید مصرف، کشور را از صادرکننده به واردکننده بنزین تبدیل کرده است. میانگین مصرف روزانه بنزین از ۸۸ میلیون لیتر در سال ۱۴۰۰ به ۱۱۵ میلیون لیتر در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است. دلیل اصلی این افزایش مصرف، قیمت پایین بنزین در ایران نسبت به کشورهای منطقه است که باعث تشدید قاچاق و مصرف غیربهینه داخلی شده است. کارشناسان معتقدند که تعدیل قیمت بنزین ضروری است اما به تنهایی کافی نیست و باید به بهبود راندمان خودروها و واردات خودروهای کم‌مصرف نیز توجه شود تا از فشار به خانوارها کاسته شود.
بحران ناترازی بنزین
مدتی است که با افزایش مصرف بنزین، کشور با بحران جدی ناترازی بنزین مواجه شده است؛ ابعاد این بحران به حدی است که ایران از صادرکننده به واردکننده بنزین تبدیل شده و میزان واردات بنزین در سال گذشته به حدود ۳ میلیارد دلار رسیده است.
اغلب کارشناسان بر این باورند که ریشه ناترازی بنزین به دلیل افزایش شدید تقاضا است؛ به گونه‌ای که افزایش ظرفیت تولید نیز پاسخگوی روند افزایش مصرف بنزین نخواهد بود. آمارها نشان می‌دهد که میانگین مصرف روزانه بنزین از حدود ۸۸ میلیون لیتر در سال ۱۴۰۰ به ۱۱۵ میلیون لیتر در سال ۱۴۰۲ افزایش پیدا کرده که حاکی از رشد بیش از ۳۰ درصدی طی ۲ سال است. این در حالی است که ظرفیت تولید بنزین در حدود ۱۱۰ تا ۱۱۵ میلیون لیتر قرار دارد. اگر مصرف بنزین با سرعت کنونی افزایش پیدا کند، مصرف بنزین تا پایان سال ۱۴۰۶ به ۲۰۰ میلیون لیتر افزایش پیدا خواهد کرد که کشور را در آستانه یک بحران قرار می‌دهد.
قیمت بنزین در ایرا به سمت صفر میل می‌کند
دلیل افزایش قابل توجه مصرف بنزین را نیز می‌توان در قیمت پایین آن جستجو کرد؛ در حالی که میانگین قیمت بنزین در کشورهای منطقه در محدوده یک دلار قرار دارد، این عدد در ایران با فرض دلار ۶۰ هزار تومانی ۵ سنت است. همین اختلاف فاحش باعث افزایش قاچاق بنزین شده است.
آنگونه که سید هاشم اورعی، کارشناس انرژی گفته است، میزان قاچاق روزانه بنزین از کشور حدود ۱۰ تا ۲۰ میلیون لیتر برآورد می‌شود؛ به بیان دیگر حدود ۱۵ درصد از تقاضای بنزین در کشور برای قاچاق به کشورهای همسایه است. البته قیمت پایین بنزین تنها به تشدید قاچاق منتج نمی‌شود و قیمت پایین آن مصرف غیربهینه داخلی را نیز به همراه داشته است.
در این شرایط، تعدیل قیمت بنزین به عنوان راهکار اصلی برای بهبود ناترازی بنزین از سوی کارشناسان مطرح می‌شود. باید توجه داشت که از سال ۱۳۹۸ قیمت بنزین عملاً در ایران بدون تغییر باقی مانده است. این در حالی است که در این بازه زمانی نرخ دلار از حدود ۱۱ هزار تومان به ۶۰ هزار تومان افزایش یافته است.
با خودروهای پر مصرف چه کنیم؟
در حالی که تعدیل قیمت بنزین اجتناب‌ناپذیر است، اما باید توجه داشت که افزایش قیمت بنزین به تنهایی معضل ناترازی بنزین را رفع نخواهد کرد. به بیان دیگر، در کنار سیاست قیمتی باید به ابعاد دیگری نیز توجه شود. کیفیت پایین خودروهای تولید شده در کشور سبب افزایش مصرف بنزین در کشور و ناترازی آن شده است که متأسفانه این روند همچنان ادامه دارد. گویا تنها چیزی که در تولید خودروهای داخلی توجه نمی‌شود، آسیب‌هایی است که این خودروها به اقتصاد و محیط‌زیست کشور وارد می‌کنند و ملاک، فقط تولید خودرو است.
آنگونه که غلامرضا شریعتی، عضو کمیسیون عمران مجلس، می‌گوید، خودروهای ایرانی در هر ۱۰۰ کیلومتر به طور میانگین ۱۲ لیتر بنزین می‌سوزانند که این میزان ۲ تا ۳ برابر بیشتر از میانگین جهانی است. بنابراین بخشی از رشد سرسام‌آور مصرف بنزین به استانداردهای پایین خودروهای ایران بازمی‌گردد.
بر اساس این اعداد و ارقام، هزینه بنزین یک خودروی ایرانی برای طی کردن ۱۰۰ کیلومتر مسافت حدود ۳۶ هزار تومان است. اگر مصرف این خودرو به نصف کاهش پیدا کند، افزایش دو برابری قیمت بنزین تغییری در این هزینه ایجاد نمی‌کند.
این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که برای حل بحران ناترازی بنزین نباید تنها به افزایش قیمت بنزین توجه شود. به بیان دیگر، در کنار سیاست‌های قیمتی، بهبود راندمان خودروهای تولیدی و واردات خودروهای کم‌مصرف اجتناب‌ناپذیر است و اعمال هرگونه افزایش قیمت بدون اقدامات موازی تنها به فشار بیشتر به خانوارها منجر خواهد شد.
اخبار برگزیدهنفت و پتروشیمیلینک کوتاه :
خانه گران می‌شود