ریال در محاصره تحریم‌ها
رفع تحریم‌ها، تنوع‌بخشی به اقتصاد، افزایش شفافیت و رقابت، بهبود فضای کسب‌وکار و یکسان‌سازی نرخ ارز، از مهم‌ترین راهکارهای بهبود وضعیت ارزی ایران هستند.
جهان صنعت نیوز – کاهش ارزش ریال در سال‌های اخیر، نتیجه عوامل متعددی از جمله تحریم‌های اقتصادی، وابستگی به نفت، عدم شفافیت و رقابت سالم، و سیاست‌های ارزی ناکارآمد بوده است. کارشناسان معتقدند که برای بهبود وضعیت ارزی، لازم است تحریم‌ها رفع شوند، اقتصاد متنوع شود، شفافیت و رقابت افزایش یابد، فضای کسب‌وکار بهبود یابد و نرخ ارز یکسان شود. دولت سیزدهم در نیمه دوم فعالیت خود، با کاهش اختلاف ارز دولتی و آزاد، گام مثبتی برداشت، اما برای رسیدن به ثبات ارزی، نیاز به اقدامات جدی‌تر و پایدارتری است. با توجه به نیاز شدید کشور به ارز برای تکمیل پروژه‌ها و تامین منابع تولید، نگرانی از وقوع بیماری هلندی در حال حاضر وجود ندارد.
چالش‌های ارزی اقتصاد ایران: از تحریم تا تورم و راهکارهای برون‌رفت
سرویس اقتصاد کلان: اقتصاد ایران سال‌هاست که با چالش‌های ارزی متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. این چالش‌ها ریشه در عوامل مختلفی دارند که از تحریم‌های بین‌المللی تا سیاست‌های داخلی را شامل می‌شوند.
تحریم‌ها: عامل اصلی کاهش ارزش پول ملی
اقتصاد ایران از زمان تسخیر سفارت آمریکا در سال ۱۹۷۹ تا پیش از جنگ اوکراین، در صدر فهرست کشورهای تحت تحریم قرار داشت. این تحریم‌ها دسترسی ایران به بازارهای جهانی را محدود کرده و باعث کاهش درآمدهای ارزی کشور شده‌اند. همچنین، تحریم‌ها باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در ایران شده و خروج سرمایه از کشور را تشدید کرده‌اند.
چند نرخی بودن ارز: زمینه‌ساز فساد و رانت
در سالیان اخیر، دولت‌های مختلف برای کنترل خروج ارز از کشور، سیاست چند نرخی کردن ارز را اتخاذ کرده‌اند. این سیاست نه تنها به هدف خود نرسیده، بلکه باعث ایجاد فساد و رانت در اقتصاد شده است. به عنوان مثال، داستان چای دبش یکی از نمونه‌های بارز فساد ناشی از چند نرخی بودن ارز است.
تکیه بر منابع طبیعی: مانعی برای رشد اقتصادی پایدار
اقتصاد ایران به شدت به منابع طبیعی، به ویژه نفت و گاز، وابسته است. این وابستگی باعث شده تا اقتصاد کشور در برابر نوسانات قیمت این منابع آسیب‌پذیر باشد. همچنین، تکیه بر منابع طبیعی مانع از توسعه بخش‌های مولد اقتصاد شده و رشد اقتصادی پایدار را با مشکل مواجه کرده است.
تورم و افزایش نرخ ارز: رابطه‌ای دوسویه
افزایش نرخ ارز و تورم رابطه‌ای دوسویه دارند. افزایش نرخ ارز باعث افزایش قیمت کالاهای وارداتی و در نتیجه، افزایش تورم می‌شود. از سوی دیگر، تورم باعث کاهش ارزش پول ملی و افزایش تقاضا برای ارز می‌شود که این خود به افزایش بیشتر نرخ ارز دامن می‌زند.
راهکارهای پیشنهادی کارشناسان
کارشناسان برای برون‌رفت از بحران ارزی، راهکارهای مختلفی را پیشنهاد می‌کنند. برخی از این راهکارها عبارتند از:
- حذف ارز ترجیحی و حرکت به سمت تک نرخی کردن ارز: این سیاست می‌تواند به کاهش فساد و رانت در اقتصاد کمک کند.
- کاهش وابستگی به منابع طبیعی و توسعه بخش‌های مولد اقتصاد: این سیاست می‌تواند به ایجاد رشد اقتصادی پایدار کمک کند.
- کنترل تورم: کنترل تورم می‌تواند به کاهش فشار بر نرخ ارز کمک کند.
- اعتمادسازی برای سرمایه‌گذاران: اعتمادسازی برای سرمایه‌گذاران می‌تواند به جذب سرمایه به کشور و کاهش خروج سرمایه کمک کند.
- کاهش تنش‌های بین‌المللی: کاهش تنش‌های بین‌المللی می‌تواند به رفع تحریم‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کند.
لینک کوتاه :