مدل کانادایی برای بودجه ایران
فقط اصلاح ساختار بودجه ضروری نیست؛ فرآیند بررسی بودجه در مجلس نیز با ابهامات و ایراداتی همراه است که اصلاح آن ضرورتی غیرقابل انکار دارد.
جهان صنعت نیوز – حمید پورمحمدی به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه توسط مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، منصوب شد. این انتصاب نشان‌دهنده اهمیت ویژه این سازمان در اقتصاد کشور است و پورمحمدی نیز تأکید کرد که اصلاح ساختار بودجه و اعتماد به کارشناسان سازمان برنامه و بودجه از اولویت‌های اصلی است. همچنین او از رئیس‌جمهور درخواست‌هایی نظیر توجه به شورای اقتصاد و جلوگیری از ایجاد شوراهای موازی را مطرح کرد. تعامل سازنده بین دولت و مجلس نیز برای اصلاحات ساختاری بودجه ضروری است.
انتصاب رئیس جدید سازمان برنامه و بودجه
سرویس اقتصاد کلان: در یکی از اولین انتصابات دولت چهاردهم، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، حمید پورمحمدی را به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه منصوب کرد. این انتصاب نشان از اهمیت ویژه این سازمان در اقتصاد کشور دارد. پورمحمدی در اولین اظهارات خود به عنوان رئیس جدید، انتخاب این سازمان به عنوان نخستین مقصد رئیس‌جمهور را نشان‌دهنده عمق اعتقاد رئیس‌جمهور به کارشناسان و همچنین ضرورت اصلاح ساختار بودجه دانست.
اولویت‌های رئیس جدید سازمان برنامه و بودجه
پورمحمدی در ادامه تأکید کرد که اعتماد به بدنه کارشناسان سازمان برنامه و بودجه، توجه ویژه به شورای اقتصاد به عنوان قدیمی‌ترین شورای اقتصادی کشور، پرهیز از ایجاد شوراهای موازی برای این سازمان و حمایت ویژه رئیس‌جمهور از اولویت‌بندی‌های این سازمان برای تخصیص بودجه از جمله درخواست‌های او از رئیس‌جمهور بوده است.
نقش سازمان برنامه و بودجه در اصلاح ساختار بودجه
در روزهای گذشته و به ویژه پس از انتصاب پورمحمدی به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه، اهمیت این نهاد اقتصادی و نقش ریاست آن در انجام اصلاحات ساختاری بودجه که می‌تواند اقتصاد کشور را از کسری بودجه و تورم مزمن نجات دهد، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که در نظام بودجه‌ریزی کشور علاوه بر نقش کلیدی سازمان برنامه و بودجه به عنوان نماینده دولت، باید به نقش مهم نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز دقت کرد. تعامل سازنده میان سازمان برنامه و بودجه (دولت) و مجلس در نظام بودجه‌ریزی، می‌تواند به انجام اصلاحات ساختاری بودجه بسیار کمک کند.
فرآیند بررسی بودجه در مجلس
با این حال، فرآیند بررسی بودجه در مجلس با ابهام‌ها و ایرادهایی همراه بوده که اصلاح آن ضرورتی غیرقابل انکار است. مشکلاتی نظیر عدم فرصت بررسی جداول بودجه توسط نمایندگان، تغییرات جزئی در بودجه و اتکا به منابع و درآمدهایی که احتمال تحقق پایینی دارند، از جمله مسائل مهمی است که نیاز به اصلاح دارند. علاوه بر این، مساله کسری بودجه و فقدان نگاه کلان به بودجه نیز از آسیب‌های جدی سازوکار بررسی بودجه در مجلس شورای اسلامی در سال‌های گذشته بوده است. نتیجه این آسیب‌ها، ترمیم نشدن کسری بودجه‌های قابل توجه در سال‌های گذشته و تبدیل شدن مساله کسری بودجه به یکی از مسائل اصلی اقتصاد کشور بوده است.
تجربه بودجه‌ریزی در کانادا
مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی تحت عنوان «فرآیند تصویب بودجه در مجلس کانادا»، سازوکارهای طراحی شده در کشور کانادا برای تهیه و تصویب بودجه را بررسی و آموخته‌هایی از این تجارب متناسب با فرآیندها و رویه‌های شکل گرفته در ایران پیشنهاد کرده است. در دهه ۱۹۸۰ میلادی، دولت کانادا با بدهی‌های بالا مواجه بود اما با اصلاحات اساسی در سیاست‌های مالی، توانست این مشکل را رفع کرده و حتی به مازاد منابع دست یابد. یکی از اقدامات اساسی، تصویب قانون «برنامه کنترل هزینه» بود که به کاهش هزینه‌ها و مدیریت بهتر بودجه کمک کرد.
اصلاح فرآیند بودجه‌ریزی در ایران
با توجه به آسیب‌شناسی‌های صورت گرفته از فرآیند بررسی و تصویب بودجه‌های سنواتی در ایران، تغییر نقطه تمرکز مجلس از جزئیات بودجه به سمت نگاهی کلان‌تر به ارقام و اقدامات عملیاتی دولت در بودجه ضروری است. بررسی تجربیات سایر کشورها نیز نشان می‌دهد که حرکت به سمت قاعده‌گذاری در حیطه اختیارات مجلس در اصلاح لوایح بودجه صورت گرفته است. نظارت بر اقدامات قابل ارزیابی دستگاه‌های دولتی و تخصیص بودجه مشروط به انجام تکالیف دستگاه‌های دولتی، از جمله راهکارهای پیشنهادی برای بهبود فرآیند بودجه‌ریزی در ایران است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانویدئولینک کوتاه :