تله رکود تورمی
رکود، چسبنده‌ترین واژه‌ای است که می‌توان درباره اقتصاد ایران به کار برد. وضعیتی که اگرچه از گذشته همراه با اقتصاد ایران بوده، اما این روزها عجیب سنگین شده است.
جهان صنعت نیوز – در شرایطی که بازارهای ایران با رکود دسته‌جمعی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و سرمایه‌گذاری در بخش‌های واقعی اقتصاد دچار افت شده است، سیاست‌های اقتصادی نادرست و نرخ بهره بالا باعث مهار موج‌های سفته‌بازانه شده‌اند. اما این وضعیت می‌تواند به بازگشت تورم و رانت‌خواری دامن بزند، چنان که تجربه‌های گذشته در دولت‌های قبلی نشان می‌دهد. در چنین شرایطی، دولت چهاردهم با چالش‌های بیشتری نسبت به دولت‌های پیشین روبه‌رو است و نیاز به اصلاحات اساسی در سیاست‌های اقتصادی دارد تا از تکرار رکود و جهش‌های تورمی جلوگیری کند.
رکود بازارهای ایران: نگاهی به وضعیت فعلی و آینده اقتصادی
سرویس بورس : بازارهای اقتصادی ایران، از جمله بازار دلار، سکه، مسکن و بورس، در حال حاضر در شرایطی به سر می‌برند که حتی رشد قیمت‌ها هم‌پای تورم را تجربه نمی‌کنند. این رکود در حالی رخ داده است که فعالان اقتصادی با کاهش انتظارات تورمی و بالا ماندن نرخ بهره مواجه شده‌اند. این وضعیت به ظاهر آرام، نشانه‌هایی از بحران‌های نهفته در زیر پوست خود دارد که می‌تواند به زودی به سطح بیاید و اقتصاد کشور را با چالش‌های جدیدی مواجه کند.
نقش دولت در ادامه رکود و احتمال بازگشت تورم
با وجود اینکه انتظار می‌رفت دولت چهاردهم مسیر متفاوتی نسبت به دولت‌های پیشین در پیش بگیرد، اما هنوز تغییرات اساسی در سیاست‌های اقتصادی دیده نمی‌شود. بی‌عملی‌ها و ادامه سیاست‌های نادرست اقتصادی از گذشته تاکنون، باعث شده تا فضای رانت‌خواری و تورم‌زایی دوباره مطرح شود. در چنین شرایطی، گروه‌های ذی‌نفع برای حفظ و حتی افزایش حمایت‌های رانتی تلاش می‌کنند و عده‌ای دیگر نسخه‌های تورم‌زا را برای دولتمردان تئوریزه می‌کنند. این تله اقتصادی ممکن است دولت پزشکیان را نیز به دام بیندازد و مسیر اصلاحات اقتصادی به جای رونق، به سوی فضای رانت‌خواری و تورم‌زایی سوق یابد.
بازارها در دولت‌های گذشته: الگویی برای آینده؟
بررسی عملکرد بازارها در دولت‌های گذشته نشان می‌دهد که دولت‌ها در دور اول تلاش می‌کنند تا با سرکوب تورم، بحران‌ها را به آینده منتقل کنند. این فشار تورمی در دور دوم دولت‌ها با جهش‌های ناگهانی در بازارها همراه می‌شود. تجربه دولت‌های احمدی‌نژاد و روحانی، با بازدهی‌های چند برابری در بازار دلار و سکه، نشان می‌دهد که تورم انباشته شده چگونه در دور دوم دولت‌ها تخلیه شده و منجر به جهش‌های ارزی شده است. با این حال، بدون سیاست‌های درست اقتصادی، این جهش‌ها غیرقابل کنترل می‌شوند.
دولت پزشکیان و چالش‌های پیش‌رو
اکنون دولت پزشکیان در شرایطی خاص و متفاوت بازارها را تحویل گرفته است. از یک‌سو، رکود اقتصادی به دلیل کاهش انتظارات تورمی و نرخ بهره بالا ادامه دارد و موج‌های سفته‌بازانه را تا حدودی مهار کرده است. از سوی دیگر، سیاست‌های اقتصادی نادرست و رانت‌زا منجر به کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری در بخش واقعی اقتصاد شده است. همچنین، سطح تورم نسبت به روند تاریخی خود چنان بالا رفته که اگر دولت در اصلاحات اقتصادی کوتاهی کند، شرایطی مشابه دولت سیزدهم رخ خواهد داد، یعنی جهش‌های ناگهانی در بازارهای سفته‌بازی مانند دلار، سکه و مسکن و باخت سنگین بورس به عنوان بازار مولد.
اعتیاد تورمی در دولت‌های دوم: تجربه‌ای تلخ برای آینده
تقریباً در تمامی دولت‌های دو دوره‌ای، مشاهده می‌شود که بازارها در دوره دوم عملکرد بهتری داشته‌اند، اما این بهبودی ناشی از سیاست‌های مهار تورم در دوره اول دولت‌ها نیست. بلکه بیشتر به دلیل انباشت تورم و جهش‌های ناگهانی در دوره دوم رخ داده است. این رویه تکراری باعث شده تا بسیاری از سرمایه‌گذاران به اشتباه فکر کنند که تنها با تورم می‌توان به رونق بازارها دست یافت. اما واقعیت این است که این رونق ناشی از سیاست‌های نادرست اقتصادی و انباشت مشکلات است.
تفاوت دولت خاتمی با دیگر دولت‌ها: بورس برنده اصلی
دولت خاتمی در دور دوم ریاست جمهوری خود، توانست با سیاست‌های اقتصادی مناسب و کنترل تورم، بورس را به عنوان برنده اصلی بازارها معرفی کند. این در حالی است که دلار و سکه در این دوره رشد کمتری داشتند. رشد اقتصادی و فضای مطلوب سیاستگذاری، مهم‌ترین عواملی بودند که باعث شدند بورس به عنوان نماینده بخش مولد اقتصاد، رشد قابل توجهی را تجربه کند.
دولت احمدی‌نژاد: از جهش مسکن تا تورم ارزی
دولت احمدی‌نژاد با استفاده از درآمدهای نفتی بالا، توانست در دوره اول ریاست جمهوری خود، تورم را سرکوب کرده و قیمت‌ها را تا حدودی کنترل کند. اما این سرکوب باعث شد که در دوره دوم دولت، با افزایش تحریم‌ها، فنر تورم رها شود و قیمت دلار و سکه به شدت افزایش یابد. این تجربه نشان می‌دهد که سرکوب قیمت‌ها و تعویق تورم، تنها بحران‌ها را به آینده منتقل می‌کند و در نهایت باعث جهش‌های ناگهانی در بازارها می‌شود.
دولت روحانی: تجربه‌ای متفاوت با بورس
ریاست جمهوری حسن روحانی در هر دو دوره با برتری بورس همراه بود، اما دلایل این برتری متفاوت بود. در دور نخست، رکود و کاهش بازدهی بازارها باعث شد که بورس به عنوان بازار برتر شناخته شود. اما در دور دوم، با خروج ترامپ از برجام و افزایش تحریم‌ها، نرخ ارز جهش کرد و بورس به دلیل حباب‌های قیمتی دچار رشد ناگهانی شد. این تجربه نشان داد که سیاست‌های اقتصادی و اصلاحات واقعی، برای رونق پایدار بازارها ضروری است.
دولت رییسی: شکست بورس و بازگشت رانت‌خواری
دولت سیزدهم در شرایطی کار خود را آغاز کرد که بورس دچار رکود شده بود و دلار، سکه و مسکن به تازگی ابرجهش‌هایی را تجربه کرده بودند. اما سیاستگذاری‌های نادرست و افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک باعث شد که بازارهای سفته‌بازی دوباره رونق بگیرند و بورس به شدت دچار رکود شود. در این دوره، بازارهای سفته‌بازی مانند دلار و سکه رشد قابل توجهی داشتند، در حالی که بورس بازدهی محدودی را تجربه کرد.
اخبار برگزیدهبورسویدئولینک کوتاه :