زیرآب‌زنی روس‌ها در زنگزور
زنگزور، نامی که از گذشته‌های دور با تنش‌ها و تغییرات جغرافیایی و سیاسی گره خورده است. این منطقه مهم و استراتژیک بین ایران، آذربایجان، ارمنستان و ترکیه، حالا به مرکز توجهات بین‌المللی تبدیل شده است.
جهان صنعت نیوز – پس از جنگ دوم قره‌باغ، کنترل ارمنستان بر زنگزور دچار تغییر و دسترسی ایران به ایروان محدود شد. اکنون آذربایجان و ترکیه به دنبال دسترسی بیشتر به نخجوان و قفقاز هستند. کریدور زنگزور، تنها یک مسیر جاده‌ای نیست. این کریدور شامل شبکه‌های انرژی، راه‌آهن و زیرساخت‌های تجاری است که نقش مهمی در اتصال مرزهای اقتصادی و ژئوپلتیک منطقه بازی می‌کند. ترکیه و اسرائیل با استفاده از کریدور زنگزور، در حال تقویت روابط خود با آذربایجان هستند. این در حالی است که ایران نیز با نگرانی، به دنبال حفظ تمامیت ارضی خود و دسترسی به مناطق شمالی قفقاز است.
مناقشه بر سر دالان زنگزور در حالی بار دیگر خبرساز شده که سیگنال‌هایی از مذاکره ایران و آمریکا دیده می‌شود؛ موضوعی که بنا به گفته تحلیلگران سیاسی، دست‌کم برای روس‌ها خوشایند نیست و شاید به همین دلیل است که آن‌ها در این پرونده بار دیگر به سمت آذربایجان متمایل شده‌اند. این در حالی است که سال گذشته و در اوج حرکت‌های جمهوری آذربایجان برای ساخت این دالان، روسیه جانب ایران را گرفته بود؛ اما اکنون معادلات تغییر کرده است.
آیا روسیه به ایران به عنوان یک متحد یا رقیب نگاه می‌کند؟
سرویس سیاسی: در ماه‌های اخیر، برخی رفتارهای روسیه به‌ویژه در زمینه مسائل مربوط به جزایر خلیج فارس و کریدور زنگزور باعث بروز نگرانی‌های گسترده‌ای در ایران شده است. برخی تحلیلگران بر این باورند که روسیه با اتخاذ مواضعی به نفع امارات متحده عربی و آذربایجان، به منافع ایران ضربه زده است. در قضیه جزایر تنب و ابوموسی، روسیه با حمایت از مواضع امارات، تعجب و نارضایتی بسیاری از ایرانیان را برانگیخت. به نظر می‌رسد روسیه تصور می‌کند ایران به دلیل مشکلات داخلی و خارجی توانایی پاسخگویی قوی به این اقدامات را ندارد، بنابراین روسیه به‌طور مداوم از ایران بهره‌برداری می‌کند.
کریدور زنگزور و رفتار تهاجمی روسیه
یکی از موارد اخیر که بیشترین واکنش‌ها را برانگیخت، حمایت روسیه از خواسته‌های آذربایجان در قضیه کریدور زنگزور است. روسیه در حالی که می‌دانست تغییرات مرزی و ایجاد کریدور می‌تواند به منافع ایران آسیب برساند، از این موضوع حمایت کرد. برخی تحلیلگران معتقدند که این رفتار روسیه بخشی از سیاست کلان مسکو برای تقویت منافع خود در قفقاز جنوبی است. مقامات ایرانی از جمله سیدعباس عراقچی به این مسئله واکنش نشان دادند و تأکید کردند که تغییر مرزهای ایران خط قرمز است و ایران هرگز این تغییرات را نمی‌پذیرد. این واکنش‌ها نشان‌دهنده این است که ایران دیگر نمی‌تواند رفتارهای روسیه را نادیده بگیرد.
ایران و روسیه: رقبای اقتصادی به جای شرکای استراتژیک
برخی تحلیلگران معتقدند که یکی از مشکلات اساسی در روابط ایران و روسیه، ماهیت رقابتی اقتصادهای دو کشور است. ایران و روسیه از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت و گاز جهان هستند و در واقع در بازارهای جهانی باید با یکدیگر رقابت کنند. این رقابت باعث شده است که روسیه بارها از همکاری با ایران در حوزه‌های نفت و گاز اجتناب کند و به تعهدات خود عمل نکند. وعده‌های شرکت‌های نفت و گاز روسیه برای سرمایه‌گذاری در ایران نیز اغلب بی‌نتیجه باقی مانده است. برای مثال، چند سال پیش روسیه با استفاده از اطلاعات نفت و گاز ایران، پروژه‌هایی در عراق را به‌دست گرفت.
تجارت ناچیز بین ایران و روسیه
با وجود اینکه ایران و روسیه روابط سیاسی نزدیکی دارند، اما حجم تجارت بین دو کشور بسیار ناچیز است. بررسی بازارهای ایران نشان می‌دهد که کالاهای روسی در بازار ایران حضور کمی دارند و بالعکس. این وضعیت باعث شده است که ایران نتواند از روسیه به‌عنوان یک شریک تجاری قابل‌اعتماد استفاده کند. این در حالی است که کشورهایی مانند ترکیه و امارات متحده عربی که ممکن است اختلافات سیاسی با ایران داشته باشند، به دلیل حجم بالای تجارت با ایران روابط نسبتا پایداری دارند.
روسیه و بهره‌برداری از روابط با ایران در جنگ اوکراین
یکی از مسائلی که اخیرا بر روابط ایران و روسیه سایه افکنده، تلاش‌های مسکو برای بهره‌برداری از ایران در جنگ اوکراین است. روسیه بارها ادعا کرده است که ایران به این کشور تجهیزات نظامی می‌فروشد، در حالی که ایران این ادعاها را رد کرده است. برخی معتقدند که روسیه از این ادعاها برای نشان دادن اتحاد نظامی با ایران استفاده می‌کند. با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که روسیه نیازی به تجهیزات نظامی ایران ندارد و تنها برای پیشبرد منافع خود از ایران بهره‌برداری می‌کند.
پاسخ ایران به تهدیدات روسیه: زمان واکنش فرا رسیده است
با توجه به رویکردهای اخیر روسیه، بسیاری از کارشناسان معتقدند که ایران باید سیاست خارجی خود را بازنگری کند و دیگر اجازه ندهد که مسکو از این روابط برای منافع خود استفاده کند. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، تحلیلگر برجسته روابط بین‌الملل، معتقد است که سیاست “نگاه به شرق” ایران در سال‌های اخیر نتیجه مثبتی نداشته و باید تغییر کند. وی همچنین تأکید می‌کند که روسیه تنها به دنبال حفظ بن‌بست استراتژیک ایران با غرب است و نمی‌خواهد ایران به سوی تنش‌زدایی با کشورهای غربی حرکت کند.
آینده روابط ایران و روسیه: به‌دنبال اتحاد یا فاصله؟
با توجه به تحولات اخیر، سوال مهمی که مطرح می‌شود این است که آیا ایران باید روابط خود با روسیه را حفظ کند یا به‌دنبال راهکارهای جدید برای کاهش وابستگی به این کشور باشد؟ بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ایران نمی‌تواند به روسیه به‌عنوان یک شریک استراتژیک اعتماد کند و باید به‌دنبال تنش‌زدایی با کشورهای غربی و افزایش همکاری‌های اقتصادی با دیگر کشورها باشد. شرایط کنونی فرصتی است برای ایران تا با بازنگری در سیاست خارجی خود، از این بن‌بست خارج شود و به‌سوی توسعه روابط اقتصادی و سیاسی با دیگر کشورها حرکت کند.
اخبار برگزیدهسیاسیویدئولینک کوتاه :