رقابت بر سر نفت؛ دولت، شرکت نفت و صندوق توسعه ملی
در تدوین بودجه ۱۴۰۴، تقسیم درآمدهای نفتی بین دولت، شرکت ملی نفت و صندوق توسعه ملی یکی از چالش‌های اصلی سیاست‌گذاران اقتصادی ایران است.
جهان صنعت نیوز – در حال حاضر، تدوین بودجه سال ۱۴۰۴ برای سیاست‌گذاران اقتصادی ایران با چالش‌های متعددی همراه است که یکی از مهم‌ترین آنها، تخمین و تقسیم درآمدهای نفتی است. سهم نفت بین دولت، شرکت ملی نفت، صندوق توسعه ملی و مناطق نفت‌خیز تقسیم می‌شود، اما این تخصیص همواره با انتقادهایی همراه بوده است. شرکت ملی نفت از سهم ۱۴.۵ درصدی خود ناراضی است و معتقد است این رقم برای سرمایه‌گذاری‌های موردنیاز کافی نیست. این موضوع در جلسات مختلف با حضور مدیران اقتصادی و کارشناسان مورد بحث قرار گرفته و گزارشی جامع در خصوص چگونگی تقسیم درآمد نفت در سایر کشورها تهیه شده است.
چالش‌های تقسیم درآمدهای نفتی در بودجه ۱۴۰۴
سرویس اقتصاد کلان: با توجه به شرایط پیچیده و ناپایدار اقتصادی در ایران و تأثیرات خارجی، تدوین بودجه سال ۱۴۰۴ یکی از مهم‌ترین اولویت‌های دولت و سازمان‌های اقتصادی کشور است. یکی از بزرگترین چالش‌های این فرآیند، تخمین درآمدهای نفتی است که شامل پیش‌بینی قیمت نفت و میزان صادرات نفت خام می‌شود. علاوه بر این، وضعیت ویژه نفت ایران به دلیل تحریم‌ها و مسائل سیاسی نیز بر این روند تاثیرگذار است.
تقسیم درآمدهای نفتی: مساله‌ای همیشگی
یکی از مسائل اصلی در تنظیم بودجه، چگونگی تقسیم درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام است. این درآمدها بین چهار بخش اصلی یعنی سهم دولت، شرکت ملی نفت، صندوق توسعه ملی و مناطق نفت‌خیز تقسیم می‌شود. از زمان تأسیس صندوق توسعه ملی، همواره اختلافاتی در مورد تخصیص این درآمدها وجود داشته است. مدیران شرکت ملی نفت اعتقاد دارند که سهم ۱۴.۵ درصدی آنها برای سرمایه‌گذاری‌های ضروری در صنعت نفت و گاز کافی نیست و باید تجدیدنظر شود.
نشست‌های کارشناسی برای حل مشکل
در راستای بررسی این مسئله، نشست‌های متعددی با حضور مدیران سازمان برنامه و بودجه و کارشناسان اقتصادی برگزار شده است. در این نشست‌ها، چگونگی تقسیم درآمدهای نفتی در سایر کشورها نیز مورد بررسی قرار گرفته و گزارشی جامع از این جلسات تهیه شده است. در اولین جلسه، اصلاح سازوکارهای مالی دولت، نفت و صندوق توسعه ملی مورد بحث قرار گرفت. در جلسات بعدی نیز موضوعاتی مانند تجربه کشورهای دارای منابع طبیعی و عدم ارتباط بودجه‌های سنواتی با اهداف توسعه‌ای کشور بررسی شد.
نقش نفت در توسعه و رفاه
در طول سال‌ها، درآمدهای نفتی به دو شیوه اصلی در ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند: به عنوان ابزاری برای توسعه صنعتی یا برای تأمین رفاه عمومی. علاوه بر این، نقش نفت در تأمین امنیت ملی نیز همواره مورد توجه بوده است. در این راستا، سند ملی راهبرد انرژی در سال ۱۳۹۶ تدوین شد که بر تغییر نگاه به نفت و گاز از منبع تأمین بودجه عمومی به منبع سرمایه‌گذاری‌های پایدار اقتصادی تأکید دارد.
تاریخچه روابط مالی نفت و دولت
روابط مالی بین دولت، شرکت ملی نفت و صندوق توسعه ملی طی دهه‌های گذشته تغییرات متعددی را تجربه کرده است. از سال ۱۳۵۸ تا به امروز، سهم شرکت ملی نفت از درآمدهای نفتی به ۱۴.۵ درصد محدود شده است. این در حالی است که این سهم تنها هزینه‌های جاری را پوشش می‌دهد و سرمایه‌گذاری‌های کلان موردنیاز برای توسعه صنعت نفت با مشکلات جدی مواجه شده است.
آینده روابط مالی نفت
با توجه به چالش‌های موجود در تقسیم درآمدهای نفتی، نیاز به بازنگری در این روابط احساس می‌شود. از جمله این نیازها، افزایش سهم صندوق توسعه ملی و ارتقاء سهم سرمایه‌گذاری در صنعت نفت برای حفظ و توسعه تولید و زنجیره ارزش افزوده است. همچنین، دولت باید تدابیری اتخاذ کند که بودجه سنواتی با اهداف توسعه‌ای بلندمدت کشور هماهنگ شود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانویدئولینک کوتاه :