صادرات صنعتی در قفس تحریم

جهان صنعت نیوز – طبق آمارها در سال ۱۴۰۲ و فصل بهار ۱۴۰۳، صادرات صنعتی کشور همچنان به کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان محدود است و از تنوع کافی در کالاها و مقاصد صادراتی برخوردار نیست. ارزش صادرات در این مدت تنها ۱.۹ میلیارد دلار بوده و با وجود رشد ۱۰ و ۱۱ درصدی، این حوزه با مشکلاتی نظیر وابستگی به نفت، نوسانات ارزی و محدودیت‌های تجاری بین‌المللی مواجه است. بهبود وضعیت نیازمند بازنگری در سیاست‌های صادراتی، تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و تسهیل در روندهای گمرکی است تا رقابت‌پذیری محصولات ایرانی در بازارهای جهانی افزایش یابد.

وضعیت کنونی صادرات صنعتی ایران

ویژه صنعت : آمارهای منتشر شده از صادرات صنعتی ایران در سال ۱۴۰۲ و فصل بهار ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که این بخش با چالش‌های جدی مواجه است. با وجود اینکه صادرات صنعتی در این دوره رشد ۱۰ و ۱۱ درصدی را تجربه کرده، اما ارزش کل صادرات تنها ۱.۹ میلیارد دلار بوده که نسبت به ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی ایران بسیار اندک است. عدم تنوع در کالاها و بازارهای صادراتی، یکی از مهم‌ترین مشکلات این بخش به شمار می‌رود. محصولات پلیمری، صنایع غذایی، شیمیایی، نساجی، پوشاک و کفش، ماشین‌سازی، لوازم خانگی و صنایع برق و الکترونیک از جمله مهم‌ترین کالاهای صادراتی کشور بوده‌اند که بخش عمده‌ای از این صادرات به کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان و پاکستان محدود شده است.

چالش‌های صادرات به کشورهای همسایه

بیش از ۴۳ درصد از صادرات صنعتی ایران به عراق و ۱۰ درصد به افغانستان انجام شده است. این در حالی است که سهم سایر کشورها مانند پاکستان، امارات، ترکیه و روسیه نیز در مجموع به ۲۷ درصد می‌رسد. این تمرکز بالای صادرات به کشورهای همسایه، در عین حال که فرصت‌هایی برای بازارهای منطقه‌ای ایجاد می‌کند، محدودیت‌هایی نیز به همراه دارد. به ویژه در شرایط تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی، این بازارها نمی‌توانند به‌تنهایی بار صادرات صنعتی ایران را به دوش بکشند. به گفته کارشناسان، نیاز به توسعه بازارهای جدید و متنوع‌سازی مقاصد صادراتی از ضروریات است.

رشد صادرات، اما مشکلات باقی‌مانده

اگرچه رشد ۱۰ و ۱۱ درصدی در صادرات صنعتی نشان‌دهنده حرکت مثبت است، اما همچنان مشکلات اساسی در این بخش وجود دارد. وابستگی به نفت، نوسانات ارزی و تحریم‌ها عواملی هستند که مانع از بهبود قابل‌توجه وضعیت صادرات صنعتی می‌شوند. علاوه بر این، مشکلاتی مانند فرسودگی زیرساخت‌های تولید و حمل‌ونقل نیز بر عملکرد صادراتی کشور تاثیر منفی گذاشته است. برای رفع این چالش‌ها، نیاز به اصلاح ساختارهای تولیدی و تقویت بازارهای جدید بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

ضرورت تقویت زیرساخت‌ها و بهبود رقابت‌پذیری

یکی از راه‌حل‌های مطرح شده برای توسعه صادرات صنعتی، تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل به‌ویژه شبکه ریلی است. تاکنون به دلیل هزینه‌های بالا، نتوانسته‌ایم شبکه حمل‌ونقل ریلی را با کشورهای همسایه توسعه دهیم. این در حالی است که دسترسی به ناوگان حمل‌ونقل مطمئن و کارآمد می‌تواند نقشی کلیدی در تسهیل تجارت خارجی ایفا کند. همچنین، رقابت‌پذیری محصولات ایرانی در بازارهای جهانی باید بهبود یابد. کیفیت محصولات صادراتی باید افزایش یابد و قیمت‌ها به گونه‌ای تعیین شود که توانایی رقابت با محصولات خارجی مانند ترکیه و فرانسه را داشته باشد.

نقش تحریم‌ها و مشکلات گمرکی

تحریم‌ها یکی از عوامل اصلی کاهش قدرت رقابتی محصولات ایرانی در بازارهای بین‌المللی است. این تحریم‌ها نه تنها بر قیمت مواد اولیه و هزینه‌های تولید تاثیر گذاشته، بلکه مشکلاتی مانند محدودیت در مراودات مالی و بانکی را نیز به همراه داشته است. همچنین، روندهای گمرکی فعلی کشور نیازمند اصلاحات جدی است. بهبود عملکرد گمرک می‌تواند صادرات از مرزها را با سرعت و کارایی بیشتری همراه کند و هزینه‌های اضافی را کاهش دهد.

توصیه‌ها برای آینده صادرات صنعتی ایران

برای بهبود وضعیت صادرات صنعتی، باید سیاست‌های حمایتی از تولید داخلی به صورت جدی‌تری اجرا شود. حل مشکلات محیط کسب‌وکار، مسائل درون‌بنگاهی و مقابله با تحریم‌ها از جمله اقداماتی است که می‌تواند رونق تولید را به دنبال داشته باشد. علاوه بر این، اصلاح نظام مالی و گمرکی و کاهش موانع بوروکراتیک نیز از دیگر اولویت‌هایی است که دولت باید در دستور کار خود قرار دهد.

اخبار برگزیدهصنعت و معدنویدئو