مسیر پُررنج برنج ایرانی از شالیزار تا سفره
همامیرزایی – جهان صنعت نیوز – کشاورزی میانسال، یک کیسه کوچک برنج با خود به برنج‌فروشی آورده و با نشان دادن اندازه و عطر دانه‌ها به فروشنده، سعی می‌کند محصول امسال خود را بفروشد. او بر قیمت کیلویی ۸۵ هزار تومان اصرار دارد و مغازه‌دار می‌گوید نمی‌تواند بیشتر از کیلویی ۸۰ هزار تومان بخرد. معامله‌شان نمی‌شود و کشاورز می‌رود جایی دیگر تا شانس خود را امتحان کند.
پای درد و دل شالیکار گیلانی؛ اوضاع‌مان خراب است
آقای خان‌زاده، برنج‌فروش قدیمی در شهر شفت در استان گیلان است. او می‌گوید که در سه چهار سال اخیر، وضعیت برنج‌کاران از همیشه بدتر شده است. با لهجه گیلکی خود این‌طور توضیح می‌دهد: شالیکاری، مخصوصاً در زمین‌های زیر یک هکتار، اصلاً صرفه ندارد. خودم از ۲۰ سالگی کشاورزی می‌کنم و تا حالا اوضاع‌مان این‌قدر خراب نبوده است؛ از کمبود آب بگیر تا گرانی دستمزد کارگر. الان کارگر برای دروی محصول روزی یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرد. برنج صدری، که گران‌ترین برنج بازار است، را کیلویی ۱۱۰ هزار تومان می‌فروشیم و با این هزینه‌ها هیچ سودی نمی‌ماند. با هزینه‌های فعلی باید حداقل کیلویی ۱۵۰ هزار تومان به فروش برسد تا صرفه اقتصادی داشته باشد. تازه برنج صدری چون گران است، زیاد خریدار ندارد و روی دستمان می‌ماند.
وی ادامه داد: یک بسته ۵۰ کیلویی کود تا سه چهار سال پیش ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان بود، ولی الان همان بسته را ۵۰۰ هزار تومان می‌خریم. علاوه بر آن، سمی که برای کشت برنج استفاده می‌شود، از ۱۸۰ هزار تومان به بالای یک میلیون تومان رسیده و اکثر شالیکاران به دلیل گرانی دیگر سم استفاده نمی‌کنند. نیروی کار در بازار برنج هم نیروی کار جوان و باانرژی نیست، بیشتر افراد مُسن‌تر و قدیمی‌تر هستند که کیفیت کارشان پایین‌تر است. جوان‌ها دیگر علاقه‌ای به این کار ندارند. خیلی از افرادی که پدران و مادران‌شان از سال‌های دور شالیکار بوده‌اند، ترجیح می‌دهند خود را به زحمت نیندازند و شالی را بفروشند و خود را خلاص کنند.
برنج ایرانی جایگاه خود در سفره را به برنج خارجی تقدیم کرده است
در بازار برنج، که یکی از اصلی‌ترین و بومی‌ترین کالاهای خوراکی ایرانی است، تناسبی میان قیمت به‌صرفه برای تولیدکننده و قیمت منطقی برای خریدار وجود ندارد. وزارت جهاد کشاورزی قیمت خرید انواع کالاهای کشاورزی، ازجمله نرخ تضمینی برنج، را برای سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ ابلاغ کرده است. بر این اساس، قیمت برنج برای سال جدید زراعی بین ۷۰ هزار تا ۱۱۸ هزار تومان اعلام شده است؛ قیمتی که دل هیچ‌کدام از طرفین تولیدکننده و مصرف‌کننده را به دست نمی‌آورد. در دو استان گیلان و مازندران سالانه حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تن برنج تولید می‌شود، اما برنج ایرانی به دلیل گرانی، جایگاه خود را در سفره بسیاری از مردم به برنج بی‌کیفیت و ارزان خارجی باخته است. به گفته یکی از مسئولین استان مازندران، در حال حاضر حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن برنج وارداتی به کشور وارد می‌شود که بسیار بیشتر از نیاز کشور است.
آنچه از صحبت با شالیکاران و فروشندگان برنج مشخص است، این است که به دلیل معضلات متعدد همچون مدیریت نادرست، بحران‌های آبی متوالی و افزایش هزینه‌های تولید، ممنوعیت واردات چندان کمکی به بهبود وضعیت آنها نکرده و با افزایش قیمت برنج ایرانی، روزبه‌روز مشتری بیشتری از دست می‌دهند.
واردات برنج؛ آری یا نه؟
در اوایل سال جاری، واردات برنج مشمول دریافت ارز ۲۸۵۰۰ تومانی شد. این تصمیم موافقت و مخالفت بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس را در پی داشت. این دسته از افراد، که شامل کشاورزان نیز می‌شدند، تخصیص ارز ترجیحی به واردات برنج را موجب تضعیف تولید داخلی دانسته و آن را اقدامی در جهت نابودی کسب‌وکار شالیکاران خواندند. اما موافقان این اقدام با این استدلال که حدود نیمی از مصرف برنج در کشور وابسته به واردات است، تخصیص ارز ترجیحی به واردات برنج را اقدامی در راستای کاهش قیمت برنج ایرانی می‌دانند.
در سال‌های اخیر، برنج وارداتی به عضو جدایی‌ناپذیر سبد غذایی اقشار کم‌درآمد تبدیل شده و در صورت کاهش واردات این محصول، بخش بزرگی از مردم کشور به‌طور کلی از خوردن برنج محروم خواهند شد. شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی برای حل تعارض منافع میان تولیدکننده برنج داخلی و واردکننده برنج خارجی تصمیماتی گرفته است؛ از جمله دادن اولویت واردات برنج به واردکنندگانی که در خرید حمایتی برنج تولید داخل مشارکت کنند.
برنج وارداتی در سفره بیش از نیمی از جمعیت کشور
بنا بر اعلام مرکز آمار، میزان مصرف برنج وارداتی در مناطق شهری کشور ۵۸ درصد و در مناطق روستایی ۷۰ درصد است. در شهریورماه امسال، برنج خارجی درجه‌یک با ۱.۳ درصد افزایش قیمت نسبت به ماه قبل روبه‌رو شده است. قوانینی همچون ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت باعث افزایش قیمت این کالای وارداتی شده است. به بیان دیگر، پس از حذف برنج ایرانی از سفره‌ها، برنج خارجی هم در مسیر حذف از سبد غذایی ایرانیان قرار دارد.
اخبار برگزیدهکشاورزیلینک کوتاه :