تشخیص زودهنگام پوکی استخوان ممکن است؟

جهان صنعت نیوز – دکتر فاطمه حاجی ولی‌زاده، رئیس اداره بیماری‌های عضلانی-اسکلتی وزارت بهداشت، اعلام کرد که پوکی استخوان یکی از بیماری‌های خاموش و مرتبط با افزایش سن است که بیش از نیمی از جمعیت کشور به آن مبتلا هستند. وی با تأکید بر تأثیر عواملی مانند سن، ژنتیک و تغذیه بر بروز این بیماری، توصیه کرد که با مصرف کلسیم و ویتامین D، فعالیت بدنی منظم و سبک زندگی سالم، می‌توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد.

پوکی استخوان؛ بیماری خاموش و مرتبط با افزایش سن

پوکی‌استخوان یکی از بیماری‌های شایع متابولیک استخوان است که به‌ویژه در دوران سالمندی و پس از یائسگی در زنان با شدت بیشتری ظاهر می‌شود. دکتر فاطمه حاجی ولی‌زاده، رئیس اداره بیماری‌های عضلانی-اسکلتی وزارت بهداشت، با تأکید بر اینکه این بیماری به‌مرور زمان و با افزایش سن بیشتر می‌شود، اظهار داشت که استخوان‌ها استحکام خود را از دست داده و ماده معدنی موجود در آن‌ها کاهش می‌یابد. این مسئله می‌تواند منجر به شکنندگی و شکستگی‌های سریع و ناگهانی حتی با ضربه‌های کوچک شود.

نقش افزایش سن در بروز پوکی استخوان

دکتر حاجی ولی‌زاده توضیح داد که تراکم توده استخوانی انسان‌ها تا حدود ۳۰ سالگی به حداکثر خود می‌رسد و پس از آن، به‌مرور زمان و به‌ویژه با ورود به دوران یائسگی در زنان، توده استخوانی کاهش می‌یابد. این کاهش توده استخوانی در نهایت به پوکی‌استخوان منجر می‌شود. او همچنین تأکید کرد که پس از ۳۰ سالگی، برداشت مواد معدنی از استخوان‌ها بیشتر از ساخت آن‌ها شده و همین مسئله زمینه‌ساز بروز پوکی استخوان می‌شود.

پوکی استخوان ثانویه و عوامل محیطی

وی با اشاره به نوع دیگری از پوکی استخوان به نام «پوکی استخوان ثانویه»، بیان کرد که مصرف طولانی‌مدت برخی داروها، به‌ویژه کورتون‌ها، و ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان و روماتوئید آرتریت نیز می‌تواند به بروز این بیماری منجر شود. اما در کل، پوکی‌استخوان بیشتر به افزایش سن و تغییرات هورمونی وابسته است.

شیوع بالای پوکی استخوان در جمعیت کشور

حاجی ولی‌زاده با بیان اینکه این بیماری در زنان بالای ۵۰ سال و مردان بالای ۷۰ سال شایع‌تر است، اظهار داشت: تخمین زده می‌شود که بیش از نیمی از جمعیت کشور به پوکی استخوان یا کمبود ماده معدنی استخوان مبتلا باشند. آمارها نشان می‌دهد که یک زن از هر سه زن بالای ۵۰ سال و یک مرد از هر پنج مرد بالای ۵۰ سال، دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود.

عوامل قابل کنترل و غیرقابل کنترل در پیشگیری از پوکی استخوان

رئیس اداره بیماری‌های عضلانی-اسکلتی وزارت بهداشت تصریح کرد که برخی عوامل ابتلا به پوکی استخوان قابل کنترل نیستند؛ از جمله جنسیت، سن و ژنتیک. به‌طور مثال، میزان ابتلا در زنان بیشتر از مردان است و افراد با پوست روشن نسبت به افراد سیاه‌پوست بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. همچنین، افرادی که بستگان آن‌ها به پوکی استخوان مبتلا بوده‌اند، بیشتر در معرض خطر هستند.

تغذیه و نقش آن در پیشگیری از پوکی‌استخوان

حاجی ولی‌زاده همچنین بر نقش تغذیه در پیشگیری از این بیماری تأکید کرد. او بیان کرد که مصرف کافی کلسیم و ویتامین D، به‌ویژه از طریق لبنیات، می‌تواند به استحکام استخوان‌ها کمک کرده و از پوکی استخوان جلوگیری کند. وی افزود: مصرف کلسیم تا سن ۳۰ سالگی نقش حیاتی در پیشگیری از این بیماری دارد و پس از آن نیز می‌تواند روند پوکی استخوان را کند کند.

تبعات ناشی از پوکی استخوان و لزوم تشخیص زودهنگام

وی هشدار داد که پوکی‌استخوان یک بیماری خاموش است که ممکن است تا زمان بروز شکستگی هیچ علامتی نداشته باشد. شکستگی استخوان، به‌ویژه شکستگی لگن، یکی از مهم‌ترین عوارض این بیماری است که در مواردی می‌تواند به مرگ منجر شود. به گفته او، تشخیص زودهنگام پوکی‌استخوان می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری کند و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا را تسهیل نماید.

اهمیت فعالیت بدنی و سبک زندگی سالم

دکتر حاجی ولی‌زاده با تأکید بر اهمیت فعالیت‌های ورزشی در پیشگیری و درمان پوکی‌استخوان، افزود که ورزش‌های استقامتی و تمرین‌های تعادلی می‌توانند به تقویت استخوان‌ها و عضلات کمک کنند. او همچنین اشاره کرد که اصلاح سبک زندگی، از جمله پرهیز از مصرف سیگار و الکل، می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به پوکی‌استخوان ایفا کند.

کمبود دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان

یکی از مشکلات موجود در زمینه تشخیص پوکی‌استخوان، کمبود دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان است. حاجی ولی‌زاده بیان کرد که این دستگاه‌ها بیشتر در تهران و مراکز استان‌ها مستقر هستند و در دیگر نقاط کشور کمبود وجود دارد. به گفته او، در حال حاضر به ازای هر یک میلیون نفر، تنها هشت دستگاه تراکم‌سنج استخوان موجود است، در حالی که کشور به حداقل ۱۰ تا ۱۲ دستگاه نیاز دارد.

عمومی