چین به‌دنبال کنار زدن دلار

جهان صنعت نیوز – با تغییرات ژئوپلیتیکی میان چین و آمریکا، نظام مالی جهانی دچار دگرگونی شده است. خرید اوراق قرضه آمریکا توسط چین و افزایش واردات کالاهای چینی به ایالات متحده، تراز تجاری آمریکا را مختل کرده و وابستگی واشنگتن به سرمایه‌گذاری خارجی را افزایش داده است. این در حالی است که چین با کاهش خرید اوراق خزانه‌داری و افزایش سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت و طلا، در حال کاهش وابستگی خود به دلار و تقویت ارز یوآن است. این روند تدریجی در نهایت به سمت یک نظام مالی چندقطبی و تضعیف سلطه جهانی دلار حرکت می‌کند.

 تغییر در مناسبات تجاری و مالی میان آمریکا و چین

در شرایط کنونی که نظام جهانی به دلیل پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی در حال تغییر است، رابطه مالی و تجاری میان ایالات متحده و چین به نقطه حساسی رسیده است. به ظاهر، خرید کالای چینی توسط زنجیره فروشگاه‌های والمارت و سرمایه‌گذاری چین در اوراق قرضه آمریکا، تنها بخشی از مبادلات تجاری هستند؛ اما در واقع این داد و ستدها بازتابی از تاثیرات عمیق‌تر این مناسبات بر ساختار مالی جهانی و سلطه دلار به عنوان ارز جهانی دارند.

کسری تجاری آمریکا و وابستگی به چین

خرید کالاهای چینی توسط فروشگاه‌های زنجیره‌ای والمارت آمریکا موجب شده تا حجم واردات از چین بیشتر از صادرات آمریکا به این کشور باشد. این کسری تجاری باعث جریان خالص دلار به سمت چین می‌شود. چین نیز با دریافت این دلارها، از طریق مازاد تجاری، ذخایر خود را افزایش داده و بخشی از آن را در خرید اوراق قرضه ایالات متحده سرمایه‌گذاری می‌کند. این چرخه به ایالات متحده کمک می‌کند تا بخشی از کسری بزرگ بودجه خود را تامین کند، اما در عین حال به‌طور فزاینده‌ای وابسته به حسن‌نیت و سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی می‌شود.

دلار؛ شمشیری دولبه

دلار آمریکا پس از جنگ جهانی دوم به عنوان ارز اصلی در تجارت جهانی و ذخایر خارجی پذیرفته شد. اما استفاده از دلار به‌عنوان ابزار ژئوپلیتیکی، نظیر مسدود کردن دارایی‌های کشورهای مخالف، باعث افزایش نگرانی سایر کشورها نسبت به ریسک ذخایر دلاری شده است. برای مثال، مسدود کردن دارایی‌های بانک مرکزی روسیه توسط آمریکا در پی جنگ اوکراین، موجی از نگرانی‌ها را در نظام مالی جهانی ایجاد کرده است. این نوع اقدامات، کشورهایی مانند چین و روسیه را به سوی جایگزینی دلار با ارزهای محلی در مبادلات بین‌المللی سوق داده و به کاهش سهم دلار در تجارت جهانی منجر شده است.

کاهش وابستگی چین به دلار و پیامدهای آن

چین طی دهه گذشته به‌تدریج دارایی‌های خود در اوراق قرضه آمریکا را کاهش داده و به سمت سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت نظیر طلا، نفت و فلزات روی آورده است. به گفته کارشناسان، چین این تغییرات را به عنوان راهی برای کاهش وابستگی مالی خود به آمریکا و تقویت مقاومت خود در برابر تحریم‌های احتمالی واشنگتن انتخاب کرده است. آمارها نشان می‌دهد که بانک مرکزی چین به‌طور متوالی اقدام به خرید طلا کرده و با این سیاست، به افزایش قیمت جهانی طلا نیز دامن زده است. این اقدامات بخشی از استراتژی گسترده‌تر چین برای محدود کردن آسیب‌پذیری خود در برابر فشارهای اقتصادی آمریکا است.

پیامدهای استراتژیک برای اقتصاد آمریکا

با کاهش دارایی‌های چین در اوراق قرضه آمریکا، ژاپن به بزرگ‌ترین دارنده اوراق بهادار خزانه‌داری ایالات متحده تبدیل شده است. این تغییر، نماد یک مشکل گسترده‌تر برای واشنگتن است؛ چرا که بدهی فدرال آمریکا به حدود ۱۲۲ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور رسیده است. در شرایطی که آمریکا با افزایش نرخ بهره، تلاش می‌کند تورم را مهار کند، هزینه استقراض و تامین مالی بدهی‌های دولت افزایش می‌یابد. خروج چین از بازار اوراق قرضه آمریکا به کاهش تقاضا برای این اوراق منجر شده و آمریکا را ناچار به ارائه بازدهی بالاتر برای جذب خریداران جدید کرده است.

چشم‌انداز آینده: گذار به نظام مالی چندقطبی

تحلیلگران معتقدند که تضعیف سلطه جهانی دلار تنها یک تغییر ساده نیست، بلکه بخشی از یک همسویی وسیع‌تر در نظام مالی جهانی است که توسط تنش‌های ژئوپلیتیکی و ضرورت اقتصادی هدایت می‌شود. بسیاری از کشورهایی که پیش‌تر به دلار به عنوان ذخیره ارزی خود اعتماد داشتند، اکنون برای جلوگیری از فشارهای سیاسی و اقتصادی ایالات متحده، به تنوع‌بخشی ذخایر ارزی خود روی آورده‌اند. افزایش استفاده از یوآن در تجارت جهانی، خرید طلا و سرمایه‌گذاری چین در زیرساخت‌ها از طریق پروژه کمربند و جاده، همگی بخشی از این استراتژی هستند.

تغییرات تدریجی در ساختار مالی جهان و دوری از دلار، ممکن است تاثیرات عمیقی بر اقتصاد ایالات متحده داشته باشد. ایالات متحده که مدت‌هاست از جریان سرمایه‌های خارجی برای تامین کسری حساب جاری خود بهره می‌برد، با کاهش این جریان‌ها ممکن است با چالش‌های جدی مواجه شود. برخی اقتصاددانان معتقدند که ادامه این روند می‌تواند به کاهش سطح استاندارد زندگی در آمریکا منجر شود. در این شرایط، حتی متحدان نزدیک آمریکا نیز به دنبال کاهش وابستگی خود به دلار هستند، که این مساله می‌تواند منجر به شکل‌گیری نظام مالی چندقطبی در جهان شود.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان