بورس زیر فشار ارز و نرخ بهره؛ راهکارهای سازمان بورس چیست؟

دیبا حاجیها – جهان صنعت نیوز :بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد کشور، نقش حیاتی در تسهیل فرآیند تشکیل سرمایه و رشد اقتصادی ایفا می‌کند. در همین راستا، سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر و تنظیم‌کننده بازار، مسوولیت‌های گسترده‌ای در قبال ارکان مختلف بازار سرمایه دارد. حجت‌اله صیدی، رییس سازمان بورس در رویداد «بررسی رابطه اصلاحات اقتصادی و رونق بورس»، به بررسی این وظایف و چالش‌های پیش روی بازار سرمایه پرداخت. وی به ضرورت افزایش کارایی بازار و رونق آن اشاره کرد و بر این نکته تاکید داشت که این رونق باید مبتنی بر سه مولفه اساسی حجم معاملات، بازده مورد انتظار و نقدشوندگی باشد. صیدی بر اهمیت حمایت از بنگاه‌ها، نهادهای مالی و سرمایه‌گذاران خرد تاکید کرد و وظیفه سازمان بورس را در راستای تسهیل فرآیند تامین مالی و کاهش ریسک بازار بیان کرد. در ادامه حسین عبده‌تبریزی، درخصوص مشکلات کنونی بازار سرمایه نکات قابل‌ توجهی را مطرح کرد که به برون‌رفت سهام از تنگنای فعلی کمک شایانی خواهد کرد.

افزایش رونق و کارایی بازار؛ یک الزام اساسی

مجموعه حکمرانی ایران به اصلاحات اقتصادی اعتقاد داشته و اراده خوبی نیز برای انجام اصلاحات وجود دارد لکن موانعی نیز سد راه انجام اصلاحات می‌شود. حال سوال این است که راهکار به ثمر رساندن اصلاحات چیست؟ لازم است هر کدام از ارکان کار مخصوص به خود را به درستی انجام دهند چراکه بازار سرمایه ارکان‌هایی دارد که ممکن است به صورت مقطعی یا موردی تضاد منافع داشته باشند اما اگر بازار سرمایه کارایی بالایی داشته باشد، همگی با هم از منافع بازار منتفع می‌شوند.

برای اینکه مشخص شود رونق بازار سهام در چیست باید بر مفهوم رونق تمرکز شود. رونق بازار سهام لزوما به این معنی نیست که قیمت سهام همواره افزایشی باشد، در واقع حجم قابل قبول معاملات، تحقق بازده مورد انتظار و نقدشوندگی سه مولفه اصلی رونق بازار اوراق بهادار است، در حالی که بعضی رونق بازار را صرفا در صعودی بودن همیشگی بازار می‌دانند. سه مورد مذکور بر یکدیگر اثر می‌گذارند وجود همه آنها الزامی است. تا وقتی بازده مطلوب و مورد انتظار نباشد حجم معاملات افزایش نمی‌یابد و مادامی که حجم معاملات افزایش نیابد نقدشوندگی حفظ نمی‌شود. از طرفی برای بالا بردن حجم معاملات لازم است معامله‌گران آینده مناسبی را پیش روی خود ببینند تا به خرید اقدام کنند. وی غایت ماموریت‌های سازمان بورس و اوراق بهادار را تسهیل فرآیند تشکیل سرمایه دانسته و افزایش کارایی بازار را شرط لازم این مهم دانست. با افزایش کارایی بازار، سرمایه‌گذار می‌تواند در مورد نحوه سرمایه‌گذاری و میزان جذابیت آن، خروج از بازار و بازده انتظاری تصمیم بگیرد. در نتیجه کارایی بازار مقدمه حفظ حقوق سرمایه‌گذار است که با افزایش جذابیت بازار موجب تسهیل تشکیل سرمایه می‌‎شود.

بنگاه‌ها؛ تاثیرگذارانِ تاثیرپذیر

صیدی نقش سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص حفظ منافع بنگاه‌ها را بسیار اساسی دانست و بیان داشت: بنگاه‌ها تولید ناخالص داخلی را رقم می‌زنند و بر نرخ ارز و رونق اقتصادی اثر می‌گذارند و همچنین از این موارد اثر می‌پذیرند. سازمان بورس باید منافع مشروع بنگاه‌ها را حفظ کند و با آنها همراه باشد. وقتی بنگاه‌ها با سیاستگذار در مواردی‌ مثل ناترازی انرژی و قیمت‌گذاری دستوری به اختلاف می‌خورند، وظیفه نهاد تنظیم‌گر بازار سرمایه یعنی سازمان بورس و اوراق بهادار همراهی با بنگاه‌ها و پیگیری مشکلات آنهاست. نظارت بر هزینه سرمایه نیز از وظایف این سازمان است چراکه هم‌اکنون نرخ‌های ۴۰‌درصد خود را به بازارهای رسمی تحمیل کرده‌اند. وظیفه دیگر سازمان در قبال بنگاه‌ها، رسیدگی به موضوع تامین مالی و کمک به بنگاه‌ها برای برون‌رفت از تنگنای مالی است. در همین جهت قوانینی ابلاغ و تصویب شده که به موجب آنها بنگاه‌های کوچک و متوسط بتوانند از بازار تامین مالی کنند. قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها که بخش مهمی از آن بر عهده سازمان بورس و اوراق بهادار است نیز می‌تواند فرآیند تامین مالی بنگاه‌ها را تسهیل کند. از طرفی در بحث اطلاع‌رسانی و گزارشگری بنگاه‌ها به جهت درک تصویری مناسب از بنگاه در بازار سرمایه، کارهای اساسی‌ای انجام شده است. حاکمیت شرکتی یا نظام حکمرانی شرکت‌ها ECG بسیار مورد توجه سازمان بورس بوده و انجام اصلاحاتی در نظام اداره شرکت‌ها از اهداف اصلی ما است.

نهادهای مالی؛ مهم و ضروری

صیدی در خصوص نهادهای مالی به عنوان بازیگران کلیدی بازار سرمایه گفت: ۱۱۴۰نهاد مالی وجود دارد که اهمیت بسیار زیادی دارند. سازمان بورس کمک به این نهاد‌ها را وظیفه خود می‌داند. این نهادها نه‌تنها زیاد نیستند بلکه به بزرگ‌تر شدن اقتصاد کمک می‌کنند. خدمات مالی موجود این نهادهای مالی بسیار مفید و مهم هستند. باید به این نهادها اجازه داده شود که منابع را به بخش ارزش‌آفرین اقتصاد منتقل کنند، همچنین لازم است ابزارهای مالی جدیدی معرفی شود تا ضمن کاهش ریسک بازار، قدرت پیش‌بینی سرمایه‌گذاران را افزایش دهند.

سرمایه‌گذاران خرد تحت حمایت سازمان بورس

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار وظیفه خود در خصوص سهامداران خرد را اینگونه تشریح کرد: سرمایه‌گذاران خرد و حقیقی کسانی هستند که به طور روزانه در بازارهای مالی فعالیت می‌کنند و در عین حال که برای بازار ارزش‌آفرین و لازم هستند اما در مقایسه با دولت، نهاد مالی، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و غیره قدرتمند نیستند. سازمان بورس حمایت از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران خرد را وظیفه خود می‌داند و باید زبان معامله‌گران خرد برای چانه‌زنی با سایر ارکان بازارهای مالی باشد.

سخن پایانی صیدی: آشتی بازار پول و بازار سرمایه؟

سازمان بورس تلاش می‌کند نقدشوندگی بازار را در بیشترین حد نگه دارد. حجم معاملات نیز باید قابل قبول باشد و ریسک هم به خوبی مدیریت شود. سازمان بورس در تلاش است تا به افزایش کارایی ابزارهای مدیریت ریسک کمک کند چراکه در حال حاضر ریسک سیستماتیک در کشور بسیار بالا رفته است.

وی به عنوان سخن پایانی بیان کرد: بازار پول و بازار سرمایه رغیب یکدیگر نیستند بلکه دو بال پرواز هستند که باید به یکدیگر کمک کنند. بانک مرکزی و سازمان بورس اقداماتی را جهت هماهنگی بیشتر انجام داده‌اند تا از وارد شدن هرگونه آسیبی به اقتصاد کشور جلوگیری شود. در حال حاضر مساله اصلی کشور رشد اقتصادی بوده و دستیابی به این هدف بدون استفاده از بازار سرمایه تقریبا ناممکن است. بازار سرمایه زمانی شکل می‌گیرد که تمام ذی‌نفعان توانایی نقش‌آفرینی‌ در آن را داشته باشند و وظیفه سازمان بورس ایجاد توازن بین بازیگران بازار است.

فشار قیمت ارز بر بازار سهام

حسین عبده‌تبریزی، پیشکسوت بازار سرمایه نکاتی در مورد مشکلات موجود در بازار سرمایه ایران را به مسوولان مربوطه گوشزد کرد. وی بیان کرد: عدم تغییر قیمت ارز در سال‌های اخیر شاخص بورس را تحت فشار قرار داده و هزینه‌های شرکت‌ها در دو سال اخیر به شدت افزایش یافته که ناشی از دستمزدها، هزینه‌ها و حقوق و عوارض دولتی است. این موارد حاشیه سود شرکت‌ها را به شدت کاهش داده و بازار سهام را به نیز تحت فشار قرار داده است.

بازار سهام؛ مغلوب جنگی نابرابر

نکته دیگر افزایش بی‌سابقه نرخ بهره است. در سه سال اخیر، بانک مرکزی نرخ بهره بدون ریسک را از ۲۳‌درصد به ۳۰‌درصد رساند. با وجود اینکه هدف بانک مرکزی از این کار کنترل تورم بود اما این جهش ناگهانی، تمام نرخ‌ها را در تمام بازارها تغییر داد. قیمت ارز بنگاه، قیمت محصول، دستمزد و هزینه‌های تامین اجتماعی همگی کنترل می‌‎شود، در نتیجه بنگاه نمی‌تواند نرخ بازدهی یکسانی با نرخ اوراق با درآمد ثابت ارائه دهد. لازم است مقامات بدانند که بازار سهام و صنعت که تحت کنترل شدید است نمی‌تواند با بازارهایی مثل رمزارز و بازار نرخ بهره کشور که آزادانه کار می‌کنند، رقابت کند. زیست‌بومی که قیمت سهم را تشکیل می‌دهد تحت تاثیر کنترل‌هایی است که در بازار رغیب حذف شده‌اند. در صورت ادامه این روند، بدیهی است که بازار سهام بیش از پیش تحت فشار قرار خواهد گرفت.

اخبار برگزیدهبورس