خروج میلیاردها دلار از چرخه اقتصادی کشور توسط مهاجرین غیرقانونی
افزایش اشتغال و فعالیت‌های مالی مهاجرین غیرقانونی افغان در ایران، خروج ارز از چرخه اقتصادی و فشار بر بازار کار داخلی را به چالش‌های جدی تبدیل کرده است
هما میرزایی – جهان صنعت نیوز: نتایج انتخابات آمریکا موضوع داغ این روزهای جهان است. یکی از برگ‌های برنده ترامپ در این انتخابات، تمرکز بر موضوع مهاجرین غیرقانونی و فرصت‌های شغلی اختصاص یافته به این افراد و وعده وضع قوانین سفت و سخت مهاجرتی بود. این حساسیت تا آنجا بود که هریس را نیز وادار به اتخاذ مواضع محافظه‌کارانه‌تری در خصوص مهاجران کرد. مهاجرت غیر قانونی و در دست گرفتن فرصت‌های شغلی در کشور مقصد، تبدیل به معضلی عمومی در سرتاسر جهان شده است؛ ایران نیز به عنوان کشوری در حال توسعه که با انواع و اقسام مشکلات اقتصادی و اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کند، از این قاعده مستثنی نیست.
هشدار استاندار تهران
در ماه‌های اخیر مساله حضور اتباع غیرقانونی افغانستانی در ایران به یکی از پرحاشیه‌ترین اخبار روز تبدیل شده است. اهمیت موضوع آنقدر زیاد است که محمدصادق معتمدیان استاندار جدید تهران را واداشته است تا در مراسم معارفه خود از این موضوع سخن بگوید. وی با اولویت قرار دادن وضعیت اتباع خارجی در استان تهران گفته است: «بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و براساس برخی آمارها تا سه میلیون نفر اتباع خارجی در این استان ساکن هستند که بیش از ۴۰ درصد آنها غیرمجاز بوده که باید از کشور خارج شوند. »
معتمدیان در خصوص اشتغال این افراد نیز اینگونه گفته است: «این افراد مهاجر از همه امکانات استان تهران استفاده می‌کنند و حتی دولت هزینه‌های مختلفی برای آنها تقبل می‌کند آنها در حوزه اشتغال ورود پیدا کرده‌اند که همه این مسایل نشان می‌دهد که ورود این مهاجران نیاز به ساماندهی دارد.»
تغییر وضعیت مهاجرین غیرقانونی از کارگر ساده به نیروی کار ماهر
حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران درباره حضور و اشتغال این مهاجران می‌گوید: «مساله قابل تامل این است که افغانستانی‌ها در بازار کار ایران دیگر به عنوان نیروی کار ساده حضور ندارند و به تدریج با کسب مهارت خود را به نیروی کار ماهر ارتقا داده‌اند.»
هرچند اکثریت مهاجرین در مشاغل سخت و زیان‌آور همچون کارهای ساختمانی، آجرپزی، و بخش خدمات مشغول به کار هستند، بخشی از آنان با کسب مهارت‌های لازم در طول سالیان تبدیل به نیرو کار متخصص شده و توانسته‌اند در بازار کار جایگاهی جدید پیدا کنند. به کارگیری مهاجرین در برخی اصناف همچون صنف پوشاک چنان زیاد شده است که صدای اعتراض رئیس اتحادیه سراجان تهران را درآورده است؛ سید محمود موسوی می‌گوید: «درحال حاضر ۸۰ درصد تولید کیف‌های زنانه در تهران توسط اتباع افغانستانی انجام می‌شود.» وی همچنین اضافه می‌کند: «هیچ یک از تولیدات آنها مجوز ندارند و همه این بنگاه‌ها به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند.»
خروج ارز از چرخه اقتصادی کشور با انواع روش‌های سنتی و مدرن
یکی از چالش‌های موجود در زمینه اشتغال و فعالیت‌های مالی مهاجرین غیرقانونی، خروج ارز از چرخه اقتصادی کشور است. اولین و ساده‌ترین روش برای این کار حمل پول نقد از طریق مرزهای زمینی است. دسترسی آسان به مرزهای وسیع در نقاط شرقی کشور به ویژه در استان‌های خراسان و سیستان و بلوچستان و عدم کنترل قانونی این مرزها خارج کردن پول از کشور را به کاری سهل تبدیل کرده است.
علاوه بر جابه‌جایی فیزیکی، وجود شبکه‌های غیررسمی حواله پول نیز مورد استفاده بسیاری از این شاغلان غیرقانونی است. در این روش، فرد در ایران پول نقد را به یک حواله‌دار محلی مورد اعتماد تحویل می‌دهد، و حواله‌دار معادل این مبلغ را در افغانستان به فرد یا بستگان وی تحویل می‌دهد. یکی دیگر از روش‌های مورد استفاده، تبدیل پول نقد به کالا و صادرات آن به افغانستان است؛ درآمد حاصل از این کار در همان کشور تبدیل به سرمایه‌هایی همچون ملک و ارز شده و عملا آورده‌ای برای اقتصاد ایران به همراه ندارد. تمامی این روش‌های غیر رسمی و غیر قابل رهگیری باعث خروج ارز حاصل از فعالیت‌های اقتصادی مهاجران از چرخه اقتصادی رسمی ایران شده است.
بانک جهانی: ایران بزرگ‌ترین مبدا انتقال ارز به افغانستان است
به دلیل فعالیت مالی غیر رسمی و خارج از سیستم بانکی رسمی، آمار دقیقی از میزان خروج ارز توسط مهاجران غیرقانونی افغان از ایران وجود ندارد، اما گزارش‌های بانک جهانی درباره افغانستان نشان می‌دهد که مهاجران افغان در ایران در مقایسه با سایر کشورهایی که میزبان آنها هستند، مبالغ بیشتری را به کشور خود ارسال می‌کنند. اگرچه در این گزارش‌ها به رقم دقیقی در مورد ایران اشاره نشده است، اما می‌توان نتیجه گرفت که ایران یکی از منابع میلیاردها دلاری است که مهاجران افغان به طور سالیانه به افغانستان منتقل می‌کنند.
ابوالفضل ابوترابی عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورای مجلس با تاکید بر اینکه ۶۰ درصد اتباع داخل کشور غیرقانونی هستند، می‌گوید: « در حال حاضر حداقل ۷ میلیارد دلار یارانه به اتباع خارجی و مهاجر پرداخت می‌شود و آنها سالانه ۷ میلیارد دلار از ایران خارج می‌کنند. در واقع ۲۱ میلیارد دلار در سال یارانه پنهان اتباع خارجی است که از کشور خارج می‌کنند.»
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهلینک کوتاه :