بازگشت ترامپ و آینده دیپلماسی ایران
در انتخاباتی مهم و ماراتنی سرنوشت‌ساز که در تاریخ معاصر ایالات‌متحده بی‌سابقه بوده است، دونالد ترامپ توانست با قاطعیت حریف خود کاملا هریس را شکست داده و برای دومین بار پس از یک وقفه چهار‌ساله به کاخ سفید بازگردد.
جهان صنعت نیوز – انتخابات امسال آمریکا از آنجا حائز اهمیت بود که جهان اکنون درگیر بحران‌هایی جدی است؛ از جنگ اوکراین گرفته تا تشدید درگیری‌ها در خاورمیانه، روند تحولات بین‌المللی را به‌گونه‌ای رقم زده که نتیجه انتخابات آمریکا بر فرآیندهای فعلی بین‌المللی غیر‌قابل کتمان است. از سوی دیگر ما امسال شاهد یکی از دو قطبی‌ترین انتخابات در تاریخ ایالات‌متحده هستیم؛ جایی‌که حداقل دوبار دونالد ترامپ به‌عنوان نامزد جمهوریخواهان مورد سوءقصد قرار گرفته و در یک‌بار آن به‌طور معجزه‌آسایی جان سالم به در برد.
از طرف دیگر برای نخستین‌بار بود که رییس‌جمهوری مستقر یعنی جو بایدن به‌واسطه کهولت سن و اعمال و گفتار غیرمتعارفی که داشت از سوی هم‌حزبی‌هایش ناچار به کناره‌گیری شد و معاون او یعنی کاملا هریس از سمت دموکرات‌ها به ادامه رقابت‌های انتخاباتی پرداخت؛ موضوعی که خلأ آن هرگز برای دموکرات‌ها پُرنشده و یکی از عوامل مهم شکست سنگین آنها در انتخابات را می‌توان در این اتفاق کم‌سابقه جست‌وجو کرد.
همچنین روند احیای ترامپ از یک شکست‌خورده در چهارسال قبل تا یک پیروز نهایی در انتخابات امسال نیز بسیار از سوی ناظران مورد توجه قرار گرفته است. ترامپ چهارسال قبل با شکست از جو بایدن به یک مرده سیاسی تبدیل شده بود؛ بعد از آن انبوهی از اتهامات و جرایم از سوی دادگاه‌های فدرال متوجه او شد که علاوه بر دادگاهی شدن ناچار شد خود را به یکی از زندان‌های ایالتی نیز معرفی کند. با این حال با وجود این چالش‌های بزرگ و حتی کارشکنی برخی از جمهوریخواهان او به نامزد اصلی حزبش تبدیل شد و در یک نتیجه کم‌سابقه توانست رقیب دموکراتش را شکست داده و برای چهارسال دیگر به‌عنوان رییس‌جمهوری در کاخ سفید مستقر شود.
از سوی دیگر در اتفاقی مهم جمهوریخواهان توانستند علاوه بر کاخ سفید، کنترل اکثریت سنای آمریکا را نیز در اختیار بگیرند. درواقع با پیروزی نامزدهای جمهوریخواه در ایالت‌های ویرجینیای غربی و اوهایو، کنترل مجلس سنا به‌دست جمهوریخواهان افتاد تا برگ دیگری از پیروزی جمهوریخواهان رقم بخورد.
براساس گزارش‌های منتشرشده، جیم جاستیس با پیروزی در ویرجینیای غربی کرسی نماینده قبلی دموکرات سنا در این حوزه را از آنِ خود کرد. همچنین بسیاری از رسانه‌ها با توجه به آمارهای موجود از پیروزی برنی مورنو جمهوریخواه در انتخابات ایالتی سنا در اوهایو خبر دادند. با پیروزی این دو فرد در این حوزه‌های انتخاباتی، جمهوریخواهان به رقم ۵۱کرسی برای کسب اکثریت کرسی‌های سنا دست یافتند. درحالی که با مشخص شدن نتایج دیگر ایالت‌های رقابتی، احتمال افزایش کرسی‌های جمهوریخواهان و افزایش قدرت آنها وجود دارد.
بر این اساس، جمهوریخواهان تاکنون ۵۱کرسی را در مجلس سنا به‌دست آوردند درحالی که دموکرات‌ها ۴۱کرسی را از آنِ خود کرده‌اند. این موضوع از آنجا حائز اهمیت است که جمهوریخواهان با اختلاف اندکی اکثریت کنگره آمریکا را نیز در اختیار دارند.
سخنرانی پیروزی زودهنگام
در چنین شرایطی ترامپ که تا عصر روز چهارشنبه یعنی تا قبل از پایان شمارش آرا با ۲۷۷ رای الکترال از حریف خود پیشتاز بوده و در سایر ایالت‌‌ها مانند نوادا، آریزونا، مشیگان و آلاسکا نیز با قاطعیت پیشتاز است در سخنرانی پیروزی زودهنگام خود تاکید کرد که من هر روز برای شما خواهم جنگید و از پا نخواهم نشست. این دوران طلایی آمریکاست و به ما اجازه خواهد داد تا آمریکا را دوباره سرافراز سازیم. ما مسیر کشور را تغییر خواهیم داد و ویژه بودن را به آمریکا بازمی‌گردانیم. باید دوباره مرزها را بست تا مهاجران به‌صورت قانونی به آمریکا وارد شوند.
ترامپ گفت: این پیروزی نظیر نداشت و شرایط را به سرعت تغییر خواهیم داد. این پیروزی به‌عنوان روزی که مردم آمریکا دوباره زمام امور را به‌دست گرفتند شناخته خواهد شد.
رییس‌جمهوری منتخب آمریکا گفت: ما قصد کاهش دیون دولت و کاهش مالیات‌ها را داریم. وی از مسلمانان، اعراب، کارگران، سیاه‌پوستان و اسپانیایی‌زبان‌هایی که به وی رای دادند تشکر کرد و گفت: در چهارسال نخست ریاست‌جمهوری من هیچ جنگی نداشتیم و تنها داعش را شکست دادیم. در این دوره نیز جنگی نخواهیم داشت.
ترامپ با اشاره به سوءقصد علیه خود گفت: خدا جان من را نجات داد تا به کشورم خدمت کنم. وی گفت: هیچ‌چیز مانع از عملی کردن عهدی که با شما بسته‌‌ام نخواهد شد. اکنون زمان آن است تا اختلافات چهارسال گذشته را کنار بگذاریم.
این چهره جمهوریخواه پیروزی هم‌حزبی‌های خود در انتخابات سنا را که منجر به تصاحب اکثریت این رکن کنگره شده، «باورنکردنی» خواند. جمهوریخواهان تاکنون ۵۱کرسی را به‌دست آورده‌اند و احتمال دارد که با شمارش آرای ایالات مونتانا، ویسکانسین، میشیگان، پنسیلوانیا و نوادا کرسی‌های بیشتری به‌دست آورند. ترامپ با تمجید از مایک جانسون، رییس جمهوریخواه مجلس آمریکا، پیش‌بینی کرد که جمهوریخواهان اکثریت را در دیگر رکن کنگره حفظ کنند.
آمادگی برای آتش‌بس در اوکراین و خاورمیانه
در همین رابطه عبدالرضا فرجی‌راد، دیپلمات پیشین و استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» در پاسخ به این سوال که پیروزی ترامپ در انتخابات چه تاثیری در درگیری‌ها و بحران موجود در خاورمیانه دارد، توضیح می‌دهد: ترامپ در رقابت‌های انتخاباتی به‌طور مکرر بر لزوم آتش‌بس در اوکراین و پایان درگیری‌ها در خاورمیانه تاکید کرده بود. او حتی گفته بود که در دوران ریاست‌جمهوری‌اش آمریکا وارد هیچ جنگی نشده است. بنابراین از آنجا که ترامپ معمولا تلاش کرده تا به وعده‌های خود عمل کند، مانند آنچه که در مورد خروج از برجام، خروج از برخی پیمان‌های بین‌المللی، ممانعت از ورود مسلمانان به آمریکا و وعده‌های دیگری که در زمان دولت اولش داده بود، احتمالا حالا نیز تلاش می‌کند تا به وعده‌های خود مبنی بر پایان دادن به جنگ اوکراین و درگیری‌ها در خاورمیانه عمل کند.
فرجی‌راد در ادامه می‌افزاید: در نتیجه معتقدم به‌رغم اینکه نتانیاهو از پیروزی ترامپ ابراز خوشحالی کرده و تلاش می‌کند خود را بیش از گذشته به وی نزدیک کند، ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود بیش از دولت بایدن در مورد آتش‌بس در غزه و لبنان بر دولت نتانیاهو فشار وارد می‌کند. درواقع از آنجا که دولت بایدن نگران جذب آرای لابی یهودیان در انتخابات بود، تلاش چندانی برای خاتمه بحران در منطقه نکرد و حتی ناچار شد به‌دلیل شرایط انتخاباتی در آمریکا، کمک‌های مالی و تسلیحاتی خود را به نتانیاهو ادامه دهد.
این موضوع درحالی اتفاق افتاد که بایدن بارها اعلام کرده بود به هیچ‌وجه خواهان گسترش درگیری در منطقه خاورمیانه نیست، اما با دادن حجم انبوه و پیشرفته‌ای از تسلیحات به اسرائیل به تداوم جنگ، کشتار و حتی تشدید درگیری در منطقه دامن زد. البته نباید فراموش کرد که بعد از آتش‌بس احتمالی در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ، او بیش از بایدن از نتانیاهو و سیاست‌های دولتش حمایت خواهد کرد؛ به‌طوری که ما احتمالا در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ شاهد شهرک‌سازی‌های بیشتر در کرانه باختری و از این دست اقدامات خواهیم بود. این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه درخصوص روی کار آمدن ترامپ و تاثیر آن بر جنگ اوکراین نیز معتقد است: او چندین بار تاکنون مدعی شده که درصورت پیروزی در انتخابات ظرف ۲۴ساعت به جنگ خاتمه می‌دهد. او همچنین بارها گفته که پول مردم آمریکا در کمک به جنگ اوکراین هدر رفته است. در نتیجه به نظر می‌رسد کمک‌های آمریکا به کی‌یف کاهش یابد. این درحالی است که روحیه زلنسکی و نیروهای اوکراینی نیز برای ادامه جنگ تضعیف می‌شود که چنین قضیه‌ای روند ادامه جنگ از سوی اوکراین و متحدان اروپایی این کشور را بیش از پیش دشوار می‌سازد.
تکمیل پازل راست‌گران در جهان
از سوی دیگر فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل نیز در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» درخصوص پیروزی ترامپ و تاثیر آن بر روندهای بین‌المللی توضیح می‌دهد: در ابتدا تصور غالب بر این بود که با توجه به شرایط بحرانی جهان و اینکه در دوران بایدن وضعیت اقتصادی مردم آمریکا مطلوب بوده، ترامپ قادر به پیروزی در این انتخابات نباشد. حتی تا پیش از این اخبار حاکی از آن بود که ایالات‌متحده خود را برای بحران ناشی از شکست ترامپ مانند آنچه که چهارسال قبل در تسخیر کنگره آمریکا از سوی طرفداران او رخ داد آماده می‌کند. اما حالا که ترامپ به‌عنوان رییس‌جمهوری آمریکا انتخاب شده، به نظر می‌رسد که این انتخاب تکمیل‌کننده روند راست‌گرایی در جهان است. درواقع اکنون نه تنها در ایالات‌متحده، بلکه در اروپا و برخی دیگر از نقاط دنیا، شاهد قدرت گرفتن راست‌گرایان هستیم که این موضوع درخصوص تشدید چالش‌های بین‌المللی کنونی تاثیر قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت.
مجلسی در مورد تاثیر انتخاب ترامپ در بحران‌های کنونی نظام جهانی نیز می‌افزاید: در این مورد باید چند دیدگاه را مدنظر قرار داد. نخست اینکه ترامپ به‌عنوان یک تاجر با جنبه کاسب‌کارانه به تحولات خاورمیانه و جنگ اوکراین نگاه کند یا اینکه قصد داشته باشد با دیدگاهی سلطه‌طلبانه و راست‌گرایانه با این چالش‌ها مواجه شود.
درخصوص جنگ اوکراین لازم به یادآوری است که ترامپ روابط شخصی و تجاری خاص خود را با روسیه و اوکراین دارد. در نتیجه ممکن است منافع خود را به منافع آمریکا تعمیم داده و به این جنگ خاتمه دهد. همچنین معتقدم اگر ترامپ بتواند بحران جنگ اوکراین را برطرف کند، این موضوع کمکی به ایران هم خواهد بود. زیرا اکنون ایران در جنگ اوکراین از منظر افکار عمومی و همچنین مراودات سیاسی با غرب درگیر است که این مساله در حل مشکلات میان ایران و کشورهای غربی تاثیری منفی داشته است.
بنابراین اگر مساله اوکراین حل شود، پای ایران هم در اتهام همکاری با مسکو در این جنگ کنار خواهد رفت.
این دیپلمات پیشین همچنین درخصوص تاثیر انتخاب ترامپ بر درگیری‌ها در خاورمیانه نیز می‌افزاید: درخصوص تحولات خاورمیانه پس از روی کار آمدن ترامپ دو وجه وجود دارد: نخست اینکه ما با تشدید درگیری‌ها و افزایش فشار روی گروه‌های مقاومت در همکاری ترامپ با نتانیاهو مواجه شویم.
از وجه دوم ترامپ اعلام کرده که طرفدار مصالحه و تعامل برای حل‌وفصل بحران‌هاست. موضوعی که شاهد بودیم در دولت اول او به‌واسطه نزدیکی با عربستان و اسرائیل، منجر به توافق ابراهیم میان برخی کشورهای عربی با اسرائیل شد. در نتیجه از آنجا که خاورمیانه مرکز پول و تجارت در آینده است، قاعدتا ترامپ روی این قضیه توجه ویژه‌ای خواهد داشت تا در نهایت با ایجاد نوعی آتش‌بس، منافع ایالات‌متحده را در روند تحولات کنونی تا حداکثر ممکن تامین کند.
اخبار برگزیدهسیاسیویدئولینک کوتاه :