هجوم سرمایه‌گذاران حقیقی به بورس؛ فرصت طلایی یا تهدید جدی؟

دیبا حاجیها – جهان صنعت نیوز : بازار سرمایه ایران و به ‌ویژه بورس تهران، در سال‌های اخیر شاهد تحولات گسترده‌ای بوده است. یکی از مهم‌ترین تحولات این سال‌ها، افزایش قابل توجه تعداد سرمایه‌گذاران حقیقی یا به طور دقیق‌تر افراد غیرحرفه‌ای در این بازار است. این سرمایه‌گذاران که افرادی معمولی و غیرحرفه‌ای هستند، به دلیل ناآشنایی با تحلیل‌های پیچیده بازار، رفتارهای متفاوتی نسبت به سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از خود نشان می‌دهند. این تحولات در کنار فرصت‌هایی که برای بازار و اقتصاد کشور به ارمغان می‌آورد، تهدیدهایی نیز به همراه دارد که می‌تواند بر ثبات بازار تاثیرگذار باشد. در نتیجه، بررسی تاثیر حضور این سرمایه‌گذاران بر بورس تهران ضروری به نظر می‌رسد.

بورس تهران؛ میدان بازی سرمایه‌گذاران هیجانی!

در سال‌های اخیر، بورس تهران شاهد رشد قابل توجه ورود سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار بوده است. این روند از سال ۱۳۹۸ آغاز شد. در آن زمان وضعیت اقتصادی کشور به دلیل تحریم‌ها و افزایش نرخ تورم، موجب کاهش جذابیت سایر بازارها مانند سپرده‌های بانکی، بازار مسکن و حتی طلا شده بود. بسیاری از افراد به دنبال یافتن راهی برای حفظ و افزایش سرمایه‌های خود بودند و بورس تهران، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و در دسترس‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در ایران، توجه این افراد را به خود جلب کرد. در سال ۱۳۹۹، زمانی که بازار سهام به‌طور غیرمنتظره‌ای رشد کرد، بسیاری از مردم به خصوص طبقات متوسط و پایین جامعه تصمیم به ورود به این بازار گرفتند. شاخص بورس تهران در آن سال رشدهای تاریخی را تجربه کرد و برخی از نهادها حتی رشدهای دو رقمی را نیز به ثبت رساندند. این افزایش‌های شدید موجب شد که بسیاری از سرمایه‌گذاران حقیقی در یک دوره زمانی کوتاه وارد بورس شوند. در نتیجه، حجم معاملات و نقدینگی در بورس تهران به طرز چشم‌گیری افزایش یافت. ورود سرمایه‌گذاران حقیقی به بورس تهران دلایل مختلفی داشت اما عوامل اصلی هجوم مردم به بازار سرمایه را می‌توان در دو مورد یافت.

تورم بالا و بی‌اعتمادی به بازارهای دیگر در ورود سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار سرمایه نقش مهمی ایفا کرد. در شرایطی که تورم در ایران به‌طور مستمر افزایش می‌یافت و بازارهای دیگر اعم از مسکن و ارز نوسانات زیادی را تجربه می‌کردند، بورس به‌عنوان یک گزینه جذاب برای حفظ ارزش پول و کسب سود بلندمدت مطرح شد.

جذابیت سودهای کلان نیز عامل دیگری بود که جذابیت بازار سرمایه نسبت به سایر بازارها را افزایش داد. بازار سهام در برخی مقاطع زمانی رشدهای بسیار بالایی را تجربه کرد. همین موضوع افراد حقیقی را به خرید سهام ترغیب کرد. این رشدهای قابل توجه باعث شد بسیاری از افراد تصور کنند که بورس می‌تواند راهی سریع و آسان برای کسب سود باشد. این موضوع باعث شد سرمایه‌گذارانی که از تجربه و تخصص کافی برخوردار نبودند، ریسک‌های بازار سهام را نادیده بگیرند و سرمایه‌گذاری در این بازار را با سرمایه‌گذاری در بانک که هیچ ریسکی ندارد، یکسان بدانند.

مزایای ورود سرمایه‌گذاران حقیقی؛ نقدینگی، رقابت و رشد بورس تهران

حضور گسترده سرمایه‌گذاران حقیقی در بورس تهران با وجود چالش‌ها و تهدیدهای آن، فرصت‌های زیادی برای بازار و اقتصاد کشور به همراه دارد. ورود سرمایه‌گذاران حقیقی موجب افزایش نقدینگی در بازار بورس می‌شود. نقدینگی بیشتر به‌ معنای گردش سرمایه سریع‌تر است که برای تامین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های جدید اهمیت زیادی دارد. بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس تهران برای توسعه فعالیت‌های خود به سرمایه نیاز دارند و حضور سرمایه‌گذاران حقیقی می‌تواند تامین این منابع مالی را تسهیل کند. نقدینگی بیشتر همچنین به بهبود رشد اقتصادی و افزایش اشتغال در کشور کمک می‌کند. همچنین، افزایش نقدینگی می‌تواند به عمق بیشتر بازار کمک کند و بورس تهران را به یک بازار با دامنه معاملاتی وسیع‌تر و متنوع‌تر تبدیل کند.

از طرفی، سرمایه‌گذاران حقیقی معمولا به‌دنبال خرید سهام شرکت‌هایی هستند که برایشان شناخته‌شده‌تر و جذاب‌تر است. به خصوص شرکت‌هایی که در صنایع مصرفی و کالاهای عمومی فعالیت می‌کنند، از جذابیت قابل توجهی نزد سرمایه‌گذاران حقیقی برخوردار هستند. این سرمایه‌گذاران به‌دلیل علاقه‌مندی به صنایع مختلف، باعث می‌شوند که بورس تهران از تنوع بیشتری برخوردار شود. این تنوع در سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند به کاهش وابستگی بازار به چند شرکت خاص و افزایش رقابت میان شرکت‌ها و صنایع مختلف منجر شود. به‌این‌ترتیب، شاهد رشد بیشتر صنایع مختلف و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های کوچک و نوپا خواهیم بود.

مزیت دیگر حضور تعداد زیادی سرمایه‌گذار در بازار، ایجاد رقابت بیشتر در معاملات است. این رقابت می‌تواند باعث افزایش شفافیت در بازار شود؛ زیرا زمانی که تعداد زیادی از افراد در خرید و فروش سهام دخالت دارند، شرکت‌ها برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، مجبور به ارائه اطلاعات دقیق‌تر و شفاف‌تر می‌شوند. در نتیجه، کیفیت اطلاعات مالی و گزارش‌های شرکت‌ها نیز بهبود می‌یابد.

نوسانات و ریسک‌های هیجانی؛ تهدیدهای ورود سرمایه‌گذاران حقیقی به بورس

با وجود فرصت‌هایی که حضور سرمایه‌گذاران حقیقی در بورس به همراه دارد، چالش‌ها و تهدیدهایی نیز برای بازار به ‌وجود می‌آید که می‌تواند به نوسانات شدید و کاهش ثبات بازار منجر شود. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های حضور سرمایه‌گذاران حقیقی در بورس، نوسانات شدید است. افراد غیرحرفه‌ای معمولا به ‌دلیل عدم آگاهی از تحلیل‌های تخصصی، در برابر اخبار و شایعات واکنش‌های هیجانی نشان می‌دهند. این رفتار هیجانی می‌تواند منجر به نوسانات شدید در بازار و سقوط‌ ناگهانی قیمت‌ها شود. در برخی موارد، سرمایه‌گذاران حقیقی ممکن است بدون درک درست از وضعیت بازار، وارد صف‌های خرید یا فروش شوند و این امر باعث تقویت روندهای غیرمنطقی و بی‌ثبات در بازار می‌شود.

ورود سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای می‌تواند شفافیت بازار را هدف قرار داده و ریسک‌های غیرمنطقی زیادی را به بازار تحمیل کند. عملکرد هیجانی سرمایه‌گذاران حقیقی می‌تواند به افزایش تقاضا برای سهام‌هایی منجر شود که ارزش واقعی آنها تحت تاثیر تبلیغات و شایعات قرار گرفته است. قیمت این سهام‌ها ممکن است به‌طور غیرمنطقی افزایش پیدا کند و در نتیجه، سرمایه‌گذاران حقیقی که اطلاعات و تخصص لازم را ندارند، به اشتباه وارد این بازارها شوند. این عدم شفافیت می‌تواند به کاهش اعتماد عمومی نسبت به بازار منجر شود.

تهدید بعدی که بازار سرمایه را تهدید می‌کنند، متاثر شدن بازار سرمایه از تحلیل‌های هیجانی و نادرست بازیگران حقیقی است. سرمایه‌گذاران حقیقی معمولا با تحلیل‌های سطحی وارد بازار می‌شوند و در مقایسه با سرمایه‌گذاران نهادی که از ابزارهای تحلیلی پیچیده‌تر و منابع اطلاعاتی قوی‌تری برخوردارند، عملکرد ضعیف‌تری دارند. این موضوع می‌تواند باعث آسیب به سرمایه‌گذاران حقیقی شود. همچنین تحلیل‌های سطحی می‌تواند صف‌های خرید و فروش غیرواقعی ایجاد کنند که باعث می‌شود بازار نه توسط عرضه و تقاضا و مکانیسم‌های علمی بلکه توسط هیجانات کنترل شود. در نتیجه یکی از چالش‌های اساسی سرمایه‌گذاران حقیقی، عدم رعایت اصول اساسی سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک است. بسیاری از این افراد بدون داشتن استراتژی مشخص وارد بازار می‌شوند و بدون تحلیل دقیق از شرایط اقتصادی و سیاسی، تصمیمات هیجانی می‌گیرند. این تصمیمات می‌تواند به ضررهای مالی بزرگ منجر شود.

آگاهی و آموزش؛ لزوم حضور در بازار سرمایه

حضور سرمایه‌گذاران حقیقی در بورس تهران هم فرصت‌ها و هم تهدیدهایی به همراه دارد. از یک طرف، این حضور می‌تواند موجب افزایش نقدینگی، تنوع بیشتر بازار و گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری شود. همچنین نوسانات شدید، عدم آگاهی از تحلیل‌های بنیادی و رفتار هیجانی می‌تواند به بی‌ثباتی بازار منجر شود. برای بهره‌برداری از این فرصت‌ها و کاهش تهدیدها، نیاز است که نهادهای نظارتی همچون سازمان بورس و اوراق بهادار، اقدامات موثری برای آموزش سرمایه‌گذاران حقیقی و ارتقای شفافیت بازار انجام دهند. سرمایه‌گذاران نیز باید با آگاهی بیشتر و رعایت اصول صحیح سرمایه‌گذاری وارد بازار شوند تا از این طریق هم به رشد و پایداری بورس کمک کنند و هم در بازارهای نوسانی متحمل ضررهای غیرقابل جبران نشوند.

 

اخبار برگزیدهبورس