جنگ هوش مصنوعی میلیاردرها؛ ایلان ماسک در برابر سم آلتمن

جهان صنعت نیوز و به نقل از اکونومیست، رقابت شدید میان ایلان ماسک و سم آلتمن در حوزه هوش مصنوعی، نبردی جذاب و پرتنش را رقم زده است. ماسک با تأسیس xAI و توسعه مدل‌های زبانی Grok به دنبال چالش OpenAI و مدل موفق ChatGPT است. در حالی که OpenAI با همکاری مایکروسافت و سرمایه‌گذاری کلان پیشتازی خود را حفظ کرده، xAI با راه‌اندازی ابررایانه‌ای عظیم و جذب سرمایه‌گذاری بی‌سابقه در تلاش است تا فاصله را کاهش دهد. این رقابت نه تنها نوآوری در فناوری را به جلو می‌برد، بلکه نشان‌دهنده تأثیر عمیق منافع شخصی و جاه‌طلبی در شکل‌گیری آینده هوش مصنوعی است.

رقابت احمقانه بر سر هوش مصنوعی

یکی از عوامل کمتر شناخته‌شده اما تأثیرگذار در تغییرات بزرگ فناورانه، رقابت شدید و گاه بی‌اهمیت است. در «جنگ جریان‌ها» در اواخر قرن نوزدهم، توماس ادیسون برای بدنام کردن نیکولا تسلا، حیوانات ولگرد را دچار برق‌گرفتگی می‌کرد. یک قرن بعد، استیو جابز و بیل گیتس در رقابت میان اپل و مایکروسافت به توهین به یکدیگر پرداختند. حتی سریال طنز «سیلیکون ولی» از شبکه HBO نیز با یک دشمنی آغاز می‌شود و جمله ماندگار: «این‌ها میلیاردر هستند، ریچارد. تحقیر کردن همدیگر برایشان بیشتر از تمام درآمد زندگی ما ارزش دارد.»

در دنیای هوش مصنوعی خلاق (Generative AI)، نزاع میان ایلان ماسک و سم آلتمن در همین چارچوب قرار می‌گیرد. این رقابت هم احمقانه و هم جذاب است. احمقانه، چون آنها یکدیگر را تحقیر می‌کنند، چت‌بات‌های یکدیگر را بی‌اعتبار جلوه می‌دهند و بر سر تعابیر گذشته‌شان در زمان تأسیس OpenAI با هم بحث می‌کنند. جذاب، زیرا ایلان ماسک با انگیزه‌های شخصی خود شرکت xAI را تأسیس کرده است، که سازنده مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) به نام Grok است. هدف این شرکت رقابت با OpenAI، که تحت مدیریت آلتمن دو سال پیش با معرفی ChatGPT موفقیت چشمگیری کسب کرد، است. در حالی که ارزش OpenAI به ۱۵۷ میلیارد دلار رسیده است، xAI با کمتر از دو سال عمر، ارزش‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری دارد.

xAI تلاش زیادی برای رسیدن به OpenAI می‌کند. این شرکت در ماه سپتامبر بزرگ‌ترین ابررایانه جهان را در ممفیس راه‌اندازی کرد که در زمان بی‌سابقه‌ای با استفاده از ۱۰۰ هزار واحد پردازش گرافیکی (GPU) شرکت Nvidia و با هزینه‌ای حدود ۴.۵ میلیارد دلار ساخته شد. ماسک قول داده است که طی چند ماه آینده این ظرفیت را دو برابر کند.

همچنین xAI در حال جمع‌آوری سرمایه با سرعت بالاست: ۵ میلیارد دلار در دور فعلی سرمایه‌گذاری و ۶ میلیارد دلار در ماه می (در حالی که OpenAI امسال ۶.۶ میلیارد دلار جمع‌آوری کرده است). این منابع مالی و توان محاسباتی به آموزش نسل سوم Grok کمک خواهند کرد. ماسک با شور و هیجان همیشگی‌اش وعده داده که این مدل «قدرتمندترین هوش مصنوعی جهان از هر نظر» خواهد بود. زمان در این رقابت بسیار حیاتی است، زیرا همان‌طور که ChatGPT نشان داد، اولین مدلی که سطح بالایی از هوش را نمایش دهد، می‌تواند دیگر رقبا را پشت سر بگذارد.

مزیت xAI چیست؟

شرکت xAI مزیت‌های دیگری نیز دارد. ایلان ماسک مهندسان برجسته‌ای را جذب می‌کند؛ این شرکت از آزمایشگاه‌های برتر LLM و همچنین تسلا، شرکت تولید خودروهای برقی ماسک، نیرو می‌گیرد. مدل‌های LLM آن تا حدی با داده‌های به‌روز از شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) آموزش داده می‌شوند که علی‌رغم مسائل سمی آن، اطلاعات به‌روز ارائه می‌دهد. علاوه بر این، xAI از ارتباطات خود با تسلا و اسپیس‌ایکس، شرکت تولید موشک و ماهواره ماسک، بهره می‌برد. این شرکت‌ها داده‌های ارزشمندی از دنیای واقعی تولید می‌کنند: تسلا از طریق دوربین‌های خود که برای رانندگی کاملاً خودکار طراحی شده‌اند، و اسپیس‌ایکس از طریق داده‌هایی که از فضا جمع‌آوری می‌کند.

اگرچه برخی سرمایه‌گذاران از نحوه انتقال منابع از یک شرکت ماسک به شرکت دیگر ناراضی هستند، او استدلال می‌کند که xAI در نهایت به او کمک خواهد کرد رویای خود را برای تولید خودروهای خودران، تاکسی‌های رباتیک و ربات‌های انسان‌نما محقق کند. این جاه‌طلبی‌ها ممکن است به xAI کمک کند تا GPUهای کمیاب را به دست آورد، زیرا جنسن هوانگ، مدیرعامل Nvidia، نیز همین اهداف پیشرفته را با ماسک به اشتراک می‌گذارد. یکی از سرمایه‌گذاران می‌گوید: «کاری که ایلان انجام می‌دهد بسیار پیشرفته است. جنسن به این نوع پروژه‌ها علاقه‌مند است.»

مایکروسافت؛ کلید موفقیت OpenAI

با این حال، در مقایسه با OpenAI، xAI هنوز در نقش یک رقیب کوچک است. همکاری OpenAI با مایکروسافت، با وجود برخی اختلافات، به آن دسترسی به زیرساخت‌هایی می‌دهد که حتی ثروتمندترین مرد جهان نمی‌تواند با آن برابری کند. پیش‌بینی می‌شود که هزینه‌های سرمایه‌ای مایکروسافت، عمدتاً برای GPUها و مراکز داده، در سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵ از ۱۵۰ میلیارد دلار فراتر رود. ترکیب محصولات مستقیم OpenAI و محصولاتی که از طریق مایکروسافت فروخته می‌شوند، حدود ۷۰ درصد سهم بازار LLM را به OpenAI اختصاص داده است. این هنوز یک پیشتازی بزرگ محسوب می‌شود.

شکایت ایلان ماسک از مایکروسافت

خطر این است که ایلان ماسک آنچه باید رقابتی سالم و قوی باشد را به یک نزاع شخصی و پرخطر تبدیل کند. اوایل نوامبر، ماسک نسخه اصلاح‌شده‌ای از شکایت حقوقی خود را ارائه کرد—این سومین نسخه در سال جاری است—که xAI به‌عنوان شاکی و مایکروسافت برای اولین بار به‌عنوان متهم وارد پرونده شده است.

این شکایت ادعا می‌کند که آلتمن و دیگر متهمان مأموریت غیرانتفاعی و ایمنی‌محور OpenAI را که بخشی از آن توسط ماسک تأمین مالی شده بود، رها کردند تا به سودآوری برسند. OpenAI این ادعا را رد می‌کند. جدیدترین اتهامات این شکایت این است که OpenAI و مایکروسافت با محدود کردن سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران OpenAI در رقبای هوش مصنوعی و از طریق آنچه ماسک «ادغام غیررسمی» می‌نامد، رقابت را مختل کرده‌اند.

کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (FTC) در ژانویه تحقیقات درباره روابط مایکروسافت و OpenAI را به‌عنوان بخشی از بررسی کلی سرمایه‌گذاری‌های هوش مصنوعی آغاز کرد. برخی از سرمایه‌گذاران OpenAI نگران هستند که ماسک ممکن است از نفوذ خود بر رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ استفاده کند.

یکی از این سرمایه‌گذاران، الکساندر آزولای از SGH Capital، ماسک را متهم می‌کند که به‌جای رقابت عادلانه از «حقوق‌گرایی» علیه OpenAI استفاده می‌کند. اما از سوی دیگر، استراتژی دفاعی OpenAI نیز نگران‌کننده است، زیرا تلاش می‌کند خود را به‌عنوان قهرمان جنگ فناورانه آمریکا و چین نشان دهد. یکی از نزدیکان OpenAI می‌گوید نوآوری این شرکت «برای موفقیت آمریکا بنیادی است—نه تنها برای رقابت اقتصادی، بلکه برای اینکه چه کسی میان آمریکا و چین برتری پیدا می‌کند.»

در واقع، بهترین راه برای حفظ برتری فناوری آمریکا این است که این دو شرکت در بازار با یکدیگر رقابت کنند، نه اینکه هر کدام از آنها به دنبال نفوذ سیاسی یا ژئوپلیتیکی باشد. در این میان، تمامی عناصر لازم برای ساخت یک نسخه بازسازی‌شده و پرفروش از سریال «سیلیکون ولی» برای عصر هوش مصنوعی وجود دارد.

اخبار برگزیدهدانش و فناوری