برگزاری نشست انجمن ترویج کسب و کار های خانوادگی/ ساختیم، می سازیم، خواهیم ساخت

جهان صنعت نیوز- سال گذشته و همزمان با شروع کار انجمن هنگامی که در گوگل کسب و کار های خانوادگی را سرچ می کردیم با نتیجه ای جز کسب و کار خانگی مواجه نمیشدیم! معنای این اتفاق این بود که عبارت کسب و کار های خانوادگی چنان غریب بود که یافته ای برای آن وجود نداشت اما تنها با گذشت ۱۹ ماه فعالیت توانستیم این واژه را تا حدودی برای اذهان عمومی آشنا کنیم.

این بخشی از گفته های داوود امیراحمدی، مدیرعامل انجمن ترویج کسب‌وکارهای خانوادگی در نشستی است که روز سه شنبه به همت اعضای انجمن ترویج کسب‌وکارهای خانوادگی و سازمان مدیریت صنعتی در راستای تفاهم نامه ی مشترکی که ماه گذشته میان سازمان مدیریت صنعتی و انجمن ترویج کسب و کارهای خانوادگی امضا شد برگزار شد گشت. هدف از این نشست تقویت شبکه‌های ارتباطی بین اعضای انجمن، حمایت از رشد و موفقیت کسب‌وکارهای خانوادگی و ترویج فرهنگ کارآفرینی و ایجاد همکاری‌های بیشتر درزمینه‌‌های مختلف و در نهایت افزایش آگاهی جامعه نسبت به اهمیت و نقش پررنگ کسب و کار های خانوادگی بود. مهندس سعید جابرانصاری، رییس هیات مدیره این انجمن، مهندس داوود امیراحمدی، مدیرعامل انجمن و دکتر حسین صامعی عضو شورای علمی انجمن از حاضران در این نشست بودند.

پشتوانه تاریخی انجمن

در اواسط دهه پنجاه تعداد چشم گیری از مالکان کسب و کار های خانوادگی که قسمت بزرگی از بخش خصوصی کشور را تشکیل می دادند ایران را ترک کردند و اموالشان مصادره گردید. با وقوع این اتفاق زمینه تضعیف بخش خصوصی در کشور فراهم شد. خوشبختانه تعدادی از صاحبان کسب و کار های بزرگ خانوادگی که در کشور باقی مانده بودند دست به اقداماتی جهت تقویت دوباره بخش خصوصی در کشور زدند و تا حد زیادی هم در دسترسی به اهداف خود موفق بودند. طی دهه های گذشته تشکیلات صنفی و انجمن های متعددی در جهت تقویت بخش خصوصی و دنبال کردن اهداف کشور در این زمینه به وجود آمدند .

بلاشک اگر در آن زمان زمینه مساعد تری برای این اقدامات موجود بود بخش خصوصی امروز سهم بسیار بیشتری از اقتصاد کشور را به خود اختصاص داده بود. متاسفانه تا چندی پیش هسته مرکزی بخش خصوصی که همان کسب و کار های خانوادگی می باشد مورد توجه هیچ یک از انجمن های مذکور قرار نگرفته بود و به همین علت ویژگی هایی همچون مالکیت و حاکمیت خانوادگی، تعاملات و تنش های بین نسلی ناشی از تغییرات تکنولوژیکی، توجه به تجربیات و عملکرد نسل های پیشین، موانع و عدم حمایت قانونی در انتقال مالکیت،  بحث عدم کفایت حاکمیت شرکتی،  عدم توجه به جانشین پروری و به طور کل عدم توجه به تداوم و توسعه کسب و کار های خانوادگی آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفت و همچنان نیازمند توجه بیشتر است. سرانجام پس از سال ها تلاش و در سال ۱۳۹۴ با گرد هم آمدن عده ای از مدیران زمینه چینی های لازم برای تاسیس انجمن ترویج کسب و کار های خانوادگی انجام گردید و پس از چندین سال پیگیری مستمر سرانجام در آبان ماه ۱۴۰۱ موفق به کسب پروانه فعالیت در سطح کشور توسط وزارت کشور شدند.

کارنامه تا به اینجای کار

داوود امیراحمدی، مدیرعامل انجمن ترویج کسب‌وکارهای خانوادگی گفت: پس از ۱۹ ماه فعالیت، در نهایت ۳۱ تیرماه امسال، نخستین مجمع انجمن برگزار شد. در این جلسه، تمامی اعضا با تغییرات لازم برای ارتقاء سطح همکاری به توافق رسیدند. در این مدت هیات موسس و اعضای حمایتی نقش مهمی در طراحی و اجرای برنامه‌ها ایفا کردند که این موضوع نشان‌دهنده همبستگی و عزم آنها برای پیشرفت در این حوزه است. فعالیت های انجمن با سه گروه عضویت آغاز گشت. اعضای هیات مدیره حقیقی و هیات مدیره حقوقی و خانوادگی. نشست این اعضا را در تیرماه داشتیم و به سمع و نظر دوستان رساندیم که هدف چیست. تا به اینجای کار تلاش کردیم با فعالیت در فضای مجازی و جذب افرادی که یا خود کسب و کار خانوادگی دارند یا با کسب و کار های خانوادگی همکاری داشته اند و در این زمینه صاحب نظر هستند مسیر حرکت انجمن را با کمک و مشاوره این افراد جلو ببریم.

وی ادامه داد: دومین نشست اعضای خانوادگی در مهرماه و با هدف شبکه سازی و بستر سازی مناسب و آشنایی فعالان این حوزه با یکدیگر جهت حرکت به سمت اهداف مشترک صورت گرفت و سومین نشست اعضای خانوادگی در آذرماه برگزار شد. دوره مدیریت مالکیت کسب و کار های خانوادگی نیز در مهرماه با حضور خانم دکتر صباغی در دانشگاه تهران برگزار کردید.

مدیرعامل انجمن ترویج کسب‌وکارهای خانوادگی در ادامه به برخی از دستاوردهای انجمن در این مدت کوتاه کرد و گفت: یکی از دستاوردهای مهم ما، انعقاد تفاهمنامه‌های همکاری با انجمن‌های علمی و صنعتی بود. نخستین تفاهمنامه ما به حوزه پخش و صنایع مرتبط اختصاص داشت. برگزاری این نشست‌ها نه‌تنها موجب افزایش تجربه‌های حرفه‌ای اعضا می‌شود، بلکه فرصت‌هایی را برای هم‌افزایی ایجاد می‌کند. با افتخار اعلام می‌کنیم که پنج خبرنامه تولید شده که شامل تمامی اقدامات و برنامه‌های اجرا شده است. این خبرنامه‌ها به صورت آنلاین در دسترس اعضا و علاقه‌مندان قرار دارد و نمای کلی از فعالیت‌های ما را ارائه می‌دهد.

انتقال ارزش میان نسلی

امیر احمدی با تشکر از تمامی اعضا و حامیان که در این مسیر با انجمن همراه بودند، اظهار امیدواری کرد: امیدواریم که با همت و همکاری بیشتر، بتوانیم به اهداف بلندمدت در راستای کمک به کسب‌وکارهای خانوادگی برسیم و تاثیر مثبتی بر جامعه و اقتصاد اجتماعی بگذاریم. این سفر تنها با مشارکت و تعامل تمامی اعضا ممکن است ضمن اینکه تاکید می‌کنم در این مسیر به دنبال ایجاد یک جامعه موفق و پایدار از کسب‌وکارهای خانوادگی هستیم.

در ادامه حسین صامعی، عضو شورای علمی انجمن ترویج کسب‌وکارهای خانوادگی توضیحاتی درباره اهداف انجمن ارائه داد. صامعی گفت: در فرآیند انتقال ارزش‌های کسب‌وکار به نسل‌های بعدی، تدوین ساختارهای مناسب از اهمیت ویژه برخوردار است. این فرآیند، به ویژه در آغازین مراحل فعالیت کسب‌وکارهای خانوادگی، که بنیان‌گذاران به پرورش فرزندان و آماده‌سازی آنها برای مسئولیت‌ها می‌پردازند، بیشترین تأثیر را می‌گذارد. یکی از چالش‌های اصلی در مدیریت شرکت‌های خانوادگی، حفظ هویت و ارزش‌های بنیان‌گذاران است. در این مرحله، لازم است جلسات خانوادگی به‌طور منظم برگزار شود تا فرزندان بتوانند در مسیر هدایت شرکت، مباحث مهم را مطرح کنند. اهمیت سیاست‌گذاری خانواده در این راستا غیرقابل انکار است.

وی ادامه داد: زمانی که فرزندان به سن کار و تحصیل می‌رسند، ایجاد سازوکارهای مناسب برای مدیریت اختلافات و نظرات در جلسات خانوادگی بسیار حیاتی است. به‌ویژه، ضروری است که این جلسات به‌گونه‌ای طراحی شوند که همه اعضای خانواده احساس مشارکت و سهم‌داری کنند. نسل اول بنیانگذار شرکت است. در مراحل بعدی، هنگام ورود نسل دوم به مدیریت، چالش‌های جدیدی مطرح می‌شود. برادران و خواهران باید به‌دنبال ایجاد یک ساختار سازمانی و مالکیتی مناسب باشند که توزیع عدالت را در نظر بگیرد. این موضوع می‌تواند به حفظ انسجام خانواده و جلوگیری از بروز اختلافات کمک کند.

وی افزود: با رشد شرکت خانوادگی و افزایش تعداد اعضای خانواده، موضوع مدیریت و کنترل شرکت نیز پیچیده‌تر می‌شود. در این راستا، طراحی سازوکارهای مالکیت و برنامه‌ریزی برای سهام‌دارها ضروری است. با در نظر گرفتن تعداد اعضای خانواده، از جمله عروس و دامادها، باید به‌دنبال راهکارهایی بود که به نسل‌های جدید فرصت یادگیری و رشد تخصصی را بدهد. به‌عنوان مثال، ممکن است لازم باشد که آموزش‌های تخصصی برای نسل بعدی فراهم شود تا آنها بتوانند به‌طور مؤثر در مدیریت شرکت مشارکت کنند. در نهایت، اداره بهینه شرکت‌های خانوادگی، به یک سازوکار و ساختار مدیریتی نیاز دارد که به‌گونه‌ای طراحی‌شده باشد که پاسخگوی چالش‌ها و نیازهای متنوع و در حال تغییر این شرکت‌ها باشد.

صامعی ادامه داد: این نشست‌ها برای تحلیل و برنامه‌ریزی برای مدیریت شرکت‌های خانوادگی نه‌تنها برای حفظ هویت و ارزیابی ارزش‌های نسل‌های قبلی مفید است، بلکه به ایجاد بستر مناسبی برای رشد و توسعه نسل‌های آینده کمک می‌کند. با این رویکرد، می‌توان اطمینان حاصل کرد که شرکت‌های خانوادگی با چالش‌های جدید به‌خوبی مواجه شده و در مسیر موفقیت قرار خواهند گرفت. شرکت‌های خانوادگی برای بررسی راحت‌تر در سه دسته تقسیم‌بندی شده است. شرکت‌هایی که در مرحله نخست هستند و مالک و مدیر و درواقع بنیانگذاران حضور دارند، دوم شرکتی که به خواهرها و برادرها و فرزندان منتقل شده و سوم شرکتی که به خواهرزاده‌ها و برادرزاده‌ها یعنی فرزندان نسل دوم. هر شرکت خانوادگی مسائل و چالش‌های خاص خود را دارد و باید به‌عنوان یک نمونه خاص با این شرکت‌ها برخورد کرد. هرکدام از این دسته‌ها موضوعات استراتژیکی در پیش رو دارند و باید از سازکارهای خاصی برای شناسایی و حل مشکلات آنها استفاده کرد. بخش زیادی از مسائل کسب‌وکارهای خانوادگی از جنس مشارکت نسل بعد در کسب‌وکار کار است. این موضوع خود دربرگیرنده موضوعات و جوانب گوناگون است. موضوع بعدی انتقال مالکیت و اعضایی است که مالکیت به آنها منتقل خواهد شد. جانشین‌پروری نیز از موضوعات بسیار مهمی است که کسب‌وکارهای خانوادگی باید مدنظر داشته باشند. حل و فضل تعارضات نیز بحث مهم دیگری است که درباره کسب‌وکارهای خانوادگی موردبحث است.

وی در ادامه به بخش‌های مهمی از سازوکار کسب‌وکارهای خانوادگی اشاره کرد و با اشاره به اینکه تلاش‌ها برای شناخت مشکلات کسب‌وکارهای خانوادگی از سوی انجمن دنبال می‌شود گفت: کمک کنیم در مواجهه با موضوعات استراتژیک بتوانند مسائلشان را حل‌وفصل کرده و با ایجاد یکپارچگی بتوانند دوام داشته باشند و در نسل سوم به بعد روند رشد رو به بالایی داشته باشند.

نقطه کور توسعه

در ادامه نشست سعید جابرانصاری، رییس هیات مدیره گفت: راه نجات کشور توسعه کارها و کسب‌وکارهای خانوادگی و کارآفرینی است. در این مسیر باید توانمند شویم و مسیر بلوغ را طی کنیم. به تنهای نمی‌توان این مسیر را طی کرد باید دست‌به‌دست هم دهیم و از حالت نامرئی در جامعه خارج شویم و در کتاب‌های درسی دانشگاهی و برنامه‌های بلندمدت کسب‌وکارهای خانوادگی دیده شوند. کسب‌وکارهای خانوادگی سال‌ها در نقطه کور توسعه بودند و دیده نمی‌شدند. انتظار این است که ویژگی جدایی برای کسب‌وکارهای خانوادگی دیده شود در حالی این بخش در بخش خصوصی حل‌شده است. خانواده و کسب‌وکار کار هر دو در اسلام مقدس هستند و براین اساس انتظار می‌رود کسب‌وکارهای خانوادگی به‌طور مجزا براساس نقش چشمگیری که دارند دیده شوند.

رییس هیات مدیره انجمن ادامه داد: ما دو هدف را د نبال می‌کنیم یکی به دنبال تغییر جهت قطب‌نمای توسعه ایران به سمت مدل برتر مشارکت مردمی از مردم‌سازی میگویند اما از نقش کسب‌وکارهای خانوادگی صحبتی نیست و دوم اینکه جامعه کسب‌وکارهای خانوادگی بتواند به سهمی بالاتر از میانگین جهانی در اقتصاد ملی برسد. به‌منظور تقویت و توسعه کسب‌وکارهای خانوادگی، برنامه‌ریزی‌هایی با همکاری اتاق بازرگانی ایران و شورای گفت‌وگو در حال انجام است. هدف ما، جذب حامیان و ایجاد حلقه‌های کارآفرینی و تسهیلات اجتماعی است. در دور اول، هدف‌گذاری ما جمع‌آوری ۲۵ حامی بود که به لطف خدا موفق به این کار شده‌ایم. ضعف عمده کسب‌وکارهای خانوادگی بحث اینکه نسل به نسل تعداد آنها افت می‌کند البته میزان ماندگاری آنها نسبت به کسب‌وکارهای غیرخانوادگی بیشتر است. بزرگ‌ترین موضوع دو موضوع است جانشینی و فقدان علائق مشترک در بین اعضای خانواده.

همکاری های امیدوارکننده

وی در خاتمه سخنانش گفت: ما همکاری‌هایی با دانشگاه‌های برتر ایران داشته‌ایم و به دنبال تصویب قوانین جدیدی برای حمایت از کسب‌وکارهای خانوادگی هستیم. چالش‌های موجود می‌تواند با استفاده از آموزش‌های استاندارد و مشاوره‌های تخصصی حل شود. این موضوع به ما اجازه می‌دهد تا بیشتری از خدمات مشاوره‌ای را برای اعضای انجمن فراهم کنیم. با تمرکز بر حکمرانی خانوادگی و اهمیت آن در مدیریت کسب‌وکار، سرفصل‌های آموزشی متعددی تهیه شد. در همین راستا، پژوهش‌هایی برای بهبود فرآیندها و شفافیت در مالکیت و مدیریت کسب‌وکارهای خانوادگی انجام‌شده است. این انجمن متعهد است که الگوهای بین‌المللی را بررسی کند و از تجارب موفق کشورهای دیگر بهره گیرد. امیدواریم با همکاری اعضا و کارشناسان، به توسعه مستمر و پایداری کسب‌وکارهای خانوادگی بپردازیم و فرهنگ کارآفرینی را در جامعه نهادینه کنیم.

 

صنعت و معدن