آیا دوران برتری هوایی آمریکا به پایان رسیده است؟
افزایش کارآمدی سامانه‌های دفاع هوایی می‌تواند قدرتمندترین تسلیحات غرب را تضعیف کند.
جهان صنعت نیوز – در ۲۶ آگوست، آسمان اوکراین با صدای ۲۳۰ موشک و پهپادهای انفجاری پُر شد. این بزرگترین حمله روسیه بود که می‌توانست بسیار ویرانگر باشد، زیرا بزرگترین موشک‌ها تا ۷۰۰ کیلوگرم مواد منفجره حمل می‌کردند. با این حال، مشخص شد که روسیه شکست خورده است. اوکراین اعلام کرد که ۲۰۱ موشک، معادل ۸۷ درصد از آنها، را سرنگون کرده است؛ نمونه‌ای چشمگیر از کم‌تأثیر بودن قدرت هوایی در بزرگترین جنگ اروپا طی بیش از هشت دهه.
ضعف روسیه و نگرانی غرب
ناکارآمدی روسیه، که دارای بزرگترین نیروی هوایی اروپا با حدود ۶۰۰ هواپیمای جنگی است، نه‌تنها برای ژنرال‌های ولادیمیر پوتین مایه نگرانی شده، بلکه استراتژیست‌های غربی را نیز به فکر فرو برده است. این استراتژیست‌ها برای مدت‌ها فرض کرده بودند که می‌توانند کنترل آسمان را به‌دست آورند و نیروهای زمینی دشمن را با بمب‌ها و موشک‌ها شکست دهند. در جنگ‌های خلیج فارس، هواپیماهای ائتلاف با نفوذ به دفاع هوایی عراق، تانک‌های صدام حسین را پیش از مواجهه با نیروهای زمینی آمریکایی یا بریتانیایی نابود کردند. اما اکنون، موشک‌های پدافندی کارآمدتر و پهپادهای کوچک و ارزان باعث شده‌اند که تسلط هوایی غرب به چالش کشیده شود.
سر ریچارد نایتون، فرمانده نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا، گفت: «در طول سه دهه و نیم خدمتم، هرگز چنین محیط استراتژیکی چالش‌برانگیز ندیده‌ام. ما از برتری هوایی لذت می‌بردیم… اما دیگر چنین نخواهد بود.» این نگرانی به‌ویژه در شرایطی جدی می‌شود که آمریکا و متحدانش مجبور شوند با حمله چین به تایوان یا حمله روسیه به یکی از اعضای ناتو مقابله کنند.
چالش‌های سیستم‌های پدافند هوایی پیشرفته
چین و روسیه هر دو دارای سیستم‌های دفاع هوایی پیچیده و چندلایه هستند که حسگرهای پیشرفته و موشک‌های زمین‌به‌هوا (SAM) را به‌هم متصل می‌کنند. این دفاع‌های چندلایه از دوران جنگ سرد وجود داشته‌اند و در جنگ سال ۱۹۷۳ بسیار مؤثر بودند. اما فناوری‌های دیجیتال جدید، که به رادارها اجازه می‌دهند در فرکانس‌های مختلف عمل کنند، برد شناسایی را حتی برای هواپیماهای پنهان‌کار افزایش داده‌اند. موشک‌های دوربردتر نیز اکنون می‌توانند هواپیماها را در صدها کیلومتر دورتر هدف بگیرند.
چالش‌های جنگ هوایی آینده
نابودی دفاع هوایی چین یا روسیه در جنگ تمام‌عیار ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد. به‌عنوان مثال، در سال ۱۹۹۹، موشک‌های پدافندی صربستان با پراکندگی، هواپیماهای ناتو را به چالش کشیدند و حتی یک F-117 آمریکایی را سرنگون کردند. اما امروز، سیستم‌های پیچیده‌تر، مانند آنچه چین و روسیه دارند، مشکل را دشوارتر کرده‌اند.
اگرچه هیچ دفاعی غیرقابل نفوذ نیست، اما آمریکا ممکن است با حملات ترکیبی شامل هواپیماهای الکترونیکی و هواپیماهای پنهان‌کار مانند F-35 یا بمب‌افکن‌هایی مانند B-21 Raider، بتواند دفاع هوایی چین را موقتاً خنثی کند. اما حتی این هم یک برتری طولانی‌مدت را تضمین نمی‌کند. همان‌طور که ژنرال دیوید آلوین، فرمانده نیروی هوایی آمریکا، در سال ۲۰۲۴ اظهار کرد، آمریکا دیگر نمی‌تواند روی «تسلط هوایی همه‌جانبه برای روزها و هفته‌ها» حساب کند و استراتژیست‌ها اکنون از «پنجره‌های موقتی تسلط» صحبت می‌کنند.
کاهش توان نیروی هوایی غرب
نیروهای هوایی غربی با کاهش تعداد هواپیماها و بودجه‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از پایان جنگ سرد تا سال ۲۰۲۲، تعداد جنگنده‌های نیروی هوایی آمریکا از ۴۳۲۱ به حدود ۱۴۲۰ کاهش یافت. این کاهش با مشکلاتی همچون کاهش آمادگی عملیاتی، که نشان‌دهنده توانایی واقعی پرواز هواپیماهاست، تشدید شده است. دهه‌ها عملیات مداوم در خاورمیانه با بودجه محدود، باعث شد که قطعات یدکی از هواپیماهای دیگر گرفته شود و به گفته ژنرال مارک کلی، «ما با نابودی بافت اصلی نیروی هوایی خود مواجه شدیم.»
نقش پهپادها
برخی پیشنهاد می‌کنند که هواپیماهای گران‌قیمت پنهان‌کار باید جای خود را به پهپادهای ارزان‌تر بدهند. برنامه جدید نیروی هوایی آمریکا قصد دارد بیش از ۱۰۰۰ پهپاد پیشرفته تولید کند که برای انجام وظایف ساده مانند شناسایی یا حمل موشک طراحی شده‌اند. اما حتی این پهپادها نیز با افزایش هزینه مواجه هستند. نیروی هوایی می‌خواهد قیمت این پهپادها زیر ۳۰ میلیون دلار باشد، اما این تنها یک سوم هزینه یک F-35 است.
نتیجه‌گیری
در حالی که نیروهای هوایی غرب همچنان بهترین‌های جهان هستند، باید خود را برای تغییرات اساسی آماده کنند. گرگ مالاندریو، یک خلبان سابق نیروی دریایی آمریکا، هشدار می‌دهد: «دوره عظمت نیروی هوایی غرب… به پایان رسیده است.»
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :