از مسکن مهر تا بحران اجاره؛ چرا فقر مسکن همچنان ادامه دارد؟

جهان صنعت نیوز، فرشاد مومنی، اقتصاددان ایرانی، در نشست موسسه مطالعات دین و اقتصاد نسبت به تبدیل فقر مسکن به تهدید امنیت ملی هشدار داد و گفت که افزایش سرمایه‌گذاری در ساختمان‌ها بدون توجه به کنترل انگیزه‌های سوداگرانه باعث افزایش فقر و نابرابری در جامعه شده است. مومنی همچنین از سوداگرانه شدن بازار مسکن و بحران‌هایی که این وضعیت به همراه دارد، انتقاد کرد و به آمارهای نگران‌کننده‌ای از رشد قیمت‌ها و افزایش مستاجران درگیر فقر اشاره کرد.

فرشاد مومنی: فقر مسکن، تهدیدی برای امنیت ملی

فرشاد مومنی، رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد و استاد دانشگاه علامه طباطبایی، در نشست اخیر این موسسه در مورد «فقر مسکن و اقتصاد سیاسی به حاشیه راندن آن» هشدار داد که وضعیت کنونی مسکن در ایران به یک تهدید امنیت ملی تبدیل شده است. او معتقد است که سرمایه‌گذاری در ساختمان باید متناسب با نیازهای واقعی جامعه باشد و از افزایش غیرمعقول آن در جهت تأمین منافع سوداگرانه جلوگیری شود.

مومنی با اشاره به تجربه ایران در سال‌های گذشته، گفت که در دوره ۱۱ ساله ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵، حدود ۱۱ میلیون مسکن ساخته شد، اما به‌رغم این مقدار عرضه، قیمت مسکن در تهران بیش از ۶۰۰ درصد رشد کرد. این رشد قیمتی نه تنها به حل مشکلات مسکن کمک نکرد، بلکه بازار مسکن را بیشتر به دست سوداگران سپرد که به افزایش قیمت‌ها و فشار بر طبقات متوسط و فقیر دامن زد.

مومنی تاکید کرد که سرمایه‌گذاری بیش از حد در مسکن در کنار کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر مانند صنعت و کشاورزی، باعث بروز بحران‌های اقتصادی و ناپایداری در کشور می‌شود. او توضیح داد که در سال‌های گذشته، بیشتر مسکن‌های ساخته‌شده نه برای پاسخ به نیاز واقعی مردم، بلکه به‌عنوان ابزاری برای سوداگران تبدیل به کالاهایی شده‌اند که تأثیر منفی بر زندگی مردم می‌گذارند.

آمارهای رسمی نشان می‌دهند که در حال حاضر حدود ۶۰ درصد از هزینه‌های خانوارهای تهرانی صرف مسکن می‌شود، که این رقم به مراتب از میانگین جهانی بالاتر است. به گفته مومنی، در حالی که طی این دوره مسکن‌های زیادی ساخته شده، تنها ۲.۵ میلیون نفر به تعداد مالکان افزوده شده و ۸.۵ میلیون مسکن در دست سوداگران قرار گرفته است. در این بین، تعداد مستاجران کشور نیز افزایش چشمگیری داشته است.

در گزارش‌های اخیر وزارت کار، رشد ۴۸ درصدی تعداد خانوارهای مستاجر درگیر فقر از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱ گزارش شده است. این گزارش‌ها نشان می‌دهند که بیش از یک میلیون خانوار مستاجر در مناطق شهری با درآمد زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در این شرایط، هزینه‌های اجاره مسکن به بحران اقتصادی و اجتماعی جدی در کشور تبدیل شده است.

مومنی همچنین به بررسی مشکلات مسکن مهر پرداخت و آن را به‌عنوان یک تجربه فاجعه‌آمیز برای کشور توصیف کرد. او گفت که در حالی که هدف طرح مسکن مهر کاهش هزینه زمین برای مسکن بود، طرح‌های اجرایی نادرست مانند افزایش قیمت حامل‌های انرژی، باعث شد که این طرح به‌جای کمک به اقشار کم‌درآمد، بار اضافی بر دوش آن‌ها بگذارد.

در نهایت، مومنی به وضعیت نگران‌کننده حاشیه‌نشینان شهری اشاره کرد و گفت که تعداد آن‌ها در آستانه رسیدن به رکورد ۲۵ میلیون نفر است. این وضعیت نه‌تنها بحران اجتماعی ایجاد کرده، بلکه به‌طور مستقیم بر امنیت ملی تأثیرگذار است.

منبع روزنامه اعتماد

مسکن