زیر و بم عیدی کارگران، کارمندان و بازنشستگان در آستانه سال جدید

هما میرزایی-جهان صنعت نیوز: با نزدیک شدن به پایان سال، یکی از موضوعات مهم در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی، پرداخت عیدی و پاداش به کارگران، کارمندان و بازنشستگان است. امسال این موضوع به ویژه با توجه به چالش‌های اقتصادی کشور و فشارهای تورمی، حساسیت بیشتری پیدا کرده است. بر اساس قانون تمامی کارگران شاغل در بخش‌های دولتی، خصوصی و عمومی که مشمول قانون کار هستند، حق دریافت عیدی را دارند. این شامل کارگران قرارداد دائم، قرارداد موقت و حتی کارگران پاره‌وقت نیز می‌شود. همچنین  کارگران غیرمشمول, برخی از گروه‌ها، مانند کارمندان دولت که مشمول قانون خدمات کشوری هستند، از مقررات خاصی برای دریافت عیدی تبعیت می‌کنند. عیدی این گروه معمولاً به‌صورت یک مبلغ ثابت و بر اساس مصوبه دولت تعیین می‌شود.

 رقم عیدی مطابق قانون کار

طبق ماده ۷۵قانون کار، میزان عیدی کارگران معادل دو برابر حقوق پایه ماهانه و حداکثر سه برابر حداقل حقوق تعیین شده است. این مبلغ باید حداکثر تا پایان سال پرداخت شود و به تمامی کارگران رسمی و غیررسمی تعلق می‌گیرد. کارفرمایان و واحدهای مشمول قانون کار امسال باید حداقل ۱۴میلیون و ۳۳۲هزار تومان و حداکثر ۲۱میلیون و ۵۰۰هزار تومان به عنوان عیدی و پاداش پایان سال به کارگران خود پرداخت کنند.

پرداخت عیدی به کارگران: اولویت‌ها و چالش‌ها

یکی از مهم‌ترین مسائل در زمینه پرداخت عیدی، وضعیت کارگران است. طبق گزارش‌های اخیر، در حالی که عیدی برای کارگران یکی از حقوق پایان سال محسوب می‌شود، پرداخت آن امسال با مشکلات زیادی روبه‌رو است. در بسیاری از صنایع کوچک و متوسط، کارفرمایان به دلیل محدودیت‌های مالی توانایی پرداخت عیدی کامل به کارگران را ندارند. به همین دلیل، برخی کارفرمایان ترجیح می‌دهند که این پرداخت‌ها را به تأخیر بیندازند یا به صورت اقساطی انجام دهند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از کارفرمایان خواسته است که با برنامه‌ریزی صحیح، پرداخت عیدی و پاداش کارگران را در اولویت قرار دهند. این وزارتخانه همچنین اعلام کرده است که در صورت تأخیر یا عدم پرداخت عیدی، کارگران می‌توانند از طریق هیئت‌های حل اختلاف شکایت کنند. در این میان، دولت اقداماتی را برای حمایت از کارفرمایان در نظر گرفته است، به ویژه در بخش‌هایی که با مشکلات اقتصادی بیشتری مواجه هستند. همچنین، یکی از مسائل مهم در این زمینه، پرداخت عیدی به کارگران اخراجی است. بر اساس قوانین جدید، حتی کارگرانی که از محل کار خود اخراج شده‌اند نیز باید بخش‌هایی از عیدی خود را دریافت کنند. این تصمیم در راستای حمایت از حقوق کارگران در شرایط سخت اقتصادی اتخاذ شده است.

عیدی بازنشستگان

میزان عیدی بازنشستگان طبق مصوبات شورای عالی کار و کمیته دستمزد و در بهمن ماه محاسبه می‌شود. تفاوت‌های چشمگیری میان حقوق و پاداش بازنشستگان و هزینه‌های روزمره آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل، برخی از بازنشستگان نسبت به میزان عیدی خود اعتراض دارند و خواستار افزایش بیشتر آن هستند. در سال گذشته برای هر بازنشسته ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و به ازای همسر ۷۰۰ هزار تومان و به ازای هر فرزند تحت تکفل ۳۰۰ هزار عیدی واریز شد. اگر عیدی امسال بر اساس افزایش حقوق ۳۵ درصدی افزایش پیدا کند، هر بازنشسته بیش از ۵ میلیون تومان دریافت خواهد کرد.

عیدی کارگران ساعتی، پاره‌وقت و اخراجی

سید سعید فتاحی، مشاور کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران با اشاره به اینکه حتی کارگران اخراجی هم عیدی می‌گیرند می‌گوید: طبق قانون کار، کارگرانی که به هر دلیلی شغل خود را از دست داده‌اند، کارگران آزمایشی، ساعتی، نیمه وقت و فصلی مشمول دریافت عیدی هستند و کارفرما موظف به پرداخت این مولفه است. به طور کلی برای کارگران ساعتی و پاره‌وقت، محاسبه میزان عیدی به مراتب پیچیده‌تر است. این گروه از کارگران به دلیل نوع قراردادهای کاری‌شان معمولاً عیدی کمتری دریافت کرده و امکان اعتراض کمتری دارند. اصولا عیدی این گروه از کارگران به صورت نسبی و متناسب با ساعات کاری آن‌ها پرداخت می‌شود. عیدی کارگران ساعتی بر اساس میانگین دستمزد آخرین ۳ ماه کاری ایشان پرداخت می‌گردد. همچنین مبنای محاسبه عیدی کارگران پاره‌وقت، میزان ساعات کاری آن‌ها است. مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاه‌های فصلی مشمول قانون کار و همچنین کارگران سایر کارگاه‌های مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردند، باید بر مأخذ ۶۰روز و به نسبت ایام کارکردشان در سال محاسبه شود. قانون کار در مورد آن دسته کارگرانی که در طول سال از خدمت استعفا داده، اخراج و یا بازنشسته می‌شوند یا به نحوی از انحاء رابطه آنها با کارگاه و کارفرما قطع می‌شود اعلام کرده که به نسبت مدت کارکردشان، مستحق دریافت عیدی و پاداش سالانه هستند.

عیدی کارمندان دولت

عیدی کارمندان دولت به عنوان پاداش آخر سال تعیین می‌شود. برای سال ۱۴۰۳، این مبلغ با افزایش ۴۰ درصدی نسبت به سال گذشته، حداقل ۲,۵۰۰,۰۰۰ تومان تعیین شده است. این مبلغ با اضافه شدن ۷۰۰,۰۰۰ تومان برای تأهل و ۳۰۰,۰۰۰ تومان برای هر فرزند افزایش می‌یابد. به این ترتیب، عیدی یک کارمند متأهل با یک فرزند تا ۳,۵۰۰,۰۰۰ تومان و با دو فرزند تا ۳,۸۰۰,۰۰۰ تومان خواهد بود.

بی‌عدالتی در پرداخت عیدی‌ نقدی و غیر نقدی؛ از پول نقد تا آجیل و لباس

بسیاری از کارکنان بخش خصوصی می‌گویند رقم عیدی دریافتی‌شان بسیار کمتر از رقم قانونی است و یه دلیل نگرانی از بیکاری امکان شکایت از کارفرما را ندارند. ایجاد تعادل میان رقم عیدی دریافتی در بخش‌های مختلف نیازمند نظارت دقیق‌تر می‌باشد؛ چرا که بی‌عدالتی در دریافت عیدی باعث دلسرد شدن بسیاری از کارکنان شده است. سوال بسیاری از کارکنان بخش خصوصی این است: چرا کارکنان برخی سازمان‌ها و ادارات دولتی مانند بانک‌ها عیدی‌های آنچنانی نقدی و غیر نقدی دریافت می‌کنند، و ما هیچ مزایایی در پایان سال نمی‌گیریم؟ بسیاری از این افراد علاوه بر عیدی‌های چند ده میلیونی انواع عیدی غیر نقدی مانند آجیل و خشکبار، شرینی، و بن خرید لباس عید دریافت می‌کنند، اما ما عیدی قانونی را هم دریافت نمی‌کنیم.

چالش‌های اقتصادی و تأثیر آن بر پرداخت عیدی

وضعیت اقتصادی کشور تحت تأثیر تورم بالا، نوسانات ارزی و رکود اقتصادی قرار دارد؛ این وضعیت باعث شده است که بسیاری از کارفرمایان نتوانند به طور کامل و به موقع عیدی‌ها را پرداخت کنند. برخی از کارفرمایان ترجیح می‌دهند به دلیل محدودیت‌های مالی، این پرداخت‌ها را به تأخیر بیندازند یا از روش‌های مختلف برای تأمین مالی استفاده کنند. دولت نیز برای کمک به این کارفرمایان، تسهیلاتی را در نظر گرفته است، اما در مجموع، این مسائل بر روند پرداخت عیدی تأثیرگذار بوده‌اند.

در نهایت، پرداخت عیدی به کارگران، کارمندان و بازنشستگان یکی از مسائل چالش‌برانگیز در پایان هر سال است که تحت تأثیر شرایط اقتصادی و مشکلات مالی قرار دارد. دولت و کارفرمایان در تلاشند تا با اقدامات حمایتی، این پرداخت‌ها را به نحوی انجام دهند که حقوق کارگران و بازنشستگان رعایت شود. با این حال، چالش‌های اقتصادی و محدودیت‌های مالی، همچنان بر میزان و نحوه پرداخت عیدی تأثیرگذار است. نیاز به تدابیر جدید برای حمایت از نیروی کار و بازنشستگان، به ویژه در شرایط کنونی، بیش از پیش احساس می‌شود.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان