اقتصاد اروپا در پیچ تاریخی؛ آیا “قطب‌نمای رقابت‌پذیری” راه‌گشا خواهد بود؟
اقتصاد اروپا در نقطه عطفی قرار دارد و موفقیت طرح جدید "قطب‌نمای رقابت‌پذیری" به توانایی اتحادیه اروپا در رفع چالش‌های ساختاری بستگی دارد.
جهان صنعت نیوز، اقتصاد اروپا پس از عبور از بحران‌های پی‌درپی، از جمله همه‌گیری کرونا و جنگ روسیه علیه اوکراین، با چالش‌هایی نظیر رشد اقتصادی کند، کاهش رقابت‌پذیری و تنش‌های ژئوپولیتیکی مواجه است. قطب‌نمای رقابت‌پذیری که اخیراً توسط کمیسیون اروپا معرفی شده، تلاش دارد با تمرکز بر نوآوری، امنیت اقتصادی، کاهش بروکراسی و سیاست‌های صنعتی، این چالش‌ها را برطرف کند. با این حال، موانعی مانند مقاومت در برابر ادغام بازارهای سرمایه، دشواری کاهش بروکراسی و نیاز به تأمین منابع مالی، آینده موفقیت این طرح را نامشخص می‌کند.
اقتصاد اروپا در دوراهی؛ آیا “قطب‌نمای رقابت‌پذیری” مسیر درست را نشان می‌دهد؟
اروپا پس از گذر از بحران‌های پی‌درپی، اکنون در نقطه عطفی قرار دارد. کمیسیون اروپا با معرفی “قطب‌نمای رقابت‌پذیری” در ژانویه، تلاش دارد مسیری جدید برای پنج سال آینده ترسیم کند. اما این سوال مطرح است: آیا این طرح بلندپروازانه به موفقیت خواهد رسید؟
از ریکاوری پساکرونا تا بحران انرژی؛ چالش‌های اروپا در مسیر رشد
پس از بهبود سریع اقتصادی ناشی از بسته‌های محرک مالی مشترک در دوران پساکرونا، جنگ روسیه علیه اوکراین دومین شوک بزرگ را به اقتصاد اروپا وارد کرد. افزایش قیمت انرژی و پایان دسترسی به گاز ارزان روسیه، فشار زیادی بر اقتصاد قاره وارد کرد. با این حال، اروپا توانست از رکود اجتناب کند و بحران تأمین انرژی را پشت سر بگذارد. اما با ورود به سال ۲۰۲۵، رشد اقتصادی تنها ۱ درصد است و آلمان، موتور اقتصادی اروپا، دچار انقباض شده است.
چالش اصلی؛ کاهش رقابت‌پذیری اروپا
بر اساس گزارش‌های اخیر ماریو دراگی و انریکو لتا، نخست‌وزیران پیشین ایتالیا، مشکل اصلی اروپا نه در رکود اقتصادی کوتاه‌مدت، بلکه در افت رقابت‌پذیری ریشه دارد. طرح “قطب‌نمای رقابت‌پذیری” دقیقاً با هدف رفع این مشکل تدوین شده است. این طرح بر نوآوری و حمایت از کسب‌وکارهایی که زیر فشار قیمت بالای انرژی و قوانین پیچیده هستند، تمرکز دارد.
چهار چالش کلیدی در مسیر رقابت‌پذیری اروپا
۱. رفع شکاف نوآوری و فناوری
اروپا دارای نیروی انسانی ماهر، سیستم آموزشی قوی، تحقیقات باکیفیت و ثبت اختراعات جهانی است. اما ضعف در انتقال فناوری از پژوهش به بازار و دسترسی محدود به سرمایه‌های پرریسک، مانعی جدی برای کارآفرینان ایجاد کرده است. تجزیه بازارهای سرمایه اروپا از مهم‌ترین دلایل این مشکل است.
۲. ترکیب سیاست صنعتی با اهداف زیست‌محیطی
طرح “ساخت اروپا” به عنوان یک سیاست صنعتی جدید، تلاش دارد صنایع اروپایی را تقویت و مدرن کند. با این حال، چالش اصلی، یافتن توازنی بین سیاست‌های صنعتی و الزامات گذار سبز است. اروپا باید راهکاری انعطاف‌پذیر برای تطبیق صنعت با اهداف کاهش کربن ارائه دهد.
۳. تقویت امنیت اقتصادی
پس از تهاجم روسیه به اوکراین، استراتژی “کاهش ریسک” به جای “جدایی اقتصادی” در دستور کار قرار گرفت. اروپا به دنبال افزایش امنیت زنجیره‌های تأمین، به‌ویژه در بخش‌های انرژی و دفاعی است، در حالی که همچنان به تجارت جهانی متعهد باقی می‌ماند.
۴. کاهش بار بروکراسی
کمیسیون اروپا متعهد شده است تا ۲۵ درصد از الزامات گزارش‌دهی را کاهش دهد. تمرکز اولیه بر کاهش الزامات گزارش‌های سبز و انرژی خواهد بود، اما کاهش بوروکراسی در ساختار پیچیده اتحادیه اروپا کار آسانی نیست.
چالش‌های پیش روی موفقیت طرح قطب‌نمای رقابت‌پذیری
۱. مقاومت در برابر ادغام بازارهای سرمایه
سالانه ۳۰۰ میلیارد یورو از پس‌اندازهای اروپایی به بازارهای خارجی سرازیر می‌شود، در حالی که شرکت‌های اروپایی توسط سرمایه‌گذاران خارجی خریداری می‌شوند. ادغام بازارهای سرمایه نیازمند همکاری نزدیک دولت‌های عضو، به‌ویژه فرانسه و آلمان است.
۲. کاهش بروکراسی؛ چالش همیشگی
اگرچه ساده‌سازی قوانین همواره یکی از مطالبات اصلی بوده، اما اجرای این برنامه در چارچوب گسترده قوانین اتحادیه اروپا دشوار خواهد بود. مقامات باید توضیح دهند که ساده‌سازی به معنای کاهش کیفیت خدمات نیست، بلکه می‌تواند ارزش افزوده‌ای برای فرآیندهای اجرایی ایجاد کند.
۳. تأمین منابع مالی
اگرچه طرح بر جذب سرمایه‌گذاری‌های خصوصی تأکید دارد، اما اجرای موفق آن نیازمند منابع مالی عمومی قابل توجهی نیز هست. اتحادیه اروپا با پایین‌ترین سطح بدهی عمومی در مقایسه با همتایان جهانی خود مواجه است، اما آیا آلمان و دیگر کشورهای عضو حاضر به افزایش هزینه‌های عمومی خواهند بود؟
آینده رقابت‌پذیری اروپا؛ موفقیت یا چالش‌های بیشتر؟
طرح “قطب‌نمای رقابت‌پذیری” گامی در جهت شناسایی و رفع نقاط ضعف اقتصادی اروپا است. اما چالش‌های سیاسی، جنگ اوکراین و تنش‌های تجاری جهانی می‌توانند اجرای این طرح را با موانع جدی مواجه کنند. خطر جنگ تجاری بین اروپا و آمریکا هرچند محتمل نیست، اما تلاش برای افزایش رقابت‌پذیری در محیطی پرتنش، بسیار چالش‌برانگیز خواهد بود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانلینک کوتاه :