گام بلند ایران در فرآوری هلیوم از منابع گازی
رئیس سازمان انرژی اتمی در آیین بهره‌برداری از طرح پایلوت استحصال و خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی گفت: با بهره‌برداری از این طرح و پس از آن با احداث نخستین کارخانه تولید این محصول، ایران به جرگه تولیدکنندگان خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی می‌پیوندد.
جهان صنعت نیوز، طرح پایلوت استحصال و خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی با حضور محمد اسلامی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی و جمعی از معاونان این سازمان و کارکنان صنعت هسته‌ای به بهره‌برداری رسید.
با توجه به اهمیت استراتژیک هلیوم در صنایع مختلف، متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران در پایان تابستان ۱۴۰۱، فاز امکان‌سنجی اولیه و طراحی مفهومی واحد استحصال، خالص‌سازی و مایع‌سازی گاز هلیوم را به اتمام رساندند و با دستور محمد اسلامی رئیس سازمان، طراحی و ساخت این واحد در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ به‌طور رسمی آغاز شد.
رونمایی از طرح پایلوت استحصال و خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی
محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در آیین افتتاح و بهره‌برداری از طرح پایلوت استحصال و خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی گفت: خداوند متعال را شاکرم که با تلاش‌های ارزشمند همکاران ما و نیز تیم پشتیبانی که در زنجیره فعالیت سازمان نقش ایفا می‌کنند، موفق شدیم برای نخستین‌بار طرح پایلوت استحصال و خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی را رونمایی کنیم.
وی افزود: با بهره‌برداری از این طرح و پس از آن با احداث نخستین کارخانه تولید این محصول، جمهوری اسلامی ایران به جرگه تولیدکنندگان خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی ملحق خواهد شد.
معاون رئیس‌جمهور عنوان کرد: بهره‌برداری از طرح پایلوت استحصال و خالص‌سازی هلیوم را باید گام مقدماتی در این عرصه به‌شمار آوریم و با توجه به نقشه راه تهیه شده و هماهنگی با وزارت نفت نسبت به احداث کارخانه با ظرفیت تعریف شده‌ای اقدام خواهیم کرد.
در گام‌های تکمیلی می‌توانیم صادرات کنیم
اسلامی تأکید کرد: این دانش فنی با همکاری یکی از دانشگاه‌های کشور (صنعتی شریف) به دست آمده و همه اقلام و تجهیزات مورد نیاز در سازمان انرژی اتمی ایران ساخته و توسط شبکه مهندسی داخلی کشور تامین شده است.
وی خاطرنشان کرد: این اقدام کاملا توسط جوانان ایرانی به سرانجام رسیده و این طرح شامل دانش فنی و مهندسی و نیز تجهیزات داخلی است. کشور با تکیه بر توان بومی وارد این صنعت شده و ظرفیتی که ایجاد خواهیم کرد قادر است نیاز سالانه کشور را تامین کند و از واردات بی‌نیاز شویم.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: در گام‌های تکمیلی می‌توانیم نسبت به صادرات این محصول اقدام کرده و سرمایه‌گذاری‌های بزرگتری داشته باشیم. در این مسیر کشور می‌تواند در راستای اقتصاد دانش‌بنیان از سهم درآمدی و بازار مصرف داخلی و صادراتی برخوردار شود.
وی اضافه کرد: این محصول در صنایع گوناگون کاربرد دارد. استحصال و خالص‌سازی هلیوم را گام راهبردی برای کشور می‌دانیم زیرا هم پاسخگوی نیازهای داخلی است و هم می‌تواند موجب حضور و سهم ایران در بازارهای جهانی شود.
طراحی و ساخت تجهیزات این طرح در سازمان انرژی اتمی
محمد قنادی مراغه معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران نیز درباره این طرح اظهار داشت: خوشبختانه این طرح در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه رسیده است.
محمد قنادی مراغه افزود: همه تجهیزات این طرح در داخل سازمان انرژی اتمی ایران طراحی و ساخته شده است.
وی با بیان اینکه گام‌های اساسی و برنامه‌ریزی‌های مناسبی در زمینه صنعتی‌سازی این طرح برداشته شده، تأکید کرد: این طرح را باید گام مهمی در زمینه استحصال و خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی در مقیاس صنعتی دانست؛ خوشبختانه طراحی اولیه و پایه این طرح بر اساس ظرفیت ۲۲ تن در سال به اتمام رسیده است و برای افتتاح کارخانه صنعتی، برنامه‌ریزی لازم را انجام خواهیم داد.
قنادی مراغه با اشاره به اینکه یکی از دانشگاه‌های کشور در به ثمر رسیدن این طرح با سازمان انرژی اتمی ایران همکاری داشته، گفت: از مسوولان و کارکنان این دانشگاه و نیز همکاران خود در سازمان انرژی اتمی ایران بابت به ثمر رسیدن این طرح قدردانی می‌کنیم. بدون تردید می‌توانیم در مقیاس صنعتی نیز نیاز کشور به گاز هلیوم را تامین کنیم.
امضای قرارداد بین سازمان انرژی اتمی و دانشگاه صنعتی شریف
برای انجام فاز طراحی پایه، قراردادی بین سازمان انرژی اتمی ایران و دانشگاه صنعتی شریف به امضا رسید و هم‌زمان به‌منظور بررسی صحت طراحی پایه و گردآوری اطلاعات مورد نیاز برای تکمیل فاز طراحی تفصیلی، سازمان انرژی اتمی ایران اقدام به طراحی، ساخت و راه اندازی پایلوت استحصال و خالص‌سازی گاز هلیوم از گاز طبیعی کرد.
از مهم‌ترین فعالیت‌های قابل اجرا در این طرح پایلوت می‌توان به بررسی شرایط عملیاتی مختلف در استحصال هلیوم از گاز طبیعی در برج‌های تقطیر برودتی؛ بررسی شرایط عملیاتی گوناگون در خالص‌سازی هلیوم در برج‌های تقطیر برودتی؛ بررسی شرایط عملیاتی مختلف واحد آمایش خوراک با استفاده از روش‌های مبتنی بر جذب سطحی؛ استخراج داده‌های تعادلی گاز- مایع در سیستم‌های چند جزئی متان/ نیتروژن/ هلیم در دماهای پایین؛ بررسی عملکرد مبدل‌های لوله‌ای و یا صفحه‌ای فین‌دار برای مایع‌سازی گاز طبیعی و اندازه‌گیری مقدار دقیق هلیوم در خوراک، جریان‌های میانی و محصول نهایی این طرح پایلوت اشاره کرد.
اسفتاده از گاز هلیوم در راکتورهای هسته‌ای
گاز هلیوم در راکتورهای هسته‌ای به عنوان خنک‌کننده، در ردیاب‌ها، لیزر هلیوم – نئون، مطالعات فیزیک بنیادی، صنایع فضایی، جوشکاری، غواصی، ساخت نیمه هادی و فیبر نوری و بالن‌های تحقیقاتی کاربرد دارد. هلیوم مایع نیز با دمای جوش حدود ۴.2K به عنوان خنک‌کننده به‌طور گسترده‌ای دردستگاه‌های MRI مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در حال حاضر هلیوم تنها از ذخایر گاز طبیعی دنیا استحصال شده، پس از خالص‌سازی در واحدهای مایع ساز به هلیوم مایع تبدیل می‌شود.
کشورهای تولیدکننده هلیوم، مانند ایالات متحده، قطر و روسیه، نقش کلیدی در تامین این ماده دارند. بر اساس مطالعات انجام شده حدود ۱۷ درصد از ذخایر هلیوم جهان متعلق به ایران است.
منبع: فارس
سیاسیلینک کوتاه :