ناترازی بعدی بی سر و صدا به ما نزدیک می‌شود؛ بحران آب در کمین است
آنچنان درگیر ناترازی برق و گار هستیم، که کسی فرصت فکر کردن به ناترازی دیگری را ندارد؛ اما بحران آب در یک قدمی ما ایستاده است. وضعیت منابع آبی کشور روزبه‌روز بدتر می‌شود و آب‌های زیرزمینی با خطری جدی روبه‌رو هستند. سطح سفره‌های آب زیرزمینی به شدت پایین رفته و در فصول گرم سال آینده به مشکلات جدی بر خواهیم خورد.
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: بحران آب در اقلیم گرم و خشک ایران به مرحله‌ای رسیده است که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت. بهره‌برداری گسترده از منابع آبی پشت سدها، خشکسالی، حفر چاه‌های غیر مجاز و نبود منابع مالی کافی برای به روز کردن روشهای کشاورزی باعث عمیق‌تر شدن این بحران شده‌اند. استان‌های پرآب مانند گیلان و مازندران نیز به جرگه کم آب‌ها پیوسته‌اندو نگرانی‌ها از آینده منابع ابی کشور را افزایش داده‌اند.
چاه‌های غیرمجاز، خشکسالی و تبخیر شدید بلای جان آب
آب به عنوان بزرگ‌ترین منبع طبیعی بر روی زمین و با حجم کل ۱۳۳۸ میلیون کیلومتر مکعب حدود سه‌چهارم مساحت زمین را در بر می‌گیرد. اما با وجود این فراوانی حدود ۹۶.۵ درصد آب در دریاها و اقیانوس‌ها است و به علت شوری غیرقابل استفاده توسط بشر است. وضعیت منابع آبی یک کشور به دلیل نقش مهمی که در تامین امنیت غذایی جامعه ایفا می‌کند، یکی از استراتژیک‌ترین مسائل مورد توجه حکومت‌ها هستند. در سال‌های اخیر بروز خشکسالی، کاهش بارش باران و برف، و سو مدیریت، کشور را تا مرز بحران آبی پیش آورده است. ۶۰ درصد از همین مقدار بارش کم هم به دلیل شرایط جوی گرم و خشک تبخیر شده و هدر می‌شود. حفاری چاه‌های غیر مجاز در سایه نبود نظارت کافی نیز بر این بحران افزوده است. طبق آمار وزارت نیرو، حدود یک میلیون حلقه چاه در کشور وجود دارد که نیمی از آنها، یعنی حدود ۵۰۰ هزار حلقه، غیرمجاز هستند. در سال گذشته ۵۰ میلیارد مترمکعب آب از این چاه‌ها برداشت شده است که ۲۵ میلیارد مترمکعب آن از طریق چاه‌های غیرمجاز برداشت شده است.
کشاورزی سنتی آب کشور را می‌بلعد
بخش کشاورزی با مصرف حدود ۹۰ درصد منابع آبی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب در ایران است. پافشاری بر استفاده از روشهای آبیاری سنتی، اصرار بر کشت محصولات آب‌بر و عدم همراهی با تکنولوژی‌های روز مهم‌ترین عوامل ایجاد بحران آب از سوی بخش کشاورزی هستند. آنطور که وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید، استفاده از روشهای جدید و به روز مانند آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی با جلوگیری از اتلاف منابع می‌تواند مصرف آب در بخش کشاورزی را تا ۳۰ درصد کاهش دهد. از طرفی بدون به‌کارگیری این روش‌ها هر روز بر بحران آب افزوده می‌شود و از طرفی دیگر راه‌اندازی این تکنولوژی‌ها نیاز به منابع مالی دارد. منابع مالی که در شرایط فعلی کشور به راحتی در دسترس نیستند.
طرح سامانه نوین آبیاری
بنا بر اعلام مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری تا کنون حدود ۳۸ درصد از منابع آبی کشور به این فناوری‌ها مجهز شده‌اند. فریبرز عباسی درباره بهره‌وری این طرح می‌گوید: در ۱۰ سال گذشته مصرف آب در بخش کشاورزی ثابت و در حدود ۷۰ میلیارد مترمکعب باقی مانده، اما میزان تولیدات کشاورزی کشور از ۳۰ تا ۴۰ میلیون تن در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ به بیش از ۱۳۰ میلیون تن افزایش یافته است. تا به امروز حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان اعتبار دولتی برای توسعه این سامانه‌ها هزینه شده است.
آب را برای محصولات با ارزش افزوده پایین استفاده می‌کنیم
رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، توسعه پایدار و آب اتاق ایران نشست کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، توسعه پایدار و آب عدم کارایی ساختار وزارت جهاد کشاورزی را یکی از عوامل بحران اب در کشور معرفی کرد و گفت: مسئله آب به مرحله بحرانی رسیده و باید سیاست‌های این حوزه بیش‌ازپیش باید مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد. البته در موضوع آب اختلاف‌نظر بسیار زیاد است و همگرایی و هم‌افزایی در این مورد وجود ندارد. توزیع آب در کره زمین توزیع به‌تناسب جمعیت نیست. پوراصغر ادامه داد: در آینده بخش کشاورزی و بخش شرب بیشترین مصرف آب شرب را دارد. منابع آب زیرزمینی منابع استراتژیک جهان هستند. ما از آب برای تولید محصولات با ارزش‌افزوده پایین استفاده می‌کنیم. متوسط بهره‌وری آب ایران در سال ۲۰۲۰ حدود ۴.۸ دلار مترمکعب است. آب مورد مصرف در بخش کشاورزی ۹۲ درصد، صنعت ۱ درصد و شرب ۷ درصد است.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیده
لینک کوتاه :