از ساعی تا لاله؛ داستان پارک‌هایی که پایتخت را نفس می‌کشند

جهان صنعت نیوز، پارک‌های قدیمی تهران مانند پارک شهر، لاله، ملت، جمشیدیه، باغ فردوس و ساعی، نه‌تنها فضاهایی برای تفریح و استراحت شهروندان هستند، بلکه بخش مهمی از هویت تاریخی و فرهنگی پایتخت را شکل می‌دهند. از پارک شهر به عنوان نخستین پارک عمومی تهران تا طراحی اروپایی پارک لاله و معماری خاص پارک ملت، این فضاها با معماری و طبیعت تلفیقی خود، خاطرات جمعی چند نسل را در دل خود جای داده‌اند.

روایت تهران سبز؛ داستان شکل‌گیری پارک‌های محبوب پایتخت

پارک‌های قدیمی تهران، فراتر از مکانی برای تفریح و گذران وقت، بخشی جدانشدنی از تاریخ و فرهنگ این کلان‌شهر هستند. این فضاهای سبز با ترکیبی از معماری، طبیعت و هنر، نقشی مهم در شکل‌گیری هویت شهری تهران ایفا کرده‌اند. هر یک از این پارک‌ها داستانی مستقل و متفاوت دارند که از دل تاریخ معاصر بیرون آمده‌اند.

پارک شهر؛ نخستین خاطره سبز تهران

پارک شهر به عنوان اولین پارک عمومی تهران، در دهه ۱۳۳۰ خورشیدی بنیان‌گذاری شد. طراحی این پارک که در سال ۱۳۳۲ آغاز شد و در سال ۱۳۳۹ به بهره‌برداری رسید، توسط مهندسان کاظمی و رحمانی انجام شد. این پارک با دریاچه مصنوعی، باغ پرندگان و فضای سبز دلنشین، هنوز هم یکی از محبوب‌ترین بوستان‌های پایتخت است. قانون ممنوعیت ساخت‌وساز در محدوده پارک شهر، به عنوان الگویی برای سایر پارک‌های کشور شناخته می‌شود.

پارک لاله؛ ترکیب هنر اروپایی با فضای ایرانی

پارک لاله، با الهام از معماری مدرن اروپایی و طراحی توسط طراح فرانسوی “ژوفه”، در دهه ۱۳۴۰ ساخته شد. پیش‌تر این زمین‌ها بخشی از باغ جلالیه قاجاری بودند. این پارک به دلیل مجاورت با موزه هنرهای معاصر و موزه فرش، همیشه محل رفت‌وآمد هنرمندان و خانواده‌ها بوده است. با بیش از ۷۷ نوع چنار و گونه‌های نادر درختی، پارک لاله یک شاهکار مهندسی فضای سبز به شمار می‌رود.

پارک ملت؛ نماد مدرنیته در دهه ۵۰

پارک ملت، که در ابتدا “شاهنشاهی” نام داشت، در دهه ۱۳۵۰ ساخته شد. معمار آن ایرج اعتصام با الهام از سبک انگلیسی و المان‌های مدرن، فضایی متفاوت در دل پایتخت خلق کرد. این پارک در مسیر سابق بلوار پهلوی (ولیعصر فعلی) قرار دارد و بخش جنوبی آن به پارک ملت و بخش شمالی‌اش به صداوسیما اختصاص یافته است. بشقاب ماهواره‌ای نمادین آن با نام «سمفونی» تا سال‌ها یکی از المان‌های بصری شاخص شهر بود.

پارک ساعی؛ باغی میان تپه‌ها

پارک ساعی در دهه ۱۳۴۰ به همت کریم ساعی و طراحی حسین محجوبی ساخته شد. با مساحتی بالغ بر ۱۲ هکتار، این پارک تلفیقی از باغ‌های ایرانی و ژاپنی را در خود دارد. استفاده هوشمندانه از سنگ‌های خیابان‌های قدیمی، حرکت‌های اسلیمی برای حذف پله‌ها، و طراحی تدریجی آن طی یک دهه، ساعی را به الگویی در طراحی پارک‌های شهری تبدیل کرد.

جمشیدیه و باغ فردوس؛ تلفیق طبیعت و تاریخ

پارک جمشیدیه، با فضای سنگی و کوهستانی، در نیاوران قرار دارد و در گذشته یک باغ خصوصی بوده است. در مقابل، باغ فردوس با پیشینه‌ای قاجاری، امروزه به عنوان باغ‌موزه فعال است و معماری تاریخی عمارت آن، به‌خصوص برای علاقه‌مندان به تاریخ تهران، جذابیتی خاص دارد.

میراثی سبز برای نسل‌ها

پارک‌های قدیمی تهران، از ساعی تا لاله، از جمشیدیه تا باغ فردوس، همگی نمادهایی از تلفیق خلاقانه طبیعت، معماری و فرهنگ‌اند. در روزگاری که ساخت‌وساز بی‌رویه فضای سبز شهرها را تهدید می‌کند، این بوستان‌ها همچنان به‌عنوان پناهگاه‌های شهری باقی مانده‌اند و یادآور هویت سبز پایتخت‌اند.

منبع اکوایران

محیط زیست