نوروز ۱۴۰۴ تبدیل به قتلگاه بنزین شد؛ یارانه‌ای که به همه مردم تعلق نمی‌گیرد

هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: افزایش مصرف بنزین با فرا رسیدن عید نوروز و آغاز سفرهای نوروزی دور از ذهن نبود، اما آن‌چه که در نوروز امسال اتفاق افتاد افزایش بی‌سابقه مصرف بنزین نسبت به سال‌های گذشته بود. به گزارش شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، در روز چهارشنبه ۱۳ فروردین در مجموع ۱۱۸ میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر بنزین در کشور توزیع شده که این مقدار در مقایسه با ۱۰۴ میلیون لیتر مصرفی در مدت مشابه پارسال (۱۳ فروردین ۱۴۰۳) ۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر معادل ۱۴ درصد افزایش یافته است. میزان مصرف بنزین در روزهای یازدهم و دوازدهم فروردین ۱۴۰۴ به‌ترتیب ۱۴۰ میلیون و ۲۰۰ هزار لیتر و ۱۵۰ میلیون و ۲۰۰ هزار لیتر ثبت شده است. این رکوردشکنی بی‌سابقه در شرایطی که تمامی منابع انرژی در کشور با کمبود جدی روبه‌رو هستند، به موضوعی نگران کننده و چالش برانگیز تبدیل شده است.

حمل‌ونقل عمومی پاسخگوی حجم سفرهای نوروزی نیست

علاوه بر ارزان بودن بنزین در ایران گرانی بلیت هواپیما و قطار در کنار ایجاد یک بازار انحصاری توسط شرکت‌های گردشگری که دسترسی به خرید بلیت در زمان‌های اوج سفر مانند نوروز و تابستان را برای بسیاری از مسافران ناممکن کرده است، به افزایش سفر با خودروی شخصی دامن می‌زند. بسیاری از مسافرانی که قصد داشتند با قطار به مقاصد خود سفر کنند، می‌گویند در دقایق ابتدایی باز شدن سامانه خرید بلیت با پیام “بلیت‌ها به پایان رسید” مواجه شده‌اند. ظاهرا برخی آژانس‌های مسافرتی که از دسترسی‌های ویژه‌ای برخوردارند، بلیت‌ها را یکجا پیش‌خرید می‌کنند تا بتوانند با قیمتی بالاتر به متقاضیان بفروشند.

آیا یارانه سوخت نوعی بی عدالتی در حق افرادی است که توانایی سفر ندارند؟

بسیاری از افراد نظام فعلی قیمت‌گذاری سوخت در کشور را نوعی از بی‌عدالتی می‌دانند. به اعتقاد آن‌ها، فردی که تمام طول عید نوروز را در سفر بوده، و یارانه غیر مستقیم چندین میلیونی سوخت را دریافت کرده با فردی که توان مالی یک سفر کوچک را هم ندارد، موقعیت یکسانی ندارد اما تورم برای هر دو گروه یکسان است. به عقیده این افراد، راه‌حل بهتر آزادسازی قیمت سوخت و پرداخت یارانه آن به تمامی افراد است. بر اساس آمارها، حدود ۳۵ میلیون نفر در تعطیلات نوروز به سفر رفته‌اند؛ یعنی این افراد یارانه‌ای دولتی دریافت کرده‌اند که باقی ۵۰ میلیون نفر از آن بی‌نصیب مانده‌اند.

اعتراض مردم: بنزین ارزان بهای محروم کردن ما از خودروی باکیفیت

مصرف‌کنندگان می‌گویند وقتی حق نداریم مانند مصرف‌کنندگان سایر کشورها خودروی با کیفیت سوار شویم، و ناچار به خرید خودروی بی کیفیت داخلی آن‌هم با قیمت‌های نجومی هستیم، دیگر چرا باید بنزین را گران بخریم؟ سوالی که سیاست‌گذاران تا کنون قادر به پاسخگویی آن نبوده‌اند. مساله واردات خودرو پس از ماه‌ها کشمکش هنوز حل نشده و در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است؛ خودروی داخلی نیز با افزایش تورم عمومی با افزایش قیمت روبه‌رو است. به نظر می‌رسد در این بین، منابع ارزشمند سوخت کشور تبدیل به گوشت قربانی شده‌اند.

 

افزایش مصرف بنزین باعث افزایش بار مالی ناشی از یارانه بر دوش دولت و فشار هرچه بیشتر بر بودجه عمومی خواهد شد. قیمت هر لیتر بنزین در ایران پایین‌تر از میانگین قیمت جهانی است، و این موضوع به یکی از چالش‌های اساسی دولت‌ها تبدیل شده است. عدم توانایی دولت‌ها در اصلاح ساختاری نظام قیمت‌گذاری سوخت در کشور باعث شده است تا همان سوختی که با یارانه هنگفت دولتی تامین می‌شود، به راحتی به کشورهای همسایه قاچاق شده و با قیمتی بالاتر به فروش برسد. به طور کلی و فارغ از بحث سفرهای نوروزی، مصرف بی‌رویه بنزین، عدم وجود زیرساخت‌های کافی در حمل و نقل عمومی، نظام قیمت‌گذاری دستوری، و انحصار و کیفیت پایین در صنعت خودروسازی باعث کور شدن گره بنزین شده است. گره‌ای که تا کنون هیچ دولتی موفق به باز کردن آن نشده است.

 

اخبار برگزیدهصنعت و معدن