حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران ؛ ترامپ ترمز کشید

جهان صنعت نیوز، بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، اسرائیل قصد داشت در ماه می (اردیبهشت) حمله‌ای نظامی به سایت‌های هسته‌ای ایران انجام دهد، اما دونالد ترامپ با تغییر موضع، این برنامه را متوقف کرده و تصمیم گرفت مذاکراتی با تهران برای محدودسازی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی آغاز کند.

طرح حمله اسرائیل و تغییر ناگهانی مسیر آمریکا

بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز و به نقل از منابع آگاه از طرح‌های نظامی اسرائیل و مباحثات داخلی کاخ سفید، اسرائیل در تدارک حمله‌ای گسترده به تأسیسات هسته‌ای ایران در ماه می (اردیبهشت) بود. این عملیات ترکیبی از یورش‌های کماندویی و بمباران هوایی طراحی شده بود و نیازمند مشارکت گسترده آمریکا برای موفقیت بود. اما در هفته‌های اخیر، دونالد ترامپ تصمیم گرفت این حمله را متوقف کرده و به جای آن مسیر دیپلماسی با تهران را دنبال کند.

شکاف در تیم ترامپ بر سر گزینه نظامی

ترامپ پس از بحث‌های گسترده درون کابینه‌اش درباره مزایا و خطرات اقدام نظامی علیه ایران، در نهایت به این نتیجه رسید که دیپلماسی ترجیح دارد. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که میان مقامات تندرو و دیگر مشاوران کاخ سفید اختلاف نظر جدی وجود داشت. در جلسات امنیتی اخیر، مقامات ارشدی چون تولسی گبرد، پیت هگست، جی‌دی ونس و حتی مایکل والتز نسبت به اثربخشی و پیامدهای حمله اسرائیل ابراز تردید کردند. ارزیابی‌های اطلاعاتی هشدار دادند که افزایش نظامی‌گری ممکن است منجر به درگیری گسترده‌تر شود؛ سناریویی که واشنگتن نمی‌خواهد با آن روبه‌رو شود.

مذاکرات و نامه‌نگاری‌های پشت‌پرده

در حالی که برنامه‌ریزی نظامی در جریان بود، ایران از تمایل خود به مذاکرات غیرمستقیم خبر داد. در پاسخ به نامه‌ای از ترامپ در ماه مارس، یک مقام ارشد ایرانی در ۲۸ مارس پاسخ داد و برای گفتگوها اعلام آمادگی کرد. هرچند هنوز در تیم ترامپ توافقی درباره نوع و محتوای مطلوب توافق با ایران وجود ندارد، اما بسیاری از مشاوران معتقدند مذاکرات می‌تواند مسیر مؤثرتری برای مهار برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی باشد.

سفر نتانیاهو به واشنگتن و پیغام صریح ترامپ

در سفر نتانیاهو به واشنگتن در ۷ آوریل، که در ظاهر به بهانه مذاکرات تجاری انجام شد، ترامپ به‌صراحت اعلام کرد که تا زمان تداوم مذاکرات، آمریکا از حمله اسرائیل حمایت نخواهد کرد. با این حال، او تأکید کرد که گزینه نظامی همچنان روی میز است. بلافاصله پس از این دیدار، جان رتکلیف، رئیس سیا، به قدس اعزام شد تا با نتانیاهو و رئیس موساد دیدار و درباره گزینه‌های ممکن گفتگو کند، از جمله عملیات‌های مخفی یا تشدید تحریم‌ها.

آمادگی‌های نظامی در منطقه

در همین حین، آمریکا تجهیزات نظامی گسترده‌ای به خاورمیانه منتقل کرد؛ از جمله ناوهای هواپیمابر، سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت و تاد، و بمب‌افکن‌های B-2 مجهز به بمب‌های سنگرشکن. مقامات آمریکایی به‌طور رسمی اعلام کردند این تجهیزات برای مقابله با حوثی‌ها در یمن به کار می‌روند، اما در محافل خصوصی اذعان داشتند که بخشی از این آمادگی‌ها برای حمایت احتمالی از اسرائیل در صورت بروز درگیری با ایران است.

محدودیت‌های عملیاتی اسرائیل

طرح اولیه اسرائیل مبتنی بر حمله هوایی به همراه یورش‌های کماندویی بود؛ الگویی مشابه با عملیات سپتامبر گذشته در سوریه. اما نگرانی‌ها درباره محدودیت‌های این مدل، به‌ویژه عدم امکان دسترسی به همه مراکز کلیدی ایران و زمان‌بر بودن اجرای آن، موجب شد مقامات اسرائیلی به سوی یک کارزار بمباران گسترده متمایل شوند. با این حال، حتی برای چنین طرحی، نیاز به پشتیبانی لجستیکی، دفاعی و اطلاعاتی آمریکا باقی ماند.

پاسخ ایران و هشدارهای مقامات ایرانی

مقامات جمهوری اسلامی ایران، از رئیس‌جمهور گرفته تا فرماندهان نظامی و وزیر امور خارجه، بارها تأکید کردند که در صورت حمله اسرائیل یا آمریکا، پاسخ قاطع و پرهزینه‌ای خواهند داد. سردار محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، نیز اعلام کرد ایران خواهان جنگ نیست اما در دفاع از حاکمیت خود لحظه‌ای تردید نخواهد کرد.

پایان یک طرح، آغاز یک بازی دیپلماتیک

با کنار رفتن طرح حمله فوری، اکنون تمرکز بر مذاکرات و سنجش ظرفیت ایران برای مصالحه در برنامه هسته‌ای‌اش قرار گرفته است. اما هم اسرائیل و هم آمریکا گزینه نظامی را از دستور کار خود خارج نکرده‌اند. مقامات اسرائیلی نیز در صورت ناکامی مذاکرات، ممکن است بار دیگر مسیر عملیات مخفی یا حمله مستقیم را دنبال کنند.

سیاسی