خانه‌دار شدن در پساتوافق؛ رؤیا یا سراب؟
بازار مسکن در انتظار نتایج سیاسی؛ سرمایه‌گذاران بلاتکلیف و متقاضیان مصرفی همچنان خارج از بازی خرید خانه‌اند.
جهان صنعت نیوز، در حالی که مذاکرات اخیر ایران و آمریکا باعث کاهش نسبی انتظارات تورمی شده، بازار مسکن در وضعیت «انتظار» قرار گرفته است. از یک سو احتمال بازگشت سرمایه‌ها به این بازار مطرح است و از سوی دیگر، با توجه به قیمت‌های بالا و کاهش قدرت خرید خانوارها، تقاضای مصرفی همچنان در حاشیه باقی مانده است.
بازاری در بلاتکلیفی؛ خانه‌دار شدن همچنان رویای دور
با شروع دوباره مذاکرات ایران و آمریکا و فضای خوش‌بینانه ناشی از آن، یکی از پرسش‌های کلیدی مطرح شده، امکان بهبود شرایط بازار مسکن و تحقق رؤیای خانه‌دار شدن برای خانوارهای ایرانی است. اگرچه کاهش نااطمینانی‌های سیاسی می‌تواند بازارها را تا حدی آرام کند، اما نگرانی‌ها درباره بازگشت سرمایه‌های بزرگ به بازار ملک و احتمال جهش دوباره قیمت‌ها همچنان باقی است.
تقاضای سرمایه‌گذاری می‌آید، مصرف‌کننده هنوز منتظر است
بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورت دستیابی به توافق، قیمت دلار و طلا ممکن است به‌طور موقت کاهش یابد و سرمایه‌ها به سمت بازارهایی مانند مسکن و بورس حرکت کنند. با این حال، بخش مصرفی بازار مسکن همچنان با موانعی جدی مواجه است؛ قیمت‌های بالا، کاهش قدرت خرید و تسهیلات ناکارآمد باعث شده‌اند خانوارهای متقاضی مصرفی از ورود به بازار باز بمانند یا با تأخیر و محدودیت ورود کنند.
اثر کوتاه‌مدت مذاکرات؛ روانی، نه واقعی
کارشناسان تأکید دارند که اثر مذاکرات بر بازار مسکن در کوتاه‌مدت بیشتر جنبه روانی دارد و بدون تغییرات ساختاری در هزینه‌های تولید و کاهش تحریم‌ها، نباید انتظار کاهش واقعی قیمت‌ها را داشت. بازار فعلاً در حالت انتظار قرار دارد؛ نه رشد پرشتاب دارد و نه کاهش چشمگیر.
نگاهی به روند ۱۳ ساله قیمت مسکن
تحلیل روند قیمت مسکن از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که بازار در سه دوره جهش، ثبات نسبی و رکود تورمی قرار گرفته است. در دهه ۹۰، قیمت مسکن به‌طور تصاعدی رشد کرد و شکاف میان درآمد خانوارها و قیمت مسکن شدیدتر شد. به‌طوری‌که در سال ۱۳۹۰ با ۱۰ سال پس‌انداز می‌شد خانه خرید، اما در ۱۴۰۳ این رقم به بیش از ۳۰ سال افزایش یافته است.
سیاست‌هایی که روی کاغذ ماند
سیاست‌هایی مانند پرداخت وام، مالیات بر خانه‌های خالی و طرح مسکن ملی نتوانستند اثرگذاری پایداری داشته باشند. به گفته مجید گودرزی، کارشناس بازار مسکن، بخش زیادی از وام‌های پرداختی نیز کارآمد نیستند و در عمل تنها هزینه خرید چند متر مربع را پوشش می‌دهند. او همچنین به چالش‌های جدی در حوزه قیمت زمین اشاره کرد که اکنون تا ۶۰ درصد بهای نهایی مسکن را شامل می‌شود.
بازار اجاره؛ بحران بدون پاسخ
وعده‌های دولت برای ساماندهی بازار اجاره نیز عملاً بی‌اثر بوده‌اند. سامانه اجاره مسکن هنوز به‌طور کامل عملیاتی نشده و نبود آمار دقیق از خانه‌های خالی همچنان مانعی برای اجرای مالیات بر این املاک است. گودرزی تأکید می‌کند که با وجود وعده‌های فراوان، هنوز اراده جدی برای اصلاح ساختاری در حوزه زمین و اجاره دیده نمی‌شود، در حالی که بیش از ۹۰ درصد اراضی کشور در اختیار دولت است و می‌تواند به ابزاری برای کنترل قیمت مسکن تبدیل شود.
مسکنلینک کوتاه :