ردپای چین در فیلترینگ ایران ؛ پشت پرده قراردادهای سایبری با چین
وابستگی زیرساخت‌های دیجیتال ایران به تجهیزات چینی، نگرانی‌هایی درباره امنیت داده‌های کاربران و احتمال انتقال اطلاعات به خارج از کشور ایجاد کرده است.
جهان صنعت نیوز، در شرایطی که شعار استقلال سایبری و شبکه ملی اطلاعات، یکی از پایه‌های اصلی سیاست‌های فناوری در کشور عنوان می‌شود، بررسی‌های فنی و گزارش‌های بین‌المللی حکایت از وابستگی جدی این شبکه به فناوری‌های خارجی، به‌ویژه چینی دارند. وابستگی‌ای که نه‌تنها شفاف نیست، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز تهدیداتی عمیق‌تر برای امنیت ملی و حریم خصوصی کاربران ایرانی باشد.
زیرساخت‌هایی با برند چین
تجهیزات حیاتی مورد استفاده در اینترنت داخلی ایران، از فایروال‌ها گرفته تا روترها و سامانه‌های مدیریت ترافیک، عمدتاً ساخت شرکت‌های چینی مانند هواوی و ZTE هستند. این شرکت‌ها نه‌تنها در فیلترینگ و مسیریابی ترافیک اینترنت ایران نقش دارند، بلکه در مدیریت پروژه‌های شهری، دولت الکترونیک و حتی برخی نرم‌افزارهای عمومی نیز مشارکت داشته‌اند. کارشناسان بین‌المللی از جمله Citizen Lab و OONI شباهت زیادی میان ساختار فیلترینگ ایران و سیستم «فایروال بزرگ چین» یافته‌اند؛ سیستمی که با استفاده از فناوری DPI (تحلیل عمیق بسته‌های داده)، اطلاعات کاربران را غربال و کنترل می‌کند.
توافق‌نامه ۲۵ ساله با چین؛ سکوت پرابهام
در سال ۱۴۰۰، توافق‌نامه‌ای بلندمدت میان ایران و چین امضا شد که شامل همکاری در حوزه‌های دیجیتال و سایبری نیز می‌شود. با وجود حساسیت بالای این بخش، تا کنون هیچ جزئیاتی از مفاد آن منتشر نشده و نه مجلس و نه نهادهای نظارتی مانند شورای عالی فضای مجازی، گزارشی از محتوا یا سازوکار اجرایی آن ارائه نکرده‌اند. این در حالی است که سابقه هواوی در انتقال اطلاعات از ساختمان اتحادیه آفریقا به شانگهای، نگرانی‌های جدی درباره امنیت داده‌ها را تشدید کرده است.
آیا اطلاعات کاربران ایرانی به چین می‌رود؟
این پرسش اگرچه هنوز بی‌پاسخ مانده، اما شواهد نشان می‌دهند که بدون شفاف‌سازی قراردادها و اعمال نظارت مستقل، احتمال نشت داده‌های کاربران ایرانی به سرورهای خارجی چندان بعید نیست. نبود قانون مشخص درباره حفاظت از داده‌ها، نبود پاسخگویی در موارد نشت اطلاعات، و سکوت رسمی در برابر همکاری‌های فنی با چین، فضای خطرناکی را شکل داده است. از نشت اطلاعات سامانه واکسیناسیون گرفته تا سرقت داده‌های بانکی، هیچ‌گاه نه منشأ فنی به‌طور دقیق مشخص شده و نه سازوکاری برای جبران آسیب دیده‌ایم.
ابزارهای چینی، ارزان اما پرهزینه
چین، در دل جنگ سرد دیجیتال با غرب، به‌دنبال نفوذ در کشورهای درحال‌توسعه از طریق انتقال فناوری‌هایی است که به ظاهر کمک‌رسان، اما در باطن ابزار تحلیل و نفوذ اطلاعاتی‌اند. برای این کشور، دستیابی به داده‌های رفتاری، اقتصادی و اجتماعی ملت‌ها، سرمایه‌ای استراتژیک تلقی می‌شود. ایران نیز در نتیجه تحریم‌ها و نبود گزینه‌های جایگزین، یکی از هدف‌های بالقوه این سیاست است.
خطر فروپاشی استقلال دیجیتال
برخلاف وعده‌های مطرح‌شده درباره بومی‌سازی و توسعه زیرساخت‌های داخلی، واقعیت این است که معماری دیجیتال ایران، بیش از آنکه مستقل باشد، به فناوری‌هایی وابسته شده که در سطح بین‌المللی با اتهامات جدی امنیتی روبه‌رو هستند. اگر روند فعلی بدون شفافیت، نظارت و قانون‌گذاری ادامه یابد، فضای دیجیتال کشور از بستری برای توسعه، به ابزاری برای تسلط خارجی تبدیل خواهد شد.
در حالی که شعارهای استقلال فناوری و حمایت از تولید داخل همچنان شنیده می‌شود، نبود سازوکارهای مشخص و نهادهای پاسخگو باعث شده است حریم دیجیتال ایرانیان در وضعیت بی‌دفاعی قرار گیرد. آینده حکمرانی دیجیتال در کشور، بیش از هر زمان دیگری نیازمند پاسخ‌های صریح، گفت‌وگوی عمومی و نظارت مستقل است.
منبع: اقتصاد آنلاین
سیاسیلینک کوتاه :