توافق میان ایران و آمریکا قطعی است
ورود مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا به سطح کارشناسی، نشانه‌ای از پیشرفت محتاطانه گفت‌وگوهاست، اما دستیابی به توافق نهایی همچنان نیازمند تصمیم‌گیری سیاسی در بالاترین سطح است.
جهان صنعت نیوز، مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده که به‌صورت غیرمستقیم و با میانجیگری عمان جریان دارد، حالا وارد مرحله‌ای جدید شده است. دو طرف توافق کرده‌اند گفت‌وگوها را به سطح کارشناسی منتقل کنند؛ سطحی که در آن جزئیات فنی درباره ظرفیت غنی‌سازی، تعداد سانتریفیوژها، سطح بازرسی‌ها، و نحوه اجرای لغو تحریم‌ها بررسی می‌شود.
تحلیلگران معتقدند ورود به مرحله کارشناسی نشانه‌ای مثبت است؛ چراکه نشان می‌دهد گفت‌وگو در سطح وزرا یا نمایندگان عالی‌رتبه دچار بن‌بست کامل نشده و طرفین تمایل دارند وارد ریزه‌کاری‌های فنی شوند. اما تجربه گذشته، از جمله توافق سال ۲۰۱۵، نشان داده که مذاکرات فنی تنها زمانی موفق خواهد بود که در سطح سیاسی، اراده‌ای روشن برای توافق وجود داشته باشد.
اختلاف بر سر اصل غنی‌سازی
یکی از اصلی‌ترین محورهای اختلاف، همچنان بحث «حق غنی‌سازی» است. طرف آمریکایی—به‌ویژه در دوره جدید مذاکرات با تیمی نزدیک به دولت ترامپ—بر توقف کامل برنامه غنی‌سازی ایران تأکید دارد. در مقابل، ایران به‌صراحت اعلام کرده که غنی‌سازی در سطح صنعتی، «غیرقابل مذاکره» است و تنها درباره دامنه و نحوه نظارت می‌توان گفت‌وگو کرد.
این تعارض دیدگاه، ریشه در اختلاف اساسی بر سر فلسفه توافق دارد: آیا هدف، کنترل برنامه هسته‌ای ایران و جلوگیری از تولید سلاح هسته‌ای است یا حذف کامل توانایی‌های فناورانه آن؟ پاسخ به این پرسش، آینده مذاکرات را تعیین خواهد کرد.
بازگشت به ارقام ۲۰۱۵ یا تعریف جدید از توافق؟
گفته‌های نماینده آمریکایی در یکی از مصاحبه‌ها، مبنی بر اینکه ایران ممکن است مجاز به غنی‌سازی تا سطح ۳.۶۷ درصد باشد، اشاره‌ای مستقیم به توافق سال ۲۰۱۵ داشت. اما به‌سرعت واکنش نشان داده شد و اعلام گردید که «هیچ توافقی جز توافق مورد نظر رئیس‌جمهور ترامپ پذیرفته نیست».
این دوگانگی در اظهارات، نشان‌دهنده شکاف میان نگاه فنی و رویکرد سیاسی در داخل دولت آمریکاست. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر مسیر مذاکرات با چنین ابهاماتی ادامه یابد، گفت‌وگوهای کارشناسی نیز با بن‌بست روبه‌رو خواهد شد.
توافق بدون راستی‌آزمایی، بی‌معناست
از نگاه فنی، هر توافقی بدون ضمانت‌های اجرایی و سازوکار بازرسی، فاقد اعتبار خواهد بود. کارشناسان مستقل بر لزوم بازگشت کامل ایران به محدودیت‌های مشخص، از جمله کاهش سطح و حجم ذخایر اورانیوم، محدودیت نوع سانتریفیوژها و دسترسی دائمی بازرسان تأکید دارند. در مقابل، ایران خواهان رفع مرحله‌ای تحریم‌ها، بسته به میزان پیشرفت تعهداتش است. هماهنگی این دو روند متقابل، اصلی‌ترین چالش تیم‌های کارشناسی خواهد بود.
در نهایت، ورود مذاکرات به مرحله فنی را می‌توان نشانه‌ای از پیشرفت بدون تعهد نهایی دانست. کارشناسان تأکید دارند که اگر اراده سیاسی در بالاترین سطح وجود نداشته باشد، حتی بهترین تیم‌های فنی هم نمی‌توانند از دل اختلافات عمیق، توافقی پایدار بیرون بکشند.
آینده مذاکرات، بیش از آنکه در دست کارشناسان فنی باشد، به تصمیم سیاسی در تهران و واشنگتن بستگی دارد؛ تصمیمی که هنوز نشانه‌ای روشن از آن دیده نمی‌شود.
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :