بازیگر جدید قیمت طلا ؛ تغییر الگوی خرید طلا در ایران
افزایش اشتغال زنان به طور غیرمستقیم بر رشد قیمت طلا تاثیرگذار بوده و ساختار تقاضای بازار طلا را تغییر داده است.
جهان صنعت نیوز – افزایش نرخ اشتغال زنان در ایران طی دو دهه اخیر، از طریق تقویت قدرت خرید خانوارها و افزایش سطح درآمد، به طور غیرمستقیم در شکل‌دهی به روند رشد قیمت طلا نقش داشته است. این موضوع، در کنار سایر عوامل اقتصادی مانند نرخ ارز و تورم، باعث شده بازار طلا از یک بازار صرفاً سرمایه‌ای به بازاری مصرفی‌تر تبدیل شود و حساسیت آن نسبت به تغییرات درآمد خانوار افزایش یابد.
بازار طلا در ایران؛ آینه‌ای از تغییرات اقتصادی و اجتماعی
طلا در اقتصاد ایران، همواره نقشی فراتر از یک کالای لوکس ایفا کرده است. علاوه بر جایگاه سنتی، طلا به ابزاری برای حفظ ارزش در برابر تورم و نوسانات ارزی تبدیل شده است. اما طی دو دهه گذشته، ساختار تقاضای طلا در ایران تغییراتی بنیادی داشته که یکی از عوامل مهم این تغییر، رشد تدریجی نرخ اشتغال زنان بوده است.
افزایش حضور زنان در بازار کار ایران، با بهبود سطح درآمد خانوارها همراه شده و در نتیجه، توانایی خرید کالاهای بادوام و دارایی‌های سرمایه‌ای از جمله طلا را تقویت کرده است. به عبارت دیگر، اشتغال زنان نه تنها از منظر عدالت اجتماعی اهمیت دارد، بلکه از منظر اقتصادی، اثر قابل توجهی بر رفتارهای مصرفی و سرمایه‌گذاری خانوارها داشته است.
در گذشته، خرید طلا عمدتاً به طبقات ثروتمند محدود می‌شد. اما با افزایش اشتغال زنان و رشد تدریجی درآمدهای دوگانه خانوارها، تقاضای طلا از سوی طبقات متوسط نیز افزایش یافته و بازار طلا دامنه گسترده‌تری از مصرف‌کنندگان را دربرگرفته است.
تقویت تقاضای مصرفی و سرمایه‌ای طلا
رشد اشتغال زنان موجب شده که طلا علاوه بر کارکرد سرمایه‌ای، به کالایی مصرفی‌تر تبدیل شود. خرید زیورآلات، هدایا، پس‌اندازهای کوچک خانوار، و حتی خرید طلا برای پوشش هزینه‌های احتمالی آینده، همگی با حضور پررنگ‌تر زنان در بازار کار ارتباط یافته است.
این روند، باعث شده تا نوسانات قیمت طلا، حساسیت بیشتری به تغییرات درآمد سرانه، تحولات بازار کار و انتظارات تورمی خانوارها پیدا کند.
تعامل اشتغال زنان با سایر عوامل تعیین‌کننده قیمت طلا
هرچند اشتغال زنان به تنهایی عامل تعیین‌کننده قیمت طلا نیست، اما در کنار سایر متغیرهای کلان اقتصادی مانند نرخ ارز، نرخ تورم، حجم نقدینگی و قیمت جهانی طلا، نقش مکمل و اثرگذار ایفا می‌کند.
در شرایطی که تورم داخلی بالا باشد یا نرخ ارز دچار نوسان شود، خانوارهایی که از قدرت خرید بیشتری برخوردارند، تمایل بیشتری به خرید طلا نشان می‌دهند. در این میان، رشد اشتغال زنان با افزایش این قدرت خرید، اثرگذاری خود را بر حجم تقاضای طلا تقویت می‌کند.
داده‌های اقتصادی ایران طی دوره ۱۳۸۱ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که دوره‌های افزایش نرخ اشتغال زنان معمولاً با رشد آهسته ولی پیوسته در تقاضای خرده‌فروشی طلا همراه بوده‌اند. این همبستگی در شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان و مشهد، که فرصت‌های شغلی زنان گسترده‌تر بوده است، محسوس‌تر دیده می‌شود.
همچنین در دوره‌های افزایش درآمد خانوار ناشی از رشد اشتغال زنان، سهم خرید طلای زیورآلات نسبت به طلای شمش یا سکه، رشد بیشتری داشته که نشان‌دهنده تغییر تدریجی رفتار مصرفی بازار است.
لینک کوتاه :