پیک موتوری ؛ برگ برنده چین در جنگ با آمریکا!

جهان صنعت نیوز – در شرایطی که تعرفه‌های سنگین آمریکا صادرات چین را تضعیف کرده و میلیون‌ها شغل را در معرض خطر قرار داده، دولت چین به اقتصاد گیگ به عنوان راهکاری برای جذب نیروی کار روی آورده است. این بخش که زمانی بی‌قاعده و مورد تردید سیاسی بود، حالا به عنوان بزرگ‌ترین بازار کار آنلاین با حمایت‌های دولتی در حال رشد است. اما با وجود این رشد، فشارهای مالی، رقابت شدید شرکت‌ها و تهدیدهای فناورانه آینده این مدل اشتغال را با چالش‌هایی روبه‌رو کرده است.

اسکوترها در برابر تعرفه‌ها؛ چین چگونه جنگ تجاری را با پیک‌ها پاسخ می‌دهد؟

در حالی که ماشین صادرات چین زیر بار تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی آمریکا به سختی حرکت می‌کند، مشاغل در معرض خطر قرار گرفته‌اند. بانک گلدمن ساکس اعلام کرده که حدود ۱۶ میلیون نفر در تولید کالاهای صادراتی به آمریکا مشغول به کار هستند. بانک نومورا نیز پیش‌بینی می‌کند که در کوتاه‌مدت ممکن است ۵.۷ میلیون شغل از بین برود و در بلندمدت این عدد به ۱۵.۸ میلیون برسد، چرا که اثرات این شوک به اقتصاد سرایت می‌کند.
رهبران چین هم‌اکنون در حال استفاده از ابزارهای مختلف برای کاهش شدت این ضربه هستند. در جلسه‌ای از دفتر سیاسی حزب قول داده شد که بازپرداخت‌های بیمه بیکاری برای شرکت‌هایی که تحت تأثیر تعرفه‌ها قرار گرفته‌اند افزایش یابد. اما یک منجی دیگر برای بازار کار وجود دارد: اقتصاد گسترده‌ گیگ (اقتصاد مشاغل موقتی و پاره‌وقت). در واقع، ممکن است جنگ تجاری ترامپ باعث تکمیل تحول این بخش شود؛ بخشی که قبلاً به‌عنوان صنعتی بی‌قاعده و مشکوک از سوی حزب کمونیست دیده می‌شد، اما اکنون در حال تبدیل شدن به بزرگ‌ترین بازار کار آنلاین دولتی با شبکه‌ای از حمایت‌های اجتماعی است.

روی آوردن به اقتصاد گیگ

حزب کمونیست چین به اقتصاد گیگ روی آورده چون بسیار گسترده است: فدراسیون اتحادیه‌های کارگری که زیر نظر دولت اداره می‌شود، تخمین می‌زند که ۸۴ میلیون نفر به «اشکال جدید اشتغال» مانند خدمات تحویل غذا و تاکسی‌های اینترنتی وابسته‌اند. دولت عدد گسترده‌تری ارائه می‌دهد و از ۲۰۰ میلیون «کارگر انعطاف پذیر» شامل خوداشتغال ها و کارکنان پاره‌وقت صحبت می‌کند. هر دو عدد بسیار فراتر از ۵۴ میلیون شغل در شرکت‌های دولتی شهری هستند و بخش بزرگی از نیروی کار ۷۳۴ میلیون نفری را تشکیل می‌دهند. فقط یک شرکت تحویل غذا به نام «میتوان» از ۷.۵ میلیون پیک استفاده می‌کند که سالانه ۱۱ میلیارد دلار دستمزد می‌گیرند. رانندگان اغلب کار سخت خود را شغلی موقت برای «عبور از یک رودخانه» توصیف می‌کنند.

آقای وان، مردی ۳۶ ساله، نمونه‌ای معمولی است. او در جستجوی شغلی با بالاترین درآمد ممکن، متوجه شد که پیک‌های غذا می‌توانند ماهی ۱۰,۰۰۰ یوان درآمد داشته باشند. او هر روز از ساعت ۶ صبح تا ۹ شب با اسکوترش در پکن رفت‌و‌آمد می‌کند. او می‌گوید: «الان هر پولی مهم است.» پیک‌ها در ذهن عمومی حضور پررنگی دارند. فیلمی اخیر به نام «Upstream» داستان برنامه‌نویسی میانسال را روایت می‌کند که به پیک غذا تبدیل شده است.

رشد مداوم اقتصاد گیگ

خوشبختانه برای حزب، اقتصاد گیگ در حال رشد است، علیرغم تنش‌های تجاری و سال‌ها بی‌اعتمادی مصرف‌کننده. نیروی کار شرکت «میتوان» که معمولاً از طریق شرکت‌های پیمانکاری ثالث استخدام می‌شود، نسبت به سال ۲۰۲۱، ۴۱ درصد رشد داشته است. در ماه مارس، مدیران شرکت پیش‌بینی کردند که تحویل غذا و خرید همچنان رشد خوبی خواهد داشت. انتظار می‌رود که فروش شرکت تا سال ۲۰۲۷ سالانه حدود ۱۵ درصد افزایش یابد. به طور مشابه، تعداد مجوزهای تاکسی اینترنتی از ۲.۹ میلیون در سال ۲۰۲۰ به ۷.۵ میلیون در سال ۲۰۲۴ رسیده است.

رقابت شدید شرکت‌ها در استخدام

حتی خوشایندتر برای حزب آن است که رقابت شدید میان شرکت‌ها برای کسب سهم بازار، به جنگی برای استخدام منجر شده است؛ هم‌زمان با جنگ تجاری. در ۲۱ آوریل، شرکت JD.com که به‌تازگی وارد کسب‌وکار تحویل غذا شده، اعلام کرد که تا پایان ماه ژوئیه ۱۰۰ هزار پیک جدید استخدام خواهد کرد. این ترکیب کاهش قیمت برای مشتریان و افزایش هزینه‌های نیروی کار، سرمایه‌گذاران را نگران کرده و باعث سقوط قیمت سهام شده است. اما مشاغل بیشتر و نوعی شبکه حمایت اجتماعی دقیقاً همان چیزی است که حزب به دنبال آن است.

تغییر نگاه سیاسی به شرکت‌های پلتفرمی

ویژگی شفابخش اقتصاد گیگ باعث بازسازی سیاسی شرکت‌هایی شده که این بخش را تغذیه می‌کنند. در بخشی از سرکوب گسترده‌ای که از سال ۲۰۲۰ آغاز شد، این پلتفرم‌ها به عنوان نمونه‌هایی از «گسترش بی‌نظم سرمایه» محکوم شدند. رهبران آن زمان این شرکت‌ها را «قلعه‌هایی بر روی شن روان» می‌دیدند. اما حزب اکنون متوجه شده که مشاغل و مصرف هم اهمیت دارند. تغییر دیدگاه از سال ۲۰۲۳ آغاز شد، زمانی که نخست‌وزیر لی چیانگ از نقش «روزافزون برجسته» شرکت‌های پلتفرمی در تقاضا و اشتغال تمجید کرد. اکنون دولت آشکارا اقتصاد گیگ را به عنوان حائل و پشتیبان اقتصاد می‌پذیرد.

ایجاد یک نظام رفاه غیررسمی

این حمایت تا جایی است که دولت شرکت‌های اقتصاد گیگ را تشویق می‌کند تا چیزی شبیه به یک سیستم رفاه سایه ایجاد کنند. در ماه فوریه، JD.com مزایای تأمین اجتماعی به رانندگانش پیشنهاد داد. «میتوان» اعلام کرده که در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵ به‌تدریج تأمین اجتماعی برای پیک‌هایش را با اجرای یک طرح آزمایشی آغاز خواهد کرد. شرکت‌ها برای جلب توجه دولت، در ایستگاه‌های استراحت، غذا و یارانه برای رانندگان سرمایه‌گذاری می‌کنند.

اما سؤال اصلی: چه کسی هزینه را می‌پردازد؟

اما سوال بزرگ این است که در نهایت چه کسی هزینه را پرداخت می‌کند؟ بازنشستگی و بیمه درمانی برای کارگران خوب به نظر می‌رسد، اما اگر مستقیماً یا غیرمستقیم از حقوق آن‌ها کم شود، دیگر چندان جذاب نخواهد بود. JD.com اصرار دارد که هم سهم کارفرما و هم کارمند را به صندوق دولتی پرداخت خواهد کرد. با این حال، در رسانه‌های اجتماعی شک و تردید زیادی وجود دارد. چند راننده هنگام سؤال در مورد این طرح از این عبارت استفاده کردند: «پشم هنوز از پشت گوسفند می‌آید» — یعنی هیچ چیز رایگان نیست.

در شهر جنوبی کوانژو، جایی که «میتوان» ماه گذشته یک طرح آزمایشی برای بازپرداخت نیمی از حق بیمه بازنشستگی برای رانندگان واجد شرایط راه‌اندازی کرد، آقای لای ۳۰ ساله می‌گوید علاقه‌ای ندارد. او که روی اسکوترش بیرون یک مرکز خرید نشسته، می‌گوید: «وقتی ما پیر شویم، نیروی کار حتی کمتر هم خواهد شد و سهم بازنشستگی‌ای که آن‌ها پرداخت می‌کنند، نمی‌تواند نسل ما را حمایت کند.»

تهدیدهای مالی و تکنولوژیکی

اگر بار اجتماعی روی دوش شرکت‌های اقتصاد گیگ بیش از حد سنگین شود، ممکن است نتوانند از نظر مالی تاب بیاورند؛ به همین دلیل است که قیمت سهامشان سقوط کرده است. اقتصاددانان هشدار می‌دهند که دولت باید انعطاف‌پذیری کارگران گیگ را حفظ کند و روش‌های جدیدی برای انتقال درآمد به آن‌ها در نظر بگیرد. در غیر این صورت، ممکن است شرکت‌های تکنولوژی مصرف‌گرا همراه با شغل‌های پیک از بین بروند، درست زمانی که جنگ تجاری به مشاغل تولیدی آسیب می‌زند. در بلندمدت، فناوری نیز تهدیدی برای توانایی ایجاد شغل توسط اقتصاد گیگ محسوب می‌شود. «میتوان» در حال پیشگامی در تحویل غذا با وسایل نقلیه خودران و پهپاد است که به ترتیب ۴.۹ میلیون و ۱.۴۵ میلیون سفارش مشتری را تکمیل کرده‌اند.

با این حال، داستان اقتصاد گیگ نمونه‌ای است از اینکه چگونه جنگ تجاری، رهبران چین را مجبور به سازگاری می‌کند. آن‌ها ممکن است عاشق چشم‌انداز کارگران پیشرفته‌ای باشند که نیمه‌رسانا برای جهان تولید می‌کنند. اما آنچه در واقع دارند، ارتشی از انسان‌های با فناوری پایین است که با اسکوتر غذا را برای مصرف سریع به در خانه‌ها می‌رسانند. این چیزی است که چرخ اقتصاد را می‌چرخاند — برای دولت و برای راننده‌ها. پس از یک سال کار پیکی، آقای لای می‌گوید که در حال رفتن است. او به یکی از بستگانش که در شهر صنعتی یی‌وو کارخانه دارد می‌پیوندد تا در آمازون کالا بفروشد. او پیش‌بینی می‌کند که جنگ تجاری به زودی پایان خواهد یافت. اما اگر اشتباه کرده باشد، دوباره سوار اسکوترش خواهد شد.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان