سهم ۵۸ درصدی مشاغل غیررسمی از بازار کار

هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: آخرین آمارها می‌گویند ۵۸ درصد بازار کار به تصرف مشاغل غیر رسمی درآمده است. مشاغلی غیر مولد که هیچ‌گونه اثر مثبتی بر اقتصاد کشور نداشته و سهمی در تولید ناخالص داخلی ندارند. درآمد مشاغل رسمی و قراردادی کفاف زندگی خانواده‌ها را نمی‌دهد، به همین دلیل سرپرست خانوار ترجیح می‌دهد عطای حقوق قانونی مانند بیمه بازنشستگی را به لقایش بخشیده و سراغ مشاغلی مانند دستفروشی، دلالی، مشاغل خانگی کوچک، مسافرکشی و بازیافت برود که درآمد بیشتری دارند. وضعیت در مشاغل صنعتی بغرنج‌تر از مشاغل دیگر است؛ کارفرما به دنبال نیروی کار می‌گردد و نیروی کار جوان و جویای کار حاضر به کار با شرایط کارفرما نیست. شرایط کاری سخت در کنار دستمزد پایین امکان تامین مخارج زندگی را از افراد سلب کرده و باعث گرایش ایشان به مشاغل کاذب شده است.  

۱۰ میلیون نفر از جمعیت فعال کشور فاقد بیمه هستند

به گزارش خبرگزاری تسنیم، آخرین آمار سازمان تامین اجتماعی نشان می‌دهد کل بیمه‌شدگان اجباری این سازمان در سال ۱۴۰۳حدود ۱۶میلیون نفر بوده است؛ اگر این رقم را در کنار جمعیت فعال کشور یعنی حدود۲۴ میلیون و ۲۹۵ هزار نفر در زمستان ۱۴۰۳ قرار دهیم، یعنی بیش از ۱۰میلیون از جمعیت فعال کشور تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی نبوده‌اند. پیش‌تر، احمد میدری وزیر کار اعلام کرده بود که ۶ میلیون نفر شاغل در کشور فاقد پوشش بیمه هستند که از این تعداد، ۲ میلیون نفر در مشاغل اینترنتی فعال هستند. بر اساس اعلام میدری، موضوع بیمه مشاغل سکویی مانند تاکسی های اینترنتی و یا تولیدکنندگان محتوا و مانند آن در دستور کار جدی معاونت اشتغال ‌قرار دارد.

مشاغل صنعتی؛ قربانی اول خروج نیروی کار

مشاغل صنعتی با وجود نقش مهمی که در اقتصاد کشور بازی می‌کنند، بیش از هر بخش دیگری نیروی کار خود را از دست داده‌اند. واحدهای صنعتی به عنوان بزرگ‌ترین قربانیان قطعی برق و گاز در دوران اوج ناترازی با نوسانات ارزی و کمبود مواد اولیه مواجه بوده و بسیاری از آن‌ها ناچار به تعدیل نیرو شدند. بر اساس آمارهای منتشر شده، شاغلین بخش صنعت ۳۳.۵ درصد از کل شاغلین را تشکیل می‌دهند. در فصل زمستان سال گذشته، تعداد شاغلان صنعتی در نقاط شهری ۶ میلیون و ۵۹۰ هزار و ۲۷۷ نفر و در نقاط روستایی ۱ میلیون و ۷۸۵ هزار و ۱۶۹ نفر بوده است. تعداد شاغلان صنعتی در نقاط شهری و روستایی در فصل پاییز به ترتیب با کاهش ۳۷ هزار و ۷۱ نفر و ۵۴ هزار و ۹۲۰ نفر روبرو شده است. خروج کارکنان بخش صنعت و ورود به مشاغل کاذب باعث کاهش قدرت تولید صنعتی و در نتیجه کاهش تولید ناخالص داخلی می‌‌شود. با ادامه وضعیت فعلی، ناترازی انرژی، تورم و گران شدن مداوم مواد اولیه و ورشکستگی و تعطیلی واحدهای صنعتی روند افزایشی خروج از مشاغل صنعتی و ورود به مشاغل کاذب ادامه‌دار بوده و باعث افزایش رکود اقتصادی خواهد شد. 

ظرفیت مغفول مشاغل خانگی؛ از نبود شبکه توزیع تا افزایش قیمت مواد اولیه

در سال‌های اخیر و با کاهش نرخ رسمی اشتغال، مشاغل خانگی به خصوص در مناطق روستایی رونق بسیاری پیدا کرده است. بنا بر آمارها، ۱۰ تا ۱۵ درصد از بازار کار غیر رسمی مربوط به مشاغل خانگی است. عمده فعالیت‌های خانگی در حوزه کشاورزی و تولید و فروش محصولات خانگی است، اما عدم دسترسی به تسهیلات بانکی، گران شدن مداوم مواد اولیه و عدم اتصال به یک شبکه مناسب فروش و توزیع مانع رونق گرفتن این بازار کار شده است. اکثر فعالین مشاغل خانگی را زنان تشکیل می‌دهند؛ در حال حاضر ۶ میلیون زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارند که ۳ میلیون نفر از آن‌ها تحت پوشش هیچ بیمه‌ای قرار ندارند. بخش بزرگی از این ۳ میلیون نفر را زنان شاغل در مشاغل خانگی در زمینه‌های تولید محصولات کشاورزی، صنایع دستی، بسته‌بندی و آشپزی تشکیل می‌دهند. در صورتی‌که وضعیت این افراد ساماندهی شده و عرضه تولیداتشان به شبکه فروش سرتاسری وصل شود، علاوه بر بهبود معیشت این شاغلین غیر رسمی اقتصاد کشور نیز می‌تواند از این فرصت و ظرفیت بزرگ بهره ببرد.  

فاصله درآمد و هزینه‌های معیشتی آنقدر زیاد شده است که بسیاری از شاغلین ترجیح می‌دهند در مشاغل غیر رسمی فعالیت کنند. علاوه بر این، موانع و کاغذبازی‌های مربوط به اخذ مجوزهای مربوطه، و قوانین دست‌وپاگیر مالیاتی نیز انگیزه افراد برای ورود به بازار کار رسمی را کم کرده است. سر و سامان دادن به قوانین حمایتی از مشاغل غیر رسمی مانند فعالیت‌های آنلاین و مشاغل خانگی می‌تواند برای این افراد انگیزه بزرگی برای ورود به بازار کار رسمی ایجاد کند. حمایت‌هایی مانند آموزش و مهارت‌بخشی به نیروی کار، پوشش بیمه، اتصال به بازار فروش و تخفیفات مالیاتی می‌تواند در این راه کمک کننده باشد.

اخبار برگزیدهصنعت و معدن