دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا آغاز شد
عباس عراقچی و استیو ویتکاف با هدف پیگیری رایزنی‌های فنی و سیاسی به عمان سفر کردند
جهان صنعت نیوز، دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ (برابر با ۱۱ مه ۲۰۲۵) در شهر مسقط، پایتخت کشور عمان، آغاز شد. این گفت‌وگوها که با وساطت «بدر البوسعیدی» وزیر امور خارجه عمان برگزار می‌شود، ادامه روند دیپلماتیکی است که از ماه‌ها پیش میان دو کشور پیگیری شده است.
نمایندگان دو کشور در مسقط؛ مذاکرات با ترکیب فنی و سیاسی
در این دور از مذاکرات، عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ریاست هیأت ایرانی را بر عهده دارد و در سوی مقابل، استیو ویتکاف به‌عنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور خاورمیانه، مسئولیت هدایت هیأت مذاکره‌کننده آمریکایی را به عهده گرفته است.
ترکیب هیأت جمهوری اسلامی ایران همانند ادوار پیشین، شامل کارشناسان فنی در حوزه‌های حقوقی، هسته‌ای و اقتصادی است. طبق اعلام وزیر امور خارجه، تیم کارشناسی ایران از پیش در مسقط مستقر شده و آماده مشارکت در مذاکرات در صورت نیاز هستند. همچنین، طرف آمریکایی نیز با اختیارات و ترکیب مورد نظر خود وارد مذاکرات شده است.
ابهام در اراده آمریکا برای دستیابی به توافق
در شرایطی که استیو ویتکاف اخیراً برخی از محورهای مذاکرات را به رسانه‌ها کشانده و درباره توقف غنی‌سازی در ایران اظهاراتی مطرح کرده است، تحلیلگران نسبت به نیت واقعی آمریکا در مسیر دستیابی به توافق ابراز تردید می‌کنند.
تجربه تحریم‌های گسترده دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و استمرار سیاست فشار حداکثری، موجب شده تا نسبت به اراده واقعی واشنگتن برای پایبندی به تعهدات احتمالی خود در توافق جدید، شک و تردیدهایی جدی وجود داشته باشد. افزون بر این، نفوذ گسترده رژیم صهیونیستی در ساختارهای تصمیم‌گیری آمریکا، به‌ویژه در نهادهایی نظیر «اوفک» (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا)، این نگرانی را تشدید کرده است.
مطالبه کلیدی ایران؛ رفع مؤثر تحریم‌ها
از جمله اصلی‌ترین محورهای مورد تأکید هیأت مذاکره‌کننده ایران، رفع واقعی و مؤثر تحریم‌هاست. تهران بارها اعلام کرده که هرگونه توافقی تنها در صورتی حاصل خواهد شد که محدودیت‌ها و تحریم‌هایی که اقتصاد کشور را هدف قرار داده‌اند، به‌صورت عملی و قابل راستی‌آزمایی برداشته شوند.
در حوزه هسته‌ای نیز جمهوری اسلامی ایران تأکید دارد که حفظ توانمندی‌های فنی و ادامه چرخه غنی‌سازی، جزء خطوط قرمز مذاکرات است و امکان مذاکره درباره آن وجود ندارد. به گفته مقامات ایرانی، ایران هیچ‌گاه حقوق مسلم خود در چارچوب معاهدات بین‌المللی را فدای خواسته‌های سیاسی نخواهد کرد.
ورود به فاز فنی مذاکرات و احتمال افزایش پیچیدگی‌ها
بر اساس تحلیل کارشناسان، کاهش سرعت مذاکرات پس از دور سوم به دلیل ورود گفت‌وگوها به سطوح فنی‌تر و جزئی‌تر است. به همین دلیل، افزایش پیچیدگی‌ها و احتمال بروز اختلاف‌نظر، روند مذاکرات را زمان‌بر کرده است.
با این حال، هیأت ایرانی بارها اعلام کرده که در صورت مشاهده پیشرفت‌های ملموس، آمادگی دارد مذاکرات را به روز دوم و سوم نیز ادامه دهد. مقامات تهران تأکید دارند که سرعت، هرگز نباید جایگزین کیفیت محتوایی توافق شود.
اتهام خرید زمان یا ایستادگی بر اصول؟
رئیس هیأت آمریکایی، در یکی از مصاحبه‌های اخیر خود، تهران را به «خرید زمان» در مذاکرات متهم کرده است. در مقابل، مواضع رسمی ایران نشان می‌دهد که تهران نه تنها تمایلی به وقت‌کشی ندارد، بلکه خواهان دستیابی به توافقی سریع و در عین حال، مؤثر و متوازن است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در دو سخنرانی رسمی پیش از عزیمت به مسقط، یکی در نشست «گفت‌وگوهای ایرانی و عربی» در دوحه و دیگری در تهران، تصریح کرد: «اگر هدف از مذاکرات، اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای باشد، این موضوع از پیش تحقق یافته است. اما اگر هدف، محروم‌سازی ایران از حقوق مسلم هسته‌ای‌اش باشد، ما تحت هیچ شرایطی از حقوق ملت ایران عقب‌نشینی نخواهیم کرد.»
تحولات منطقه‌ای و تأثیر بر فضای مذاکرات
هم‌زمان با آغاز این مذاکرات در مسقط، منطقه غرب آسیا نیز در وضعیت حساسی قرار دارد. سفر قریب‌الوقوع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به کشورهای عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، فضای دیپلماتیک منطقه را تحت تأثیر قرار داده است. این تحولات باعث شده تا مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط از حساسیت مضاعفی برخوردار شوند.
کارشناسان معتقدند که نتایج دور چهارم مذاکرات می‌تواند پیامدهای مهمی برای آینده روابط ایران و آمریکا، و همچنین ثبات منطقه‌ای به همراه داشته باشد.
بازگشت به روند مذاکره پس از نقطه عطف دور سوم
شایان ذکر است که دور سوم این مذاکرات در تاریخ ششم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ در همین شهر مسقط برگزار شد. آن دور از گفت‌وگوها که با حضور فعال کارشناسان دو طرف همراه بود، به‌عنوان یک نقطه عطف در مسیر مذاکرات توصیف شده است.
با وجود اینکه برخی رسانه‌های آمریکایی اعلام کرده‌اند که تیم کارشناسی ایالات متحده در این دور، استیو ویتکاف را همراهی نمی‌کند، انتظار می‌رود مذاکرات فنی در سطوح کارشناسی در روزهای آینده ادامه یابد تا زمینه برای کاهش اختلاف‌ها و پیشبرد مذاکرات فراهم شود.
ایرنا
سیاسیلینک کوتاه :