خداحافظ کتاب
صنعت نشر در ایران وابسته به واردات است؛ از این رو، هرگونه تغییر در نرخ ارز باعث افزایش چند برابری قیمت کتاب می‌شود. در سال‌های اخیر سهم کتاب در سبد خرید خانوار ایرانی به کمترین حد خود رسیده است. نسل زد و نسل آلفا به دلیل گرانی و تغییر ذائقه تمایلی به خرید و مطالعه کتاب ندارند و خانواده‌ها نیز به ناچار بخش فرهنگ را از مایحتاج خود حذف کرده‌اند.
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: سی و ششمین نمایشگاه کتاب تهران به نیمه راه رسیده است؛ اما بدون شور و حال سال‌های گذشته. می‌توان افزایش چند برابری قیمت کتاب، کاهش کیفیت محتوایی، ایجاد فضایی نامناسب برای بازدیدکنندگان، و حذف کتاب به عنوان نماینده کالاهای فرهنگی از سبد خرید تضعیف‌شده خانوار ایرانی را از دلایل اصلی بی‌رونقی ایجاد شده در نظر گرفت. در سال ۱۴۰۲ سهم خرید کتاب در سبد خانوار ایرانی از ۰.۱۸ درصد به ۰.۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. بنا بر اعلام مسئولان برگزاری نمایشگاه کتاب آمار مراجعه‌کنندگان به نمایشگاه امسال با کاهش ۵۰ درصدی مواجه بوده است.
تیتراژهای زیر ۱۰۰۰ و تعطیلی انتشاراتی‌های کوچک
ایران یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان کاغذ در جهان است، و افزایش بی‌رویه نرخ ارز بر افزایش هزینه واردات تاثیر گذاشته و در نهایت به افزایش قیمت تمام شده منجر می‌شود. در کنار قیمت کاغذ، نرخ تمام شده ملزومات چاپ منند مقوا و چسب صحافی نیز افزایش چندین برابری را تجربه کرده است. در سال‌های اخیر، این موضوع باعث شد بسیاری از انتشاراتی‌ها تیراژ کتاب‌ها را به زیر ۱۰۰۰ کاهش دهند و کاغذ مصرفی را به کاغذ کاهی بی‌کیفیت تغییر دهند؛ کاغذهایی که گاهی با تورق پاره می‌شوند. این وضعیت انتشاراتی‌هایی است که توانسته‌اند همچنان سرپا بمانند، بسیاری دیگر ناچار به تغییر کاربری و یا روی آوردن به چاپ کتب زرد شده‌اند. بنگاه‌های چاپ کوچکتر نیز تعطیل شده و به سراغ مشاغل دیگر رفته‌اند. میانگین قیمت کتاب در پاییز ۱۴۰۳ به ۲۰۰ هزار تومان رسید که نسبت به سه سال قبل، افزایشی ۲۳۰ درصدی را نشان می‌دهد.
نسل زد و نسل آلفا نه پول کتاب دارند و نه حوصله مطالعه
مدیر انتشارات قدیانی در حاشیه نمایشگاه کتاب به خبرگزاری تسنیم گفته است: “شش ماه است که حوزه نشر کودک و نوجوان تولید ندارد و قفل شده است. کتاب‌هایی هم که الآن در نمایشگاه هست، محصول پایان سال گذشته است که به نمایشگاه رسیده.” میانگین قیمت هر جلد کتاب کودک و نوجوان ۱۲۰ هزار تومان است که برای بسیاری از خانواده‌ها این رقم بزرگی است. با در نظر گرفتن تغییرات فرهنگی و در دسترس گرفتن انواع تکنولوژی و بازی‌های به روز، تغییر ذائقه کودک و نوجوان امروزی و میل کمتر آن‌ها به مطالعه نیز این رکود را دوچندان می‌کند. کتاب‌های کودکان زیر ۷ سال اغلب با کاغذهای گلاسه گران‌قیمت و با استفاده از رنگ‌های متنوع چاپ می‌شوند، که این موضوع چاپ و قیمت تمام‌شده را گران‌تر می‌کند. بسیاری از این کتاب‌ها با قیمتی بین ۳۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار تومان عرضه می‌شوند. طبیعی است در چنین شرایطی خانواده‌هایی که دغدغه فرهنگی و کتابخوانی دارند، نیز عطای کتاب‌خوان شدن فرزندان خود را به لقایش ببخشند.
ردپای مابه التفاوت نرخ ارز در وابستگی به واردات
رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران با اشاره به نقش ارز چندنرخی در وابستگی صنعت کاغذ به واردت گفت: نیاز واقعی کشور به کاغذ تحریر حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار تن است و ظرفیت‌های نصب شده برای تولید این محصول, ۱۴۰ هزار تن است که تقریبا نیمی از این ظرفیت در کشور در حال استفاده است. اگر ظرفیت‌های نیمه فعال کشور، فعال شود تا ۱۲۰ هزار تن امکان تولید کاغذ تحریر داریم و میتوانیم نیاز واقعی کشور را تا ۷۰ درصد تامین کنیم و در این بخش ۳۰ درصد نیاز واردات کاغذ تحریر داریم. روغنی ادامه داد: در سال گذشته متاسفانه حدود ۴۶۰ هزار تن واردات کاغذ تحریر داشتیم که مهمترین دلیل این حجم از واردات، مابه التفاوت نرخ ارز و جذابیت‌های چند نرخی بودن ارز است. بخشی از این کاغذ وارداتی صادرات مجدد می شود و به کشور‌های همسایه مثل عراق و افغانستان صادر می شود.
اخبار برگزیدهصنعت و معدنلینک کوتاه :