روایت دو طرح ملی مسکن

جهان صنعت نیوز: طرح مسکن مهر به عنوان پاسخی فوری به تقاضای انباشته مسکن در ایران اجرا شد و تا پایان دولت دهم بیش از ۱.۲ میلیون واحد مسکونی به مردم تحویل داده شد. اما در طرح نهضت ملی مسکن، جهش شدید قیمت‌ها (بیش از ۳۴۰ درصد) و مقاومت‌های موجود در وزارت راه و بانک‌ها، روند اجرای طرح را کند و دشوار ساخته است. کارشناسان معتقدند که با وجود مشکلات فراوان، طرح نهضت ملی مسکن گامی مهم برای حل بحران مسکن به‌شمار می‌رود، زیرا بیش از ۳.۶ میلیون قطعه زمین برای ساخت مسکن اختصاص یافته است. مهم‌ترین چالش‌ها شامل کمبود حمایت مالی، عدم تعهد بانک‌ها در پرداخت تسهیلات، احتکار زمین‌های دولتی و مشکلات مربوط به تخصیص واحدها به جامعه هدف است. مسکن به عنوان شاخص اصلی عملکرد دولت‌ها در اقتصاد کشور اهمیت ویژه‌ای دارد و اصلاحات اساسی برای بهبود وضعیت مسکن ضروری است. برهمین اساس، گفتگویی با مجید گودرزی، کارشناس مسکن داشتیم.

مسکن مهر، پاسخی فوری به بحران تقاضای انباشته‌شده مسکن بود

مسکن مهر، مسکنی فوری و به‌نوعی پاسخی سریع به تقاضای انباشته‌شده مسکن بود. همچنین طرح ملی خوبی در تاریخ عمرانی کشور محسوب می‌شود. برخی مشکلات برای این طرح به وجود آمد و روند آن کند شد، اما قاطعیت دولت در آن زمان و برخورد قاطع با کسانی که مانع‌تراشی می‌کردند، باعث پیش‌روی این طرح شد که موفقیت‌های قابل توجهی نیز داشت. تقریباً بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد تا پایان دولت دهم به مردم تحویل داده شد. از سوی دیگر، بحث قیمت مسکن مطرح است که تقریباً در آن زمان کنترل شده بود. در آن زمان شاهد جهش‌های شدید قیمتی نبودیم که موجب عدم حمایت بانک‌ها و پرداخت وام شود؛ در نهایت مسکن مهر، موجب صاحب‌خانه شدن تعداد قابل توجهی از هم‌وطنان ما با کم‌ترین آورده مالی شد. در واقع، این طرح پاسخ خوب و مقرون به صرفه‌ای به تقاضای بالای مسکن بود.

جهش قیمت‌ها، سد بزرگ طرح نهضت ملی مسکن

در مقابل، در طرح نهضت ملی مسکن، مقاومت‌های بیشتری وجود داشت؛ چرا که کسانی که در آن زمان در وزارتخانه فعالیت داشتند عمدتاً تحت تأثیر تفکرات آقای آخوندی بودند که اساساً با ساخت مسکن‌های اجتماعی مخالف بود. دولت سیزدهم تلاش کرد تا ساختار وزارت راه را چندان تغییر ندهد، اما در نهایت به دلیل مخالفت‌هایی که از سوی وزارتخانه با طرح‌های دولت صورت می‌گرفت، تغییراتی ایجاد شد. در آن زمان، خانم صادق از سمتی که داشتند برکنار شدند و وزیر نیز تغییر کرد. به هر حال، آقای بذرپاش تلاش کرد تا بتواند تفکرات غالب در وزارتخانه را تا حدی به سمت برنامه‌های دولت تغییر دهد، اما مانع بزرگ‌تر این بود که جهش‌های شدید قیمتی مسکن به بیش از ۱۴۰درصد در سال رسیده بود و پرداخت وام ۲۳ درصدی از سوی بانک‌ها سخت بود. قطعاً بانک‌ها به راحتی زیر بار نمی‌رفتند و شاهد کارشکنی‌هایی نیز بودیم و در مجموع پرداختی آن‌ها به بیش از ۲ درصد تسهیلات تکلیفی نرسید.

مسکن، شاخص اصلی عملکرد دولت‌ها در اقتصاد هر کشور است

به هر حال، ما با تقاضای انباشته‌شده زیادی در حوزه مسکن روبرو هستیم. متأسفانه کسانی که از مسکن بی‌بهره هستند، از حمایت‌های قانونی لازم برخوردار نیستند و درگیر مشکلات عدیده‌ای هستند. قیمت‌گذاری در بازار مسکن کاملاً به حال خود رها شده و هیچ پایه و اساس خاصی ندارد. هیچ سنخیتی بین هزینه‌های مسکن و درآمد خانوارهای فاقد مسکن وجود ندارد. مسکن یکی از حوزه‌هایی است که در تمام دنیا جزو تکالیف و کارنامه هر دولتی محسوب می‌شود. هیچ بخشی در اقتصاد به اندازه مسکن جزو عملکرد دولت‌ها حساب نمی‌شود و بخش شاخصی در عملکرد آن‌ها است. به همین دلیل، باوجود همه کم و کاستی‌ها، طرح نهضت ملی مسکن طرح ارزشمندی به حساب می‌آید. به گفته خانم وزیر، بیش از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه زمین برای ارائه به متقاضیان در اختیار این طرح قرار گرفته است. این موضوع گامی بسیار مهم و ارزشمند در حوزه مسکن به‌شمار می‌رود، چون بخش بزرگی از معضلات مسکن در کشور ما، موضوع زمین است که نوعی کمبود عمدی به واسطه دولت‌ها به حساب می‌آید. همین که تعداد قابل توجهی زمین برای ساخت مسکن در نظر گرفته شده، خود قدمی رو به جلو است. اگر این طرح از حمایت‌های مالی بیشتری برخوردار شود و بانک‌ها برای عدم انجام تعهدات خود در پرداخت تسهیلات تکلیفی مجازات داشته باشند و پرداخت‌ها ضمانت اجرایی قوی داشته باشند، کمک زیادی به مردم خواهد شد. چندین سال است که با سرکوب شدید تقاضا مواجه هستیم. از طرفی، خیل عظیمی از مهاجران افغان واحدهایی را که در مسکن مهر احداث کردیم، اشغال کرده‌اند. از طرفی دیگر، بسیاری از کسانی که مشمول این طرح بودند، اقدام به واگذاری واحد خود کردند و جامعه هدف مورد نظر برای این طرح کمتر از آنچه در نظر گرفته شده بود، بهره‌مند شد. در شرایطی که بخش بزرگی از زمین‌های کشور توسط نهادهای دولتی احتکار شده و حتی در اختیار خود دولت برای طرح‌های ملی مسکن قرار نمی‌گیرد، وجود چنین طرحی الزامی است؛ اما قطعاً این طرح نیاز به آسیب‌شناسی و حل مشکلات مربوطه دارد.

 

اخبار برگزیدهمسکن