صندوق‌های اهرمی در تنگنای قوانین اشتباه

دیبا حاجیها – جهان صنعت نیوز: صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی اهرمی، ابزارهایی پرریسک و با پتانسیل بالای بازدهی، از اواخر سال ۱۴۰۰ وارد بازار سرمایه ایران شدند. این صندوق‌ها به دلیل استفاده از اهرم مالی، همواره محل بحث و حساسیت‌های زیادی در زمینه نظارت قرار گرفته‌اند. در حالی که برخی از تحلیلگران بر لزوم تقویت نظارت بر این ابزارها تأکید دارند، تصمیمات اخیر سازمان بورس برای کنترل فاصله میان قیمت واحدهای صندوق  NAV  (ارزش دارایی‌های خالص) ممکن است به جای حل مشکل، به تشدید بحران‌های بازار منجر شود.

چرخه معیوب فروش در بازار کم‌عمق

در شرایط فعلی، فاصله منفی ۹ درصدی میان قیمت واحدهای صندوق و NAV، که امروز به میانگین این رقم رسید، موجب نگرانی سازمان بورس شده است. این نهاد نظارتی، مدیران صندوق‌ها را موظف کرده است که با روش‌هایی نظیر صدور و ابطال هدفمند واحدها، استفاده از ابزارهای مشتقه و اصلاح پرتفوی، این فاصله را کاهش دهند. اما این سیاست‌ها بدون درک عمیق از سازوکار صندوق‌های اهرمی، می‌تواند منجر به مشکلات بزرگ‌تری شود.

ابطال واحدهای صندوق‌های اهرمی در شرایطی که بازار از نقدینگی کافی برخوردار نیست، نه تنها فشار بیشتری بر قیمت‌ها وارد می‌آورد، بلکه صندوق را وارد یک چرخه معیوب می‌کند که در آن قیمت‌ها به طور مستمر کاهش می‌یابند و این وضعیت می‌تواند به بحرانی جدی در عملکرد صندوق‌ها منجر شود.

ابهام در نقطه تعادل

برای صندوق‌های اهرمی، فاصله ۵ تا ۱۰ درصدی زیر NAV در شرایط خاص بازار، از جمله در دوران رکود یا با نرخ سود بالا، امری کاملاً طبیعی و قابل قبول است. فشار برای کاهش اجباری این فاصله ممکن است باعث اختلال در سازوکار طبیعی بازار شود. تحلیلگران بر این باورند که این سیاست‌ها بدون توجه به وضعیت کنونی بازار، می‌تواند به بحران‌های بزرگ‌تر منجر شود.

مدیریت صحیح صندوق‌های اهرمی نیازمند تخصص و مهارت‌های حرفه‌ای است. این مدیران باید بتوانند از ابزارهای موجود به نحو مؤثر استفاده کنند و تصمیمات دقیقی در مورد زمان‌بندی صدور و ابطال واحدها، میزان ضریب اهرم و نحوه مدیریت ریسک اتخاذ نمایند. تحت فشار قرار دادن این مدیران از سوی نهادهای نظارتی، ممکن است به تصمیمات واکنشی منجر شود که نه تنها به بهبود وضعیت صندوق‌ها کمک نمی‌کند، بلکه باعث ایجاد مشکلات بیشتری برای سرمایه‌گذاران می‌شود.

راهکارهای رفع خستگی بازار از تغییرات ناگهانی

یکی از مشکلات اساسی بازار سرمایه ایران، تغییرات مکرر و بدون برنامه در قوانین و مقررات است. این عدم ثبات قانون‌گذاری باعث سردرگمی و عدم اطمینان در بین سرمایه‌گذاران و مدیران صندوق‌ها می‌شود. زمانی که قوانین به صورت پیوسته تغییر می‌کنند، بازار نمی‌تواند برای برنامه‌ریزی بلندمدت خود استراتژی‌های مناسبی را تدوین کند و سرمایه‌گذاران احساس می‌کنند که در شرایطی بی‌ثبات و پراسترس قرار دارند.

راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضعیت صندوق‌های اهرمی به این صورت است که مدیران صندوق باید به طور مستمر گزارش‌های دقیقی از عملکرد صندوق‌های خود منتشر کنند تا سرمایه‌گذاران از شرایط و تغییرات آن آگاه شوند. همچنین، به جای تصمیمات ناگهانی، مقررات باید به صورت تدریجی و با در نظر گرفتن شرایط بازار اصلاح شوند. همچنین، سازمان بورس باید از صندوق‌ها حمایت ساختارمند کند و به جای فشار دستوری برای کنترل فاصله p/NAV، شرایطی را فراهم کند که صندوق‌ها بتوانند به طور مؤثر عمل کنند. در همین راستا، سازمان بورس باید در نظر داشته باشد که فاصله ۵ تا ۱۰ درصدی میان NAV و قیمت صندوق‌های اهرمی در شرایط رکودی طبیعی است و نباید فشار زیادی برای کاهش این فاصله اعمال شود. از سوی دیگر، برای تقویت سرمایه‌گذاران، لازم است که آموزش‌های بیشتری در زمینه ریسک‌های مربوط به صندوق‌های اهرمی و نحوه مدیریت صحیح سرمایه‌گذاری در این ابزارها ارائه شود. علاوه بر این، نظارت باید مبتنی بر داده‌ها و تحلیل‌های دقیق باشد، نه تنها بر اساس سیگنال‌های مقطعی که ممکن است باعث ایجاد بحران‌های جدید شود.

توازن میان نظارت و حمایت

صندوق‌های اهرمی، اگرچه ابزارهایی پیچیده و پرریسک هستند، اما با مدیریت صحیح و نظارت هوشمندانه می‌توانند به ابزاری کارآمد برای رشد بازار سرمایه تبدیل شوند. اما برای رسیدن به این هدف، سازمان بورس باید میان نظارت و حمایت توازن ایجاد کند و تصمیماتش را بر مبنای درک عمیق از وضعیت بازار اتخاذ کند. استفاده از مقررات پایدار و شفاف و تقویت ابزارهای مشتقه برای مدیریت ریسک، به مدیران صندوق‌ها کمک می‌کند تا در مسیر رشد و توسعه قرار بگیرند. در غیر این صورت، فشارهای مقطعی نه تنها به حل مشکلات بازار نمی‌انجامد، بلکه می‌تواند به نوسانات بیشتر و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران منجر شود.

اخبار برگزیدهبورس