تأمین مالی جمعی در ایران؛ گرفتار در دام بدهی
علیرضا روشن‌ضمیر، مدیر سکوی ایده فاند، از چالش‌های ساختاری در اکوسیستم تأمین مالی جمعی کشور می‌گوید.
محمد اصغرزاده مرغملکی-جهان صنعت نیوز: در حالی که در جهان، تأمین مالی جمعی بستری برای رشد ایده‌های نو و پذیرش ریسک در مسیر نوآوری است، در ایران این ابزار بیش از آن‌که به‌کار نوآوران بیاید، در خدمت پروژه‌های کم‌ریسکِ تضمین‌شده قرار گرفته است. علیرضا روشن‌ضمیر، مدیر سکوی ایده فاند، معتقد است تمرکز صرف بر مدل بدهی، ماهیت این ابزار را در ایران تغییر داده و مانعی جدی برای شکوفایی آن شده است.
نوآوری زیر سایه بدهی
در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، تأمین مالی جمعی ابزاری برای حمایت از پروژه‌های نوآورانه و دارای ریسک عملیاتی بالاست. علیرضا روشن‌ضمیر، مدیر سکوی ایده فاند، اما معتقد است که در ایران این الگو وارونه اجرا می‌شود. او می‌گوید: «از سال ۲۰۱۲ به بعد، روند جهانی تأمین مالی جمعی به سمتی رفت که شرکت‌های نوآورانه و دارای ریسک بالاتر به این روش روی آوردند. با گسترش این اکوسیستم، حتی شرکت‌هایی با بلوغ بیشتر نیز به استفاده از این ابزار ترغیب شدند.»
اما در ایران، به گفته روشن‌ضمیر، مسئله فراتر از انتخاب پروژه‌هاست. او تأکید می‌کند: «تمرکز ما در اکوسیستم تأمین مالی جمعی صرفاً بر مدل بدهی قرار گرفته، در حالی که این ابزار مدل‌های دیگری نیز دارد که کارآمدتر هستند.»
ریسک صفر، بازدهی مشکوک
روشن‌ضمیر با اشاره به فرهنگ سرمایه‌گذاری در کشور، یکی از موانع اصلی رشد سکوهای تأمین مالی جمعی را تقاضای عمومی برای حذف کامل ریسک می‌داند: «وقتی یک سرمایه‌گذار می‌خواهد از تأمین مالی جمعی استفاده کند، انتظار دارد طرح حتماً ضمانت‌نامه مالی داشته باشد. این رویکرد باعث شده فضای اکوسیستم از اصل تأمین مالی جمعی –یعنی پذیرش ریسک– فاصله بگیرد.»
او هشدار می‌دهد که گرایش افراطی به استفاده از ضمانت‌نامه بانکی، نه‌تنها مانعی برای رشد پروژه‌های نوآورانه است، بلکه حتی در میان سرمایه‌گذاران حرفه‌ای هم اپیدمی «ریسک نکول صفر» ایجاد کرده است.
مقررات سخت‌تر، مسیر دشوارتر
از دید روشن‌ضمیر، دخالت‌های اخیر مقررات‌گذار نیز مزید بر علت شده است: «فرابورس اخیراً مقرراتی برای افزایش سقف طرح‌های مبتنی بر ضمانت‌نامه منتشر کرده که شرایط را برای سکوها دشوارتر کرده است.»
به‌نظر می‌رسد تا زمانی که فرهنگ سرمایه‌گذاری مبتنی بر ریسک در کشور شکل نگیرد و اکوسیستم از انحصار مدل بدهی خارج نشود، تأمین مالی جمعی در ایران نمی‌تواند به ظرفیت واقعی خود در حمایت از نوآوری و کارآفرینی برسد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانلینک کوتاه :