آتش نشانی شغلی که سخت و زیان آور نیست

جهان صنعت نیوز: تیتر این گزارش در واقع برداشتی از موضع گیری سازمان تامین اجتماعی درباره سخت و زیان بار بودن شغل آتش نشانی که مدت هاست بحث بین دو سازمان آتش نشانی و سازمان مذبور است. گزارشی که در پیش رو دارید به مناسب روز آتش نشان، نگاهی است به موقعیت آتش نشانان کشور و امکانات و تنگناهایی که این افراد با آن روبه رو هستند. 

شعله های سرخ و داغ زبانه می کشند، اوج می گیرند و انگار همین حالا آسمان را به زمین می دوزند. هر لحظه ترس و وحشت بیشتر می شود و هر آن جان ارزشمند تر از قبل به چشم می آید. همین لحظه ها اما صدای زنگ حریق در ایستگاه آتش نشانی بلند می شود.

صدای زنگ حریق یعنی همان که نیمایوشیج گفته است: «یک نفر دارد در آب می سپارد جان…» همین می شود که ایستگاه آتش نشانی می شود بزرگترین سکوی نجات جان. همین می شود که سرعت چند دقیقه ای رسیدن به محل حادثه یعنی عشق.

آتش نشانی را نمی توان درمقام یک شغل باور کرد. آتش نشان همان فردی است که از جان و زندگی خود گذشته است. از جان گذشته تا جان دیگران را نجات دهد. حالا در میان همه مشکلات روزهای پرهیاهو و پر آتش امروز، هفتم مهر ماه، می شود روز آتش نشان؛ روزی برای آنهایی که با عشق تن به آتش می زنند.

بازی تکراری یادبودها اما قرار نیست هیچ دردی را درمان کند. تقویم را که ورق بزنید کم نیستند نام روزهایی که یک یادبود ساده و تکراری اند. روزهایی که یک بار در سال نام آتش نشان، خبرنگار و معلم و هر ماجرای عاشقانه دیگر را به یاد مردم می آورند.

همین می شود سوژه جمله های جذاب اینستاگرام و پیام های تبریکی که هیچ گره ای را باز نمی کنند. عاشقی قدرت می خواهد، قدرتی که از جان بگذری تا شعله ای را خاموش کنی یا واژه ای را به مقصد برسانی.

این می شود که دیگر یادبودهای تقویمی رنگ می بازند و دیگر مرحم نمی شوند بر جان زنانی که قلبشان در آتش های شعله ور حوادث سوخت تا جان جاماندگان در آتش را نجات دهد.

در شرایطی که آتش نشانان هر روز به آتش می زنند تا جانشان پلی شود برای نجات دیگران تمهیدات و مدیریت های دولتی آنگونه که باید پیش نمی رود.

شاید هم هیچ برنامه و تمهیدی در ذهن مدیران و برنامه ریزان قوانین کار وجود ندارد. جالب است بدانید تجهیزات مورد نیاز آتش نشانی در اولویت چهارم تخصیص ارز دولتی قرار دارد.

اشتباه دولت در اولویت بندی تجهیزات مورد نیاز برخی از مشاغل داخلی باعث شده تا وسایل مورد نیاز آتش نشانان از جمله تجهیزات و لباس ضدحریق برای انجام ماموریت‌های سخت در نخستین اولویت‌های دولت در تخصیص ارز دولتی قرار نگیرد.

این روند اما در شرایطی است که با توجه به افزایش حوادث آتش سوزی در شهر تهران باید تامین این تجهیزات در اولویت اداره ایمنی شهر تهران و سایر کلانشهرها قرار دارد.

شغلی که سخت وزیان آور نیست

سورنا عبدی، آتش نشان درباره مشکلات حال حاضر حرفه آتش نشانی به «جهان صنعت» می گوید: «یکی از مشکلات جدی حرفه آتش نشانی آن است که بر خلاف تصور جامعه این شغل اگر چه همه شاخص های مشاغل سخت و زیان آور را به جان پذیرفته اما همچنان در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار نگرفته است.

این موضوع در حالی است که آتش نشانی در تعاریف جهانی در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار دارد. آنچه باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد آن است که اشتغال به شغل آتش نشانی باید یک دوره سنی مشخص داشته باشد. به هر روی جسم انسان توانایی مشخصی دارد. نمی توان انتظار داشت افراد در تمام سنین توان روزهای ابتدایی آغاز به کار خود راداشته باشند.»

مطالبه آتش نشانان مبنی بر آنکه شغل آتش نشانی در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار گیرد، موضوعی بسیار مهم اما در عین حال فراموش شده از سوی مسئولین است.

براساس تعریف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از مشاغل سخت و زیان آور؛ کارهای سخت و زیان آور،کارهایی است که در آن ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر ازظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به کارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.

این تعریف وزارت کار در شرایطی طرح می شود که همه شواهد مگر تصمیم نهایی قانون گذار نشان از سخت و زیان آور بودن شغل آتش نشانی دارد.

مگر نه اینکه حضور در میدان جنگ آتش و دود با انسان هایی که بی گناه در دایره خطر اسیر شده اند تنشی فراتر از ظرفیت های طبیعی برای افراد ایجاد می کند.

قانون گذار چگونه همچنان زخم های حاصل از بی توجهی به زیان آور بودن این شغل را در جسم و جان آتش نشان هایی که خود قربانی شدند تا دیگران را نجات دهند به چشم ندیده است؟

۱۵۰ سال از تاسیس اولین ایستگاه آتش نشانی در تبریز می گذرد. با این وجود همچنان قانون گذاران بعد از همه رنج هایی که بر جان آتش نشانان جاری شد باور نکرده اند که آتش نشانی شغلی سخت و زیان آور است.

پشت خاکریز، زیر آتش

شغل آتش نشانی تا امروز در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار نگرفته است. گذشته از آن اما باید وضعیت معیشتی و درآمد آتش نشانان را نیز باری دیگر مورد توجه قرار داد.

عبدی در این باره می گوید: «حقوق دریافتی آتش نشانان بیشتراز کارگران و کارمندان ساده است اما فاصله ای جدی و قابل توجه با حقوق پرداختی و استانداردهای دیگر کشورها دارد. این موضوع نیز نشعت گرفته از قرار نگرفتن شغل آتش نشانی در ردیف مشاغل سخت و زیان آور است.

حقیقت آن است که آتش نشانان هر روز به میدان جنگ می روند. همان طور که رزمندگان در دوران جنگ قبل از هر عملیات از جان خود می گذشتند، آتش نشانان نیز قبل از هر عملیات از جان خود می گذرند. در حقیقت آتش نشان با هر آژیر عملیات به جنگ می روند.»

او در ادامه با اشاره به نبود امکانات و خدمات رفاهی برای آتش نشانان افزود: «خدمات رفاهی و حمایت های روحی و روانی از جمله موضوعات مهم و جدایی ناپذیر از شغل آتش نشانی است. این موضوع اما مورد توجه مسئولان قرار نگرفته و گوشه نظری به اهمیت این موضوع نیز ندارند.

نمود عینی اهمیت به این موضوع را می توان در زندگی آتش نشانانی که در حادثه پلاسکو حضور داشتند به وضوح دید. نه تنها آتش نشانان حاضر در این حادثه بلکه همه آتش نشانان با یادآوری این ماجرا اشک می ریزند. مشکلات و آسیب های روحی این چنین نمود پیدا می کنند. از همین رو است که تاکیدمان بر حمایت های حرفه ای بسیار جدی است.»

این آتش نشان همچنین با تاکید دوباره بر کاهش توان جسمی بعد از چند سال می گوید: «یکی از راهکارهای جدی درباره جلوگیری از بازدهی نهایی آتش نشانان تغییر نوع کار آنها از عملیاتی به بخش اداری و آموزشی است.

حتی یک کوهنورد هم بعد از یک ساعت توان ادامه مسیر را ندارد. نمی توان انتظار داشت یک آتش نشان همواره در عملیات توانمند و پررنگ ظاهر شود. بدیهی است که این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد و از توانایی لازم این افراد کارآزموده در مسیر آموزش استفاده کرد.»

کورسوی امید زیر آتش

با همه مشکلات و آسیب هایی که آتش نشانان با آن کنار آمده اند اما هنوز هم امیدی به جاری شدن مطالبات این گروه در مسیر قانون وجود دارد.

درمیان همه بی مهری ها سازمان‌های آتش‌نشانی با هدف اصلی نجات جان و اموال انسان‌ها تشکیل شدند. از همین رو است که یک آتش‌نشان می تواند در بحرانی‌ترین شرایط محیطی و زیان آورترین شرایط کاری به یاری حادثه دیدگان بشتابد.

با توجه به آمارهای حریق و حوادث، تعداد مصدومین و فوت شدگان مأموران آتش‌نشان در طی سالیان اخیر نگران‌کننده است.

آتش نشانان در محیط‌های پر مخاطره‌ از جمله انفجارهای گسترده به امدادرسانی و عملیات می‌پردازند، از همین رو است که آسیب‌پذیری آنها بسیار جدی است. علاوه بر این، عوارض و مخاطرات شغلی در حرفه آتش‌نشانی با بروز و تشدید انواع بیماری‌های جسمی و روانی جلوه می‌کند.

بر این اساس مهم‌ترین وظیفه آتش نشانان شامل آماده باش شبانه‌روزی برای شرکت در حوادثی که جان انسان در خطر باشد، انجام عملیات نجات و امداد در حوادثی که جان حیوانی در خطر باشد، شرکت فعال در حوادث طبیعی به منظور یاری رساندن به هموطنان، اداره کردن و مهار آتش‌سوزی‌ها در صنایع و اماکن مختلف، بررسی علل حریق و حوادث در شرایط محیطی متفاوت و همراه با مخاطرات گوناگون می‌شود.

آتش نشانان در هر مأموریت به‌طور معمول درمعرض چندین عوارض از جمله عوارض ناشی از استرس رانندگی و ترافیک، عوارض ناشی از اثرات دود و گازهای سمی در محل‌ عملیات، عوارض ناشی از صدای آژیر، بلندگو و نور چراغ گردان، عوارض ناشی از ترشح هورمون‌های دفاعی و آمادگی بدن در برابر حوادث، اثرات ناشی از حرارت در محل حریق، عوارض ناشی از تماس یا جذب مواد شیمیایی از طریق پوست، عوارض ناشی از صدمات فیزیکی در حین انجام وظیفه، عوارض ناشی از دریافت پرتوهای یونساز و تشعشعات رادیواکتیویته قرار می‌گیرند.

حال باید دید قانون گذار همچنان دست روی دست می گذارد و ذوب شدن تدریجی را به تماشا می نشیند یا راه نجات را پیدا می کند.

گزارش از: شیدا ملکی – جهان صنعت نیوز

 

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژه