نمایان شدن آثار دودستگی اجتماعی در عصر بحران

هما میرزایی-جهان صنعت نیوز: با ادامه حملات متقابل میان تهران و تل‌آویو، صحنه نبرد میان ایران و اسرائیل نه فقط در آسمان دو کشور که در میدان رسانه‌ای نیز در جریان است. در عصر حاضر رسانه‌ها بازوهای قدرتمند و تاثیرگذار نیروهای نظامی هستند که در شکل‌دهی به افکار عمومی نقش مهمی ایفا می‌کنند. رسانه‌های داخلی و خارجی روایتی متفاوت و گاه متضاد از وقایع ارائه می‌کنند؛ رسانه‌های هر کشور خبرهای پیروزی خود را برجسته و مخابره می‌کنند و سعی می‌کنند بر موفقیت‌های خود متمرکز باشند.

رسانه‌های رسمی، تحلیل‌گران، و کاربران شبکه‌های اجتماعی با سرعتی بی‌سابقه به تولید و انتشار محتوا مشغولند. رسانه‌های رسمی مانند خبرگزاری‌ها و صداوسیما مانند همیشه وظیفه انتقال دقیق و بی‌کم و کاست اخبار را بر عهده دارند. صداوسیما مانند گذشته نتوانست در شرایط بحرانی عملکرد مناسبی از خود نشان دهد، و یک‌بار دیگر مرجعیت خبر را از دست داد. اتکای بیش از حد بر شعارهای سطحی و پخش کلیپ‌های حماسی در ساعات اولیه جنگ باعث شد بار دیگر مردم برای پیگیری اخبار دست به دامن رسانه‌های خارجی شوند. رسانه‌هایی که تصویری کاملا متفاوت از صداوسیما نشان می‌دهند. تکلیف رسانه‌های رسمی روشن است، اما آنچه در شرایطی خطیر و بحرانی مانند شرایط فعلی بیشتر جلب توجه می‌کند رفتار شهروندان و کاربران فضای مجازی است. نبرد روایت‌ها را می‌توان در شبکه‌های اجتماعی و به‌ویژه در توییتر فارسی مشاهده کرد؛ جایی‌که کاربران ایرانی به دو قطب متضاد تبدیل شده‌اند و در حال منازعه‌ای لفظی و بعضاً تند درباره اصل ماجرا، مشروعیت طرفین و شیوه اطلاع‌رسانی هستند. دودستگی اجتماعی سال‌هاست گریبان جامعه را گرفته است و هر چه فعالین اجتماعی به مسئولین هشدار دادند، گوش آن‌ها بدهکار نبود. حالا و در بحرانی‌ترین شرایط آثار این دودستگی و تقسیم‌بندی شهروندان به خوبی قابل مشاهده است. برخی کاربران در پاسخ به دعوت به اتحاد می‌گویند شما همیشه با ما مانند شهروند درجه دو برخورد کردید، حالا که نیاز به وحدت دارید می‌خواهید با ما متحد شوید؟ عده‌ای دیگر نیز می‌گویند با این‌که سال‌هاست ما را آزرده‌اید و از حقوق اولیه محروم کرده‌اید، ما پشت شما هستیم چرا که نام ایران برایمان از هر چیزی بالاتر است.
در این میان، رفتار اکانت‌های تندروی مشهور نیز بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز است. یکی از این اکانت‌ها که متعلق به خانمی است که چندی پیش به دلیل مطالب حساسیت‌برانگیز و تفرقه‌برانگیز ممنوع‌الفعالیت شده بود، می‌نویسد: دست از دعوت به وحدت با منافقان و نفوذیها بردارید. مطابق اسلام وحدت برمبنای اصول برای ما تعریف دارد. کاربران در نظرات این توییت نوشته‌اند: در بحبوحه جنگ نیز بر ضد وحدت ملی حرف می‌زنید؟ شما از کدام دسته و مسلک هستید؟

این روزها از این دست نزاع‌های کلامی در فضای مجازی زیاد می‌بینید. فضا به شدت ملتهب و نیازمند توجه جدی است. یکی دیگر از کاربران که برادر خود را در حملات اسرائیل به تهران از دست داده، ناچار شده است در توییتی ثابت کند که برادرش جزو مردم عادی بوده و از وابستگان مسئولین نیست. توییتی که بسیاری از کاربران را غمگین کرد. این میزان دودستگی میان اقشار مختلف و همچنین مردم و مسئولین زنگ خطری جدی است؛ که اگر به سلامت از این مهلکه عبور کردیم، باید مورد توجه فوری و جدی قرار بگیرد. در دنیای امروز جنگ رسانه‌ای کمتر از جنگ موشکی نیست. باید بار دیگر با عبور از مرزبندی‌های سخیف جناحی مرجعیت رسانه را به دست گرفت، اگرنه رسانه‌های خارجی هر آنچه می‌خواهند را به خورد مخاطب خواهند داد. چه اشکال دارد مردم با اعتماد کامل اخبار را از صداوسیمای ملی کشور خود دنبال کنند؟