خام‌فروشی؛ فرصت‌سوزی بزرگ در صنعت
رئیس اتحادیه ابزار تهران با انتقاد از تداوم خام‌فروشی در کشور، تأکید می‌کند که تنها راه توسعه صنعتی پایدار، عبور از خام‌فروشی و تمرکز بر ایجاد ارزش افزوده در مواد اولیه است. به گفته او، رونق صنعت بدون سرمایه‌گذاری هدفمند در دانش، ابزار و مواد اولیه ممکن نیست.
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: در حالی‌که شعار سال «سرمایه‌گذاری در تولید» است، همچنان بخش زیادی از زنجیره تولید صنعتی در ایران، به دلیل خام‌فروشی مواد اولیه و نبود زیرساخت‌های کافی برای فرآوری آن‌ها، ناکارآمد باقی مانده است. مهندس مهدی باقرپور، رئیس اتحادیه ابزار تهران، با اشاره به اهمیت پیوند میان صنعت، دانشگاه و سرمایه‌گذاری هدفمند، بر ضرورت تمرکز بر صنایع پایین‌دستی و ایجاد ارزش افزوده تأکید می‌کند. او معتقد است که برای رهایی از تأثیرپذیری مزمن اقتصاد از سیاست و تحریم، باید به تولید محصولات نهایی با فناوری بالا روی آورد؛ محصولاتی که کشورها حاضرند حتی در شرایط تحریم راهی برای خرید آن‌ها پیدا کنند. شرح مصاحبه را در زیر می‌خوانید:
توسعه صنعتی در گرو صادرات است
به‌عنوان تأمین‌کننده ابزار مورد نیاز صنعت، هرگونه رونق در بخش صنعت – در نتیجه حمایت‌های دولتی – می‌تواند بر صنف ما نیز اثرگذار باشد. با این حال، تاکنون تغییر محسوسی مشاهده نشده و برای ارزیابی تأثیر بسته‌های حمایتی که اخیرا تصویب شده‌اند، هنوز زود است. توسعه صنعتی کشور باید از مسیر صادرات عبور کند؛ به این معنا که مواد اولیه داخلی با مزیت رقابتی باید با ایجاد ارزش افزوده به محصولات صادراتی تبدیل شوند. در صورت رونق صادرات، تولید ناخالص داخلی افزایش یافته و مسیر رشد و توسعه اقتصادی هموار خواهد شد. شعار سال، «سرمایه‌گذاری در تولید» است؛ سرمایه‌گذاری‌ای که باید در سه شاخص اصلی تولید یعنی دانش، ابزار و مواد اولیه صورت گیرد. در مورد اول ارتباط صنعت و دانشگاه سال‌هاست که مانند زنجیره‌ای گسسته است، و باید به‌طور جدی احیا شود. در قدم بعدی برای ارتقای صنعت ابزارسازی، سرمایه‌گذاری مؤثر و تأمین پایدار ابزارآلات و مواد اولیه ضروری است.
افتخار به خام‌فروشی آفت صنایع است
ایجاد ارزش افزوده در مواد اولیه یکی از اقدامات مهم و مورد نیاز برای توسعه بخش صنعت است. برای مثال مس خالص وقتی به آلیاژ تبدیل می‌شود، قیمت آن ۳ برابر می‌شود. یا فولاد؛ اگر فولاد را به صورت خام بفروشیم قیمت‌آن مشابه قیمت بورس جهانی خواهد بود، اما اگر همین فولاد به استیل تبدیل شود، قیمت آن و همچنین ارزش آن در ساختار تولید چندین برابر خواهد شد. قیمت نفت بشکه‌ای مشخص است؛ اما وقتی همین نفت در فرآیند پتروشیمی به محصولات پایه‌ای دیگر مانند گرانول تبدیل می‌شود، ارزش افزوده آن چند برابر می‌شود. بنا براین، می‌توانیم مواد اولیه‌ای که در اختیار داریم را به مواد اولیه مورد نیاز صنایع تبدیل کنیم. سوالی که پیش می‌آید این است که آیا ما سرمایه‌گذاری کافی در ایجاد ارزش افزوده انجام داده‌ایم، یا همچنان به خام‌فروشی افتخار می‌کنیم؟
مواد معدنی خدادادی؛ فرصتی برای ایجاد ارزش افزوده بالا با هزینه کم
وقتی ریل آهن وارد می‌کنیم، در واقع فولاد خام خود را بدون ارزش‌افزوده صادر کرده‌ایم و در مقابل، فولادی آلیاژی با ارزش افزوده بالا برای صنایع وارد می‌کنیم. همین وضعیت در مورد فولاد مورد استفاده در تولید ابزارآلات نیز صدق می‌کند. طبق اصول فیزیک، فولاد خام نمی‌تواند به‌سادگی با فولاد خام دیگر ترکیب و به‌درستی به یکدیگر متصل شود. برای مثال، اگر در ساخت یک آچار از فولاد خام استفاده کنیم و مهره از جنس استیل باشد، استیل به‌مرور فولاد را فرسوده می‌کند. بنابراین باید فولاد را طی فرآیندی خاص، با افزودن عناصری مانند کروم، به آلیاژ تبدیل کنیم تا بتوان ابزارهایی با کیفیت و دوام بالا تولید کرد. ما باید روی مواد معدنی که در کشور موجود است، کار مطالعاتی و تحقیقاتی گسترده انجام دهیم، و با علم ایجاد شده این مواد اولیه باارزش را به وسیله ابزار و ماشین‌آلات به محصولات نهایی تبدیل کنیم. این مواد طبیعی و معدنی یک نعمت خدادادی هستند، که هرچه‌قدر بر روی آن‌ها فرآوری بیشتری انجام دهیم با هزینه کم ارزش افزوده بیشتری به دست خواهیم آورد. در تولید محصولی مانند خودرو، بخش بزرگی از مواد اولیه از کشور خارج شده، فرآوری شده و سپس در تولید به کار گرفته شده است؛ برای مثال شاخه‌های مختلف پلاستیک همگی از نفت خام تولید می‌شوند. به طور کلی، تنها حدود ۱ چهارم از کل رقم تولید ناخالص داخلی کشور صادر می‌شود؛ این آمار نشان‌دهنده این است که ما همچنان واردکننده مواد اولیه هستیم.
اقتصاد متاثر از سیاست
اقتصاد و سیاست بر یکدیگر تاثیرگذارند؛ اما تاثیرپذیری اقتصاد از سیاست بیشتر است. بررسی روند تحریم‌ها در اینکه چگونه اقتصاد ما به اینجا رسیده، بسیار مهم است. در مرحله اول نفت خام ایران را تحریم کردند، و کشورهای همسایه تامین نفت در جهان را بر عهده گرفتند. در مرحله بعد، فولاد ما را تحریم کردند، و کشورهای تولیدکننده فولاد جایگزین ما شدند. این موضوع یکبار دیگر اهمیت ایجاد ارزش افزوده را برای اقتصاد ما عیان می‌کند. درست است که کشورهای تولیدکننده فولاد خام زیاد هستند و جانشین ما شده‌اند، اما ما می‌توانیم با سرمایه‌گذاری بر فرآوری فولاد آلیاژی جایگاه خود را در اقتصاد جهانی بازیابی کنیم. کشورهای کمی در جهان هستند که فولاد آلیاژی و فرآوری‌شده تولید می‌کنند، و ما هم می‌توانیم جزو آن‌ها باشیم. اگر تامین‌کننده این نوع محصول باشیم، اثر تحریم‌ها کم خواهد شد. چراکه کشورها به این محصول نیاز دارند و از هر طریقی شده، حتی با دور زدن تحریم‌ها، آن‌ها را از ما می‌خرند. اتفاقی که در حال حاضر در دو حوزه پتروشیمی و خدمات فنی و مهندسی افتاده است و صادرات این محصولات به کشورهای مختلف در جریان است. ما باید در هدفگذاری برای جذب سرمایه داخلی و خارجی هوشمندانه عمل کنیم، فرآوری مواد اولیه در جهت ایجاد ارزش‌افزوده را جدی بگیریم، و بر اساس نیازهای کشورهای دیگر محصول صادراتی تولید کنیم.
اخبار برگزیدهصنعت و معدنلینک کوتاه :