پهلوی در سایه اسرائیل : پایان توهم رهبری اپوزیسیون

جهان صنعت نیوز – تنها ساعاتی پیش از اجرای آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، رضا پهلوی در نشستی خبری در پاریس از مردم خواست تا با بهره‌گیری از فضای جنگ، علیه جمهوری اسلامی قیام کنند. او از این لحظه به‌عنوان «سقوط دیوار برلین» یاد کرد و از نظامیان خواست به مردم بپیوندند. اما فراخوان ولیعهد خودخوانده با استقبال روبرو نشد و در حالی که ایران زیر بمباران بود، حتی مخالفان نیز سکوت اختیار کرده یا در دفاع ملی متحد شدند.

سکوت در برابر کشتار غیرنظامیان

حمله اسرائیل به ایران جان بیش از ۹۳۵ نفر را گرفت؛ از جمله شمار زیادی از غیرنظامیان. پهلوی نه‌تنها از این اقدامات انتقاد نکرد، بلکه به دفاع از اسرائیل پرداخت. تریتا پارسی، تحلیل‌گر ایرانی‌تبار، گفت: «او با این موضع‌گیری، آخرین بازمانده اعتبار خاندان پهلوی را نیز نابود کرد.»

حمایت محدود از رضا پهلوی بیشتر در میان ایرانیان مهاجر و نسلی دیده می‌شود که خاطراتی مبهم از دوران پهلوی دارند. برخی، او را نماد ایران پیش از انقلاب می‌دانند، نه لزوماً یک رهبر سیاسی با برنامه مشخص. نسل جوان‌تر اما عمدتاً بی‌اعتماد و بی‌اعتنا به اوست. تحلیل‌گران معتقدند خاطره سرکوب‌های ساواک، نابرابری اقتصادی و وابستگی به غرب، هنوز در حافظه جمعی ایرانیان زنده است.

تلاش نافرجام برای رهبری اپوزیسیون

ائتلافی با حضور چهره‌هایی چون شیرین عبادی، مسیح علی‌نژاد، نازنین بنیادی، علی کریمی و حامد اسماعیلیون در سال ۲۰۲۳ شکل گرفت، اما خیلی زود فروپاشید. دلیل اصلی، پافشاری پهلوی بر رهبری فردی و مخالفت با تصمیم‌گیری جمعی بود. همچنین رفتار حامیان افراطی او که سایر اعضای ائتلاف را تحقیر کردند، به سرعت اختلافات را تشدید کرد.

پیوندهای پرهزینه با اسرائیل

دو ماه پس از شکست ائتلاف، پهلوی با همسرش به اسرائیل سفر کرد و با نخست‌وزیر این رژیم عکس یادگاری گرفت. او در این سفر به دیوار ندبه رفت، اما به مسجدالاقصی، سومین مکان مقدس مسلمانان، سر نزد؛ موضوعی که خشم بسیاری از مسلمانان و ایرانیان را برانگیخت. از منظر سیاسی، این سفر بیش از آن‌که حاکی از همبستگی با مردم ایران باشد، تلاشی برای جلب حمایت غربی‌ها و اسرائیل بود.

رضا پهلوی در ابتدا از توافق برجام در سال ۲۰۱۵ حمایت کرد، اما به‌محض روی کار آمدن ترامپ، به سیاست‌های فشار حداکثری علیه ایران نزدیک شد. این چرخش موضع، فاصله او با مردم را عمیق‌تر کرد، چرا که این تحریم‌ها زندگی روزمره بسیاری از ایرانیان را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد.

سیاستی از جنس بیگانگی

کارشناسان معتقدند رضا پهلوی با انتخاب مسیر نزدیکی با اسرائیل، بی‌توجهی به آلام مردم ایران، و اصرار بر رهبری شخصی، خود را از متن جامعه ایران جدا کرده است. تریتا پارسی می‌گوید: «اسرائیل او را نه به‌عنوان رهبر آینده ایران، بلکه به‌عنوان ابزاری برای مشروعیت‌بخشی به سیاست‌های تهاجمی‌اش به‌کار می‌گیرد.» حتی کسانی که با جمهوری اسلامی مخالف‌اند، نسبت به سکوت او در برابر کشتار هم‌میهنان‌شان انتقاد دارند.

سیاسی