چرا قیمت برنج کنترل نمی‌شود؟
افزایش بی‌رویه قیمت برنج در ایران، حاصل برآوردهای نادرست تولید، واردات بی‌برنامه، و نبود نظارت مؤثر است.
جهان صنعت نیوز، افزایش مداوم قیمت برنج در حالی به یکی از بحران‌های اصلی بازار مواد غذایی ایران تبدیل شده که طبق داده‌های رسمی، نه تولید دچار کاهش شده و نه مصرف رشد چشمگیری داشته است. این وضعیت بحرانی، ریشه در برآوردهای غلط از میزان تولید، بی‌نظمی در واردات و غیبت نهادهای مؤثر نظارتی دارد.
بر اساس اعلام انجمن برنج ایران، میزان تولید سالانه برنج در کشور حدود دو میلیون و ۲۵۰ هزار تن است، در حالی که سرانه مصرف برنج برای هر ایرانی ۳۶ کیلوگرم تخمین زده می‌شود و کشور در مجموع به حدود سه میلیون تن برنج نیاز دارد. این بدان معناست که بازار با کسری سالانه ۷۵۰ هزار تنی روبه‌رو است؛ رقمی که باید از طریق واردات تأمین شود. با این حال، آمار واقعی سطح زیر کشت تنها ۴۹۱ هزار هکتار را نشان می‌دهد و تولید واقعی، کمتر از دو میلیون تن برآورد می‌شود؛ فاصله‌ای ۷۰۰ هزار تنی که کل برنامه‌ریزی واردات را با چالش مواجه کرده است.
دولت هر سال در بازه مرداد تا آبان، واردات برنج را برای حمایت از کشاورزان ممنوع می‌کند؛ تصمیمی که گرچه در ظاهر به نفع تولید داخلی است، اما به دلیل کسری ذخایر و افزایش تقاضا، موجب تلاطم در بازار می‌شود. برخی انجمن‌ها خواهان لغو این ممنوعیت هستند، اما تولیدکنندگان داخلی آن را به زیان خود می‌دانند، چرا که واردات در فصل برداشت، عملاً قیمت برنج داخلی را می‌شکند و سود کشاورزان را کاهش می‌دهد.
عضو هیأت رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس، حامد یزدیان، افزایش قیمت‌ها را ناشی از احتکار، گران‌فروشی و بی‌عملی نهادهای مسئول می‌داند، نه نوسانات ارزی. او به نبود نظارت مؤثر و قیمت‌گذاری غیرواقعی در سال گذشته اشاره می‌کند. از سوی دیگر، جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج ایران، روند فعلی را ناشی از «چشم‌وهم‌چشمی» در بازار می‌داند که با منطق اقتصادی بیگانه است. به گفته او، وقتی سایر کالاها گران می‌شوند، تولیدکننده برنج نیز بدون پشتوانه منطقی قیمت محصول خود را بالا می‌برد.
کشاورز بازنده اصلی سیاست‌های ناقص
در این شرایط، کشاورزان داخلی بیش از همه متضرر شده‌اند. واردات بی‌رویه در زمان برداشت، کاهش قیمت خرید از تولیدکننده و نبود حمایت عملی از کشاورزان، موجب شده تا انگیزه برای ادامه تولید کاهش یابد. از سوی دیگر، کسری واقعی در بازار، که حاصل برآوردهای نادرست از میزان تولید داخلی است، به رشد قیمت‌ها در بازار منجر شده است.
سیاست دولت در حوزه برنج نه‌تنها به خودکفایی نرسیده، بلکه بازار را نیز از ثبات خارج کرده است. اصرار بر آمارهای غیرواقعی، واردات بی‌برنامه، و نبود نظارت مؤثر، وضعیت نابسامانی را در یکی از اقلام اصلی سبد خانوار ایرانی رقم زده است. بدون بازنگری در داده‌ها، شفاف‌سازی در برنامه‌ریزی و تقویت ابزارهای کنترل بازار، نه قیمت‌ها قابل مهار خواهد بود و نه کشاورزان انگیزه‌ای برای تولید خواهند داشت.
منبع: تجارت نیوز
کشاورزیلینک کوتاه :