جذب هدفمند یا بی‌ضابطه؛ تقابل استراتژیک نیروی کار ایران و عربستان
تفاوت معنادار سیاست‌های مربوط به جذب سرمایه و نیروی کار متخصص در دو کشور ایران و عربستان آینده توسعه اقتصادی به‌شدت متفاوتی رقم خواهد زد. عربستان سعودی در جذب متخصصان خارجی عملکردی موفقیت‌آمیز داشته، در حالی‌که ایران با بحران مهاجرین غیرقانونی و غیر متخصص دست به گریبان است.
هما میرزایی-جهان صنعت نیوز: ۲۱ تیر روز جهانی جمعیت بود. به همین مناسبت، مرکز آمار کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اعلام کرد که جمعیت این کشورها تا پایان سال ۲۰۲۴ به حدود ۶۱.۲ میلیون نفر رسیده است؛ این رقم نسبت به سال ۲۰۲۳ حدود ۲.۱ میلیون نفر افزایش داشته و رشد سالانه‌ای معادل ۳.۶ درصد را نشان می‌دهد.
بر اساس این گزارش آماری، جمعیت عربستان سعودی تا پایان سال ۲۰۲۴ به ۳۵.۳ میلیون نفر رسیده است. از این تعداد، ۱۹.۶۲ میلیون نفر را شهروندان سعودی تشکیل می‌دهند که ۵۵.۶ درصد از کل جمعیت را شامل می‌شود. نکته قابل توجه اینکه به دلیل برنامه‌های اصلاحاتی انجام‌شده و تلاش برای معرفی جاذبه‌های این کشور به سرمایه‌گذاران و گردشگران خارجی، و ورود شرکت‌های بین‌المللی به عربستان تعداد اتباع خارجی به ۱۵.۶۷ میلیون نفر رسیده که ۴۴.۴ درصد کل جمعیت را در بر می‌گیرد. ورود نیروی کار متخصص جهت اجرای برنامه‌های توسعه‌محور و انتقال فناوری روز و دانش به نیروی کار داخلی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این افزایش جمعیت است.
فاز اول: متخصص خارجی، فاز دوم: انتقال دانش به نیروی کار بومی
یکی از اقدامات هوشمندانه عربستان در مسیر توسعه، جذب نیروی کار ماهر و متخصص با تاکید بر دریافت اجازه‌کار مهارت‌محور برای جذب در ابرپروژه‌هایی مانند نئوم و دریای سرخ بوده است، که همگی در راستای چشم‌انداز برنامه ۲۰۳۰ هستند. تنها در پروژه نئوم بیش از ۱۴۰ هزار نیروی کار شامل متخصصان بین‌المللی با تجربیات فنی و مدیریتی بالا مشغول به کار هستند. در پروژه دریای سرخ نیز، بیش از ۱۴ هزار کارگر فعال‌اند که پیش‌بینی شده این رقم تا ۳۵ هزار نفر ارتقا یابد. برنامه طولانی‌مدت عربستان، به‌کارگیری نیروهای متخصص خارجی در فازهای اولیه این پروژه‌ها و در نهایت برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای جایگزینی ۷۰ درصد خارجی‌ها با نیروی بومی و انتقال دانش مهارتی به داخل کشور است.
جذب کارگر متخصص؛ آنچه عربستان کرد، و آنچه ایران نکرد
فارغ از حجم جذب سرمایه‌گذاری خارجی، رویکرد دو کشور ایران و عربستان در جذب نیروی کار خارجی کاملا متفاوت بوده است. در حالی‌که عربستان سیستم صدور مجوز کار مبتنی بر مهارت راه‌اندازی کرد، و توانست حدود ۱۳ میلیون کارگر حرفه‌ای، نیمه‌حرفه‌ای، و ساده جذب کند، ایران با غفلت از به‌کارگیری یک سیستم ضابطه‌مند میزبان میلیون‌ها کارگر غیرمتخصص و غیر قانونی شد، که در مشاغلی محدود مانند ساختمان‌سازی، کشاورزی و دامداری مشغول به کار شدند. مسیری که ایران در پیش گرفت باعث افزایش فشار بر خدمات عمومی، افزایش تورم، بحران امنیتی، اجتماعی و اقتصادی شد و در نهایت به اخراج گسترده و بی‌ضابطه همان کارگران انجامید.
کاهش نرخ بیکاری در عربستان رکورد زد
بر اساس آخرین آمار رسمی مرکز آمار کل عربستان سعودی (GASTAT)، نرخ بیکاری در این کشور در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵ به ۲.۸ درصد رسیده که پایین‌ترین میزان در بیش از دو دهه گذشته است. در مقابل بر اساس آمار رسمی مرکز آمار ایران (SCI)، نرخ بیکاری در سال منتهی به ۲۰ مارس ۲۰۲۵ (فروردین ۱۴۰۴) به ۷.۶٪ رسید که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۰.۵ واحد درصد کاهش داشته است.
جهان با شتابی عجیب در حال تغییر است، و منطقه ما در قلب این تغییرات قرار دارد. کشورهای حوزه خلیج‌فارس به درستی و با هوشمندی لزوم هم‌مسیر شدن با این تحولات را درک کرده، شاخص‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی را مورد توجه قرار داده و جذب سرمایه خارجی-چه انسانی و چه مالی- را در دستور کار خود قرار داده‌اند. ایران در این میان برای عقب نماندن از این قافله پرسرعت نیازمند تصمیمات شجاعانه و به‌موقع است. شاید مهم‌ترین درسی که اتفاقات و چالش‌های سال‌های اخیر به سیاست‌گذاران ایرانی آموخت همبستگی رشد و توسعه اقتصادی با امنیت ملی بود. رفع تحریم‌ها، خروج از انزوای بین‌المللی و در حال حاضر رفع سایه شوم جنگ از سر کشور، ایران را به مسیر توسعه باز خواهد گرداند و به یکی از قطب‌های اقتصادی منطقه تبدیل خواهد کرد. در غیر این صورت این شکاف مربوط به رشد و توسعه به وجود آمده میان ما و همسایگان روزبه‌روز عمیق‌تر خواهد شد.
اخبار برگزیدهصنعت و معدنلینک کوتاه :