تحول انرژی جهانی؛ سبقت تجدیدپذیرها از سوخت‌های فسیلی‌

جهان صنعت نیوز – در دو دهه گذشته، تحولاتی چشمگیر در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و مقابله با تغییرات اقلیمی در جهان رخ داده است. بررسی داده‌های اتحادیه اروپا، چین و ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که حرکت به‌سوی انرژی‌های پاک نه تنها ممکن، بلکه در بسیاری از مناطق به مرحله اجرا درآمده و نتایج ملموسی به همراه داشته است. با این حال، تداوم این مسیر به ابتکارات نوآورانه و سیاست‌گذاری‌های مؤثر نیاز دارد، به‌ویژه در کشوری مانند آمریکا که نقش کلیدی در اقتصاد جهانی و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد.

اروپا: پیشروی در مسیر سبز

برای نخستین‌بار در ژوئن گذشته، اتحادیه اروپا بیشترین برق خود را از انرژی خورشیدی تأمین کرد. طبق گزارش اندیشکده انرژی «امبر»، سهم خورشید از تولید برق در این ماه به ۲۲ درصد رسید و از انرژی هسته‌ای نیز پیشی گرفت. همچنین مجموع برق حاصل از منابع بادی و آبی از سهم سوخت‌های فسیلی فراتر رفت. این ارقام نشان‌دهنده گذار تدریجی اما قاطع اروپا از سوخت‌های آلاینده به سوی منابع پایدار هستند.

چین: کاهش انتشار کربن با تکیه بر فناوری

برای نخستین‌بار، چین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵، کاهش در میزان انتشار CO₂ را تجربه کرد. این کاهش برخلاف تصورات قبلی، نه به دلیل رکود اقتصادی بلکه ناشی از رشد شتاب‌دار ظرفیت‌های انرژی پاک مانند خورشیدی، بادی و هسته‌ای بود. این داده‌ها نشان می‌دهند که حتی در اقتصادهایی با رشد سریع، انرژی تجدیدپذیر می‌تواند تقاضای فزاینده را پاسخ دهد و در عین حال، بار زیست‌محیطی را کاهش دهد.

آمریکا: دستاوردها در سایه چالش‌ها

در آمریکا، روند انتقال به انرژی‌های پاک با تأخیر نسبت به اروپا آغاز شد، اما پیشرفت‌ها در سال‌های اخیر چشمگیر بوده است. سهم منابع غیر فسیلی در تأمین برق کشور از ۲۷ درصد در سال ۲۰۰۵ به ۴۲ درصد در سال جاری رسیده است. انرژی خورشیدی از برق آبی پیشی گرفته و توربین‌های بادی بیش از دو برابر سدها برق تولید می‌کنند. حتی در دوره‌هایی با سیاست‌های ناسازگار مانند دولت ترامپ، توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای نسل جدید به‌عنوان تلاشی برای حفظ توازن اقلیمی مورد حمایت قرار گرفت.

در عین حال، مصرف برق در مارس ۲۰۲۵ نسبت به مارس ۲۰۰۵ حدود ۱۵ درصد کاهش یافته، در حالی که رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا در این مدت بیش از دو برابر شده است. این روند بیانگر گسستن رابطه سنتی میان رشد اقتصادی و مصرف انرژی است؛ نشانه‌ای مثبت از بهره‌وری بالاتر و استفاده از فناوری‌های هوشمندتر.

ضرورت نوآوری و سیاست‌گذاری هوشمند

پیشرفت‌های کنونی اگرچه قابل‌توجه‌اند، اما به‌معنای حل کامل بحران اقلیمی نیستند. همچنان تولید کربن و متان ناشی از فعالیت‌های انسانی، از ظرفیت جذب طبیعی زمین فراتر می‌رود و پیامدهایی بلندمدت برای محیط‌زیست و سلامت انسان‌ها به‌دنبال خواهد داشت.

کلید ادامه این مسیر، تکیه بر نوآوری‌های فناورانه و سیاست‌گذاری کارآمد است. طی دو دهه گذشته، فناوری‌هایی نظیر پنل‌های خورشیدی ارزان، باتری‌های بادوام‌تر، راکتورهای هسته‌ای ایمن، وسایل حمل‌ونقل کم‌مصرف، و کشاورزی هوشمند، تحول‌برانگیز بوده‌اند. در آینده نیز، ابزارهایی مانند بازکاشت جنگل‌ها، جذب و ذخیره کربن و توسعه سیستم‌های هوشمند انرژی می‌توانند نقشی حیاتی ایفا کنند.

یکی از راهکارهای مؤثر و مورد حمایت روزافزون، وضع مالیات بر انتشار کربن است. این ابزار اقتصادی می‌تواند هزینه‌های پنهان آلایندگی را شفاف کند و انگیزه‌ای قوی برای نوآوری و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های پاک فراهم آورد. برخلاف یارانه‌های دولتی، این سیاست امکان پویایی بیشتر بازار را فراهم می‌سازد و با اصول اقتصاد بازار سازگار است.

اخبار برگزیدهنفت و پتروشیمی