جزئیات توافق پنهان ایران و آمریکا | اگر اسرائیل حمله نمی‌کرد، توافق می‌شد؟
افشای جزئیات توافق ناتمام ایران و آمریکا نشان می‌دهد دو طرف در آستانه توافقی مهم و پنج‌محوری درباره برنامه هسته‌ای بودند، اما حملات نظامی مشترک اسرائیل و آمریکا باعث شکست این مسیر دیپلماتیک شد.
جهان صنعت نیوز، در حالی که تحلیلگران از توقف مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا به‌دلیل تحولات میدانی ابراز نگرانی کرده‌اند، نشریه آمریکایی «آمریکن کانسروتیو» با انتشار گزارشی تحلیلی، از جزئیات توافق ناتمام اما تاریخی میان تهران و واشنگتن پرده برداشت؛ توافقی که می‌توانست روند دیپلماتیک را به نتیجه‌ای ملموس برساند، اما در آستانه نهایی شدن، به واسطه حملات نظامی مشترک اسرائیل و آمریکا، به بن‌بست رسید.
روایتی از مذاکرات پیشرفته و یک توقف ناگهانی
به گزارش تد اسنایدر، ستون‌نویس نشریه آنتی‌وار، ایران و آمریکا پنج دور مذاکرات «سازنده» را پشت سر گذاشته بودند و در آستانه دور ششم قرار داشتند که انتظار می‌رفت سرنوشت توافق نهایی را رقم بزند. هدایت هیئت ایرانی برعهده عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، و نمایندگی آمریکا با استیو ویتکاف، نماینده ویژه دولت ترامپ بود.
عراقچی در یادداشتی در فایننشال تایمز تأکید کرده بود که طرفین طی نه هفته، بیش از آنچه در چهار سال دولت بایدن به دست آمد، پیشرفت کرده‌اند. وی گفته بود: «در فضای مذاکرات سیلی از پیام‌ها رد و بدل می‌شد، اما تنها ۴۸ ساعت پیش از دور ششم، اسرائیل دست به حمله زد و مسیر دیپلماسی مسدود شد.»
پنج تعهد کلیدی توافق ناتمام
به گفته سید حسین موسویان، مذاکره‌کننده پیشین هسته‌ای ایران، پنج محور اصلی توافق مورد توافق قرار گرفته بود:
1. شفافیت کامل و بازرسی‌های گسترده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
2. تبدیل یا صادرات اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران، با همکاری روسیه
3. توقف غنی‌سازی در سطوح بالا و محدودسازی آن به ۳.۶۷ درصد
4. همکاری کامل با آژانس برای رفع ابهامات فنی باقیمانده
5. تضمین حق ایران برای برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز و لغو کامل تحریم‌های هسته‌ای آمریکا
این توافق، ضمن حفظ حق ایران برای غنی‌سازی صلح‌آمیز، نگرانی‌های آمریکا درباره احتمال نظامی شدن برنامه هسته‌ای را نیز پاسخ می‌داد.
ابتکار تشکیل کنسرسیوم هسته‌ای منطقه‌ای
علاوه بر این، طرحی ابتکاری با عنوان تشکیل یک کنسرسیوم بین‌المللی هسته‌ای نیز در مذاکرات مطرح بود. این کنسرسیوم قرار بود میان ایران و کشورهای دیگری همچون عربستان سعودی، امارات و حتی کشورهای غربی تشکیل شود، تا غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران، اما تحت نظارت چندجانبه و با حضور کارشناسان بین‌المللی انجام شود.
مجید تخت‌روانچی نیز تأیید کرده بود که این ایده در مذاکرات جدی بررسی شده است. تریتا پارسی، از تحلیلگران برجسته روابط ایران و آمریکا نیز گفته است که ایران قرار بود نسخه جذاب‌تری از این پیشنهاد را در دور ششم مذاکرات ارائه کند؛ دوری که هرگز برگزار نشد.
دیپلماسی‌ای که قربانی جنگ شد
این گزارش نتیجه می‌گیرد که دو مسیر بالقوه و قابل تحقق پیش روی ایران و آمریکا قرار داشت:
نخست، توافقی جامع درباره سقف غنی‌سازی و نظارت بین‌المللی
دوم، تشکیل کنسرسیوم بین‌المللی هسته‌ای در خاک ایران
با این حال، حملات نظامی اسرائیل و آمریکا، هر دو مسیر را از بین برد و امید برای توافق را به‌شدت کاهش داد.
سیاسیلینک کوتاه :