گسل خاموش ۱۲ هزار ساله در آستانه فعال شدن
تحقیقات جدید از احتمال فعال شدن گسل «تینتینا» در شمال غرب کانادا خبر می‌دهد؛ گسلی خاموش طی ۱۲ هزار سال گذشته که اکنون در آستانه آزادسازی انرژی و بروز زمین‌لرزه‌ای ویرانگر با بزرگای بیش از ۷.۵ ریشتر قرار دارد.
جهان صنعت نیوز، در شمال دور کانادا، جایی در دل قلمرو سردسیر و نسبتاً خلوت یوکان، نشانه‌هایی از بیدار شدن یک گسل زمین‌لرزه‌ای خطرناک دیده می‌شود. پژوهشی تازه حاکی از آن است که گسل «تینتینا» با طولی بیش از هزار کیلومتر، که از شمال‌غرب کانادا عبور کرده و به آلاسکا می‌رسد، پس از حدود دوازده‌هزار سال سکوت، ممکن است بار دیگر فعال شود.
گسل تینتینا در نزدیکی شهر کوچکی به نام داوسون سیتی قرار دارد؛ شهری با تنها ۱۶۰۰ نفر جمعیت. محققان هشدار داده‌اند که این منطقه ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور، شاهد زمین‌لرزه‌ای با بزرگی بیش از ۷.۵ ریشتر باشد؛ زلزله‌ای که در صورت وقوع، نه‌تنها زیرساخت‌های محلی را ویران می‌کند، بلکه به دلیل پتانسیل بالای زمین‌لغزش‌ها، جان ساکنان منطقه را نیز تهدید خواهد کرد.
طی دهه‌های گذشته، تنها زمین‌لرزه‌هایی با بزرگی ۳ تا ۴ ریشتر در امتداد این گسل ثبت شده بود؛ چیزی که در نگاه اول، خطر قابل توجهی را القا نمی‌کرد. اما مطالعه جدید نشان می‌دهد که سکوت اخیر گسل تنها آرامش پیش از طوفان است. بررسی‌های زمین‌شناسی بر اساس تصاویر هوایی، داده‌های ماهواره‌ای و نقشه‌های لیزری «لیدار»، نشان داده که در گذشته نه‌چندان دور زمین‌شناختی، زمین‌لرزه‌های بسیار بزرگی در این منطقه روی داده‌اند.
در یکی از بخش‌های گسل، آثار گسلی (اسکارپ) با جابه‌جایی تا هزار متر مشاهده شده که به زلزله‌ای در حدود ۲.۶ میلیون سال پیش نسبت داده می‌شود. در نقطه‌ای دیگر، گسلی با جابه‌جایی ۷۵ متری مشاهده شده که به زلزله‌ای با قدمت ۱۳۲ هزار سال نسبت داده می‌شود. اما از زمان آغاز عصر هولوسن—یعنی ۱۱٬۷۰۰ سال گذشته تاکنون—هیچ زمین‌لرزه عمده‌ای در این گسل ثبت نشده است.
این دوره طولانی سکون، از نظر علمی هشداردهنده تلقی می‌شود. به گفته فینلی، گسل در این مدت به‌طور پیوسته در حال انباشتن تنش بوده است؛ به‌طوری‌که نرخ لغزش سالانه بین ۰.۲ تا ۰.۸ میلی‌متر برآورد شده است. اگر این نرخ را در طول ۱۲ هزار سال در نظر بگیریم، می‌توان نتیجه گرفت که گسل اکنون در مرحله‌ای پیشرفته از چرخه لرزه‌ای قرار دارد و به‌طور بالقوه آماده‌ی آزادسازی ناگهانی انرژی است.
زلزله‌ای با قدرت ویرانگر
پژوهشگران تخمین زده‌اند که زلزله احتمالی آینده می‌تواند بزرگای بیش از ۷.۵ ریشتر داشته باشد. در مقیاسی مشابه زلزله مرگبار تانگشان چین در سال ۱۹۷۶ یا زمین‌لرزه ۲۰۱۰ هائیتی. البته، تفاوت جمعیتی زیاد میان این مناطق و قلمرو یوکان باعث می‌شود تلفات انسانی در این منطقه کمتر باشد؛ اما آسیب‌های زیرساختی به جاده‌ها، معادن، و تأسیسات حیاتی تقریباً قطعی خواهد بود.
گزارش پژوهشگران نتیجه‌گیری می‌کند که منطقه در وضعیت هشدار قرار دارد، چرا که گذشت ۱۲ هزار سال بدون زمین‌لرزه بزرگ، احتمال آزاد شدن ناگهانی انرژی جمع‌شده را بالا می‌برد. این یافته‌ها پیامدهای مهمی برای برآورد خطر لرزه‌ای در کانادا و آلاسکا دارد و لزوم آمادگی ساکنان و نهادهای محلی را یادآور می‌شود.
دانش و فناوریلینک کوتاه :