انقلاب خاموش؛ وقتی هوش مصنوعی جای پزشک و معلم را می‌گیرد

جهان صنعت نیوز، بیل گیتس، کارآفرین سرشناس و بنیان‌گذار مایکروسافت با نگاهی متفاوت و البته هشدارآمیز، آینده‌ای را به تصویر می‌کشد که در آن هوش مصنوعی (AI) نه‌تنها ابزار کمک‌کننده بلکه جایگزینی تمام‌عیار برای بسیاری از نقش‌های انسانی خواهد بود. از دیدگاه او، آنچه پیش روی ماست صرفاً یک انقلاب فناورانه نیست؛ بلکه تحولی عمیق و همه‌جانبه در ابعاد اجتماعی، اخلاقی و ساختاری است.

خداحافظی با مشاغل سنتی؟

به‌زعم گیتس، هوش مصنوعی به زودی بسیاری از فعالیت‌هایی را که امروز انسان‌ها انجام می‌دهند، با سرعت و دقت بیشتری انجام خواهد داد. از کارهای تکراری تا حتی مشاغل خلاقانه و تخصصی نظیر پزشکی و آموزش، همه در معرض دگرگونی قرار گرفته‌اند. او این روند را «تحول کامل در مدل‌های کاری» می‌نامد؛ تحولی که شاید برخی آن را آغاز «پایان عصر کارمندی» بدانند.

در گفت‌وگویی با اقتصاددان آرتور بروکس در دانشگاه هاروارد، گیتس پا را فراتر گذاشت و گفت: «هوش، رایگان و همه‌جایی خواهد شد.» دیگر تنها بحث ابزار نیست؛ بلکه هوش مصنوعی می‌تواند بدون دخالت انسان تصمیم بگیرد، اجرا کند و حتی بازخورد بگیرد. این سطح از خودمختاری، ساختارهای سنتی تصمیم‌گیری را به چالش خواهد کشید.

پزشکی بدون پزشک؟

یکی از حوزه‌هایی که سریع‌تر از سایرین تحت تأثیر قرار می‌گیرد، حوزه سلامت است. گیتس معتقد است سیستم‌های هوشمند به‌زودی در تشخیص بیماری‌ها از انسان پیشی خواهند گرفت. او البته تأکید می‌کند که هدف «جایگزینی» نیست، بلکه «ضرب کردن ظرفیت» پزشکان است. به‌ویژه در مناطق محروم و بدون دسترسی به متخصصان، این فناوری می‌تواند نقش نجات‌بخش ایفا کند.

مدرسه‌ها بدون معلم؟

در حوزه آموزش نیز آینده‌ای متفاوت در حال شکل‌گیری است. گیتس پیش‌بینی می‌کند که معلمان دیجیتال قادر خواهند بود محتوای آموزشی را بر اساس نیاز فردی هر دانش‌آموز تنظیم کنند، نقاط ضعف را شناسایی و پشتیبانی عاطفی ارائه دهند. نقش سنتی معلم در چنین ساختاری به حاشیه خواهد رفت.

همه خوش‌بین نیستند

با این حال، برخی از درون همین صنعت نسبت به این آینده خوش‌بین نیستند. مصطفی سلیمان، مدیر بخش هوش مصنوعی مایکروسافت تأکید می‌کند که این فناوری فقط یک ابزار نیست بلکه یک جایگزین تمام‌عیار برای انسان است. او خواستار شکل‌گیری بحث‌های عمیق درباره این پرسش کلیدی است: اگر مشاغل انسانی از بین بروند، با جامعه چه باید کرد؟

گیتس باور دارد که مسئله اصلی در حال حاضر داشتن فناوری نیست، بلکه چگونگی استفاده از آن است. برخلاف گذشته که دسترسی به تکنولوژی محدود بود، امروز چالش اصلی تصمیم‌گیری اخلاقی و سیاست‌گذاری صحیح است. به گفته او اگر چارچوب‌های استفاده از هوش مصنوعی شفاف و منصفانه نباشد، این فناوری می‌تواند شکاف‌های نابرابری را عمیق‌تر کند.

اخبار برگزیدهدانش و فناوری